اشاره: ریاست پاسپورت، طی چند سال اخیر از مزدحم‌ترین اداره‌ها در افغانستان بوده است. با قدرت‌گرفتن طالبان و سقوط کابل، تقاضا برای گرفتن پاسپورت چندین برابر افزایش یافته و این ریاست مزدحم‌تر از گذشته شده است؛ تا جایی که رییس عمومی پاسپورت طالبان گفت، همه‌ی شهروندان افغانستان می‌خواهند پاسپورت بگیرند. با این حال در چند ماه گذشته، روند توزیع پاسپورت برای چندین بار در کابل متوقف شده است. این گفت‌وگو با عالم‌گل حقانی، رییس عمومی ریاست پاسپورت انجام شده و از او در مورد عوامل متوقف‌شدن روند توزیع پاسپورت و برخی مسائل دیگر پرسیده شده است.
صبح کابل: پس از به قدرت رسیدن امارت اسلامی و آغاز روند توزیع پاسپورت، چقدر پاسپورت به شهروندان افغانستان توزیع شده است؟.
از زمانی که روند توزیع پاسپورت در کابل آغاز شده، تا اکنون برای حدود ۲۲۰ هزار نفر پاسپورت توزیع شده است. در این میان اکثریت شان کسانی استند که قبلا فورم آنلاین را ثبت نام کرده بودند، ۲۵ هزار نفر شان کسانی بودند که حتا تعرفه‌ی بانکی را نیز تحویل داده بودند. شماری هم افراد بیماری بودند که باید به منظور تداوی به بیرون از کشور می‌رفتند. شماری هم کسانی استند که جدیدا تقاضای پاسپورت کرده بودند. بهتر است بگویم که ما در این مدت به کارهای کسانی رسیدگی کردیم که در حکومت قبلی برای گرفتن پاسپورت اقدام کرده بودند. به ۱۷۰ هزار نفری که قبلا فورم آنلاین را پر کرده بودند، پاسپورت توزیع شده است.
صبح کابل: از زمان آغاز حکومت طالبان تا اکنون، چندین بار روند توزیع پاسپورت در کابل و ولایت‌ها متوقف شده است؛ دلیل خاصی داشته؟
فعالیت ریاست پاسپورت دو بار در مرکز مسدود شده است. دفعه‌ی نخست به دلیل مشکلات تخنیکی مسدود شد که پس از مدتی دوباره مشکل برطرف شد؛ اما بار دوم که مسدود شد، چند دلیل داشت. یک انتحاری آمده بود و قصد داشت که ریاست پاسپورت را هدف قرار دهد؛ اما به مقصد نرسید و از طرف نیروهای امارت اسلامی و محافظان ریاست پاسپورت شناسایی و از پا درآمد. به دنبال این مسأله، کارهای ما برای سه روز مسدود شد و تا حال که این ریاست مسدود است، دلیل آن مشکلات تخنیکی است. ما تلاش کردیم که پس از سه روز توزیع پاسپورت را آغاز کنیم؛ اما سیستم ما خراب شد. ماشین‌های بایومتریک و دیتاها کهنه است، وقتی کمی فشار بیش‌تر شود، از فعالیت باز می‌ماند. کار ما در این زمینه ادامه دارد، تلاش می‌کنیم به زودی توزیع پاسپورت را آغاز کنیم.
صبح کابل: با گذشت ماه‌ها از حضور طالبان، هنوز هم بسیاری از متقاضیان پاسپورت از رویه‌ی نامناسب سربازان شما انتقاد می‌کنند. آیا برای افرادی که در ریاست پاسپورت به خاطر نظم و انضباط گماشته شده، کدام دستورالعملی دارید یا خیر؟
شما خودتان نیم ساعت اینجا در دم دروازه بودید. از قراول‌ها گذشتید، محافظانی در قراول اول و دوم هستند، تمام تلاش شان این است که با مردم درست برخورد کنند؛ اما مردم است که به گونه‌ی غیرقانونی وارد می‌شوند، اسناد ضروری برای گرفتن پاسپورت را نیز ندارند. حتا با وجودی که گفتم روند متوقف است، باز هم مراجعه می کنند، یا این که افرادی هستند که به دروغ خود را بیمار معرفی می‌کنند تا پاسپورت بگیرند و هیچ سندی برای بیماری شان ندارند. اسنادی که پیش می‌کنند، همه جعلی است. یک دفعه می‌آید، دوبار می‌آید، سه بار می‌آید. باز محافظان مجبور می‌شوند یک صدا بلند کنند. مردم بی‌نظمی می‌کنند؛ در غیر این صورت، انظباط ما خیلی خوب است. افرادی که تعیین شدند، بسیار اخلاقی مردم استند. بیست نفر یک بار و بیست نفر بار دوم تریننگ داده شده اند. یگان وقت که بداخلاقی می‌شود، مراجعه‌کنندگان خودشان زمینه را برای بداخلاقی موظفین فراهم می‌کنند.
صبح کابل: شماری از متقاضیان پاسپورت به روزنامه‌ی صبح کابل، گفته اند که افراد شما شماری از افرادی را که برای گرفتن پاسپورت مراجعه کرده، بازداشت می‌کنند که بیش‌تر شان نظامیان پیشین بوده اند؛ آیا این مسأله واقعیت دارد؟
نخیر این مسأله کاملا بی‌اساس است. ما قبلا اعلام کردیم، حتا نشست خبری داشتیم که اگر کسی دعوا می‌کند که نیروهای امارت اسلامی افراد را پس از بایومتریک بازداشت کرده، بیایند و ثبوب بیاورند. این‌ها تنها تبلیغات بی‌بنیاد و بی‌اساس است که هیچ واقعیت ندارد.
صبح کابل: شکایت‌هایی وجود دارد از حضور کمیشین‌کاران در ریاست پاسپورت که برای گرفتن پاسپورت حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ دالر می‌گیرند؛ چرا جلو این افراد استفاده‌جو گرفته نمی‌شود؟
باید بگویم که در این بخش تلاش‌های زیادی صورت گرفته است. در ماه‌های گذشته، تقریبا ۲۰۰ کمیشن‌کار در مرکز و بیش‌تر از ۷۰ کمیشن‌کار نیز در ولایت‌ها شناسایی و بازداشت شده اند. ما تلاش می‌کنیم که همه‌ی کمشین‌کاران را بازداشت و افغانستان را از شر کمیشن‌کاری نجات بدهیم. بیش‌تر از ۲۰۰ نفر از افراد ما در جامه و لباس مختلف برای شناسایی آن‌ها توظیف شده اند.
صبح کابل: شما چندین بار گفتید که همه مردم افغانستان پاسپورت می‌خواهند، دلیلش چیست؟ چرا امارات اسلامی نتوانسته اعتماد مردم را جلب کند؟
کسانی که پاسپورت می‌خواهند، دلیلش این نیست که می‌خواهند از وطن بیرون شوند. مردم ضرورت دارند پاسپورت بگیرند، تعدادی هم بیماری دارند و برای تداوی بیمار شان را به کشورهای خارج می‌برند. اکثریت مردم پاسپورت می‌گیرند که در خانه باشد. پاسپورت نمی‌گیرند که از کشور خارج شوند. مردم افغانستان پاسپورت را برای احتیاط می‌گیرند که در خانه باشد. دیگر کدام مشکلی نیست.
صبح کابل: بر اساس فیصله‌ی تازه، روزهای پنج‌شنبه به نیروهای طالبان اختصاص داده شده بود که پاسپورت بگیرند؛ پول توزیع پاسپورت برای سربازان طالبان معاف است و یا باید برای گرفتن پاسپورت پول بپردازند؟
هر کسی که در ریاست پاسپورت برای گرفتن پاسپورت می‌آید چه از جمله‌ی کارمندان است، نیروهای امارت اسلامی و یا شهروندان محترم باشد، باید طبق اصول پاسپورت تعرفه بدهد. قبلا روزهای پنج‌شنبه که برای نیروهای امارت اسلامی اختصاص داده شده بود، تنها یک پنج‌شنبه بود و دیگر لغو شد. اکنون پنج‌شنبه‌ها رخصتی است و خودم شخصا در این روز، اسناد ولایتی را بررسی می‌کنم.
صبح کابل: آوازه‌هایی وجود داشت که قرار است پاسپورت با لوگوی امارت اسلامی چاپ شود که تا هنوز نشده، آیا چنین تصمیمی وجود دارد؟
در این مورد تا به حال تصمیم جدی گرفته نشده است.
صبح کابل: تا چهار ماه قبل، آیا خودتان پاسپورت افغانستان داشتید، و برای خانواده‌ی خود نیز پاسپورت گرفته اید؟
نه خیر تا چهار ماه پیش پاسپورت نداشتم. تا حال نیز فرصت نشده که خودم و خانواده‌ام پاسپورت بگیریم. ببینم که در آینده چه می‌شود.
صبح کابل: پس از این که طالبان به قدرت رسیدند، تقاضا برای پاسپورت افزایش یافته است. شما به عنوان رییس نهادی که وسیله‌ساز رفتن و خارج‌شدن شهروندان استید، برای کسانی که می‌خواهند کشور را ترک کنند، چه گفتنی دارید؛ چه اطمینان می‌دهید که شهروندان در کشور بمانند؟
خوب پس از آمدن طالبان امارت اسلامی، روند توزیع پاسپورت برای سه ماه متوقف شده بود و ضرورت برای گرفتن پاسپورت به همین دلیل افزایش یافت. در قسمت اطمنیان مردم باید بگویم که امارت اسلامی عفو عمومی اعلام کرده. پیغام ما این است که اینجا امن و اما است و برای هیچ کسی خطر متوجه نیست. این مملکت ما است و از آن برای هیچ کس نقصانی متوجه نیست.
صبح کابل: در اخیر هم می‌خواهم در مورد خودتان بپرسم، چند ساله استید، در کدام ولایت به دنیا آمدید، چقدر درس خواندید و چگونه شد که مسؤولیت ریاست پاسپورت را به عهده گرفتید؟
۵۲ ساله استم، در ولایت پکتیا به دنیا آمدم. تقریبا ۱۷ سال درس دینی خواندیم، در جاهای مختلف، از افغانستان گرفته تا پاکستان. دوازده‌پاس استم. اسناد ما که ارزش‌یابی شده، گفتند که خودت لیسانس علوم اسلامی استی. در قسمت این که چگونه ریاست پاسپورت را گرفتم، لزوم‌دید وزیر داخله بود. پیش از این که در اینجا تعیین شوم، به عنوان رییس منابع بشری وزارت معارف تعیین شده بودم.
