به دکان خواربارفروشی آن گونه خیره شده که گویا چیزی درون آن گم کرده باشد؛ لحظاتی را در فکر میرود و سپس دستی به موها و صورتش میکشد و با آهی از مقابل دکان حرکت میکند. به دنبالش راه میافتم تا کمی از حال و روزش بپرسم. در ابتدا نمیخواهد که با من صحبت کند؛ اما با اصرار زیاد حاضر میشود چند کلمه حرف بزند.
نذیراحمد، سرپرست خانوادهی دهنفری در شهر کابل است؛ شهری که در چهار ماه گذشته، باشندگانش روزگار خوبی ندارند. نذیراحمد، ساعتی پیش خانه را به قصد خریدن مواد اولیه ترک کرده؛ اما با پولی که او در جیب دارد، حتا نمیتواند یک بوری آرد بخرد.
نذیراحمد در جیب سه هزار افغانی دارد؛ اما بهای یک بوری آرد در بازارهای پایتخت به سه هزار و ۵۰۰ افغانی رسیده.
نذیر که کارمند یکی از شرکتهای خصوصی در کابل است میگوید، پولی که ماهانه به عنوان معاش دریافت میکند، نمیتواند نیازمندیهای او و خانوادهی دهنفرهاش را برآورده کند؛ این در حالی است که پس از سقوط کابل، چندین ماه معاش نیز دریافت نکرده است.
نذیر میگوید که قیمتهای مواد خوراکه ۵۰ درصد افزایش یافته و برعکس درآمدها ۶۰ درصد کاهش یافته است. به دلیل فقر و نبود درآمد «مجبوریم که وسایل خانهی خود را به فروش برسانیم و مواد غذایی و چوب برای زمستان پیش رو تهیه کنیم. مردم زیاد بیچاره و فقیر شده اند.»
در هفتههای اخیر به دلیل افزایش ارزش دالر در مقابل پول افغانی، بهای مواد خوراکی و سوخت به شدت افزایش یافته است. افزایش ارزش دالر، قدرت خرید مردم را متاثر کرده و دیگر شهروندان نمیتوانند نیازمندیهای شان را مانند گذشته برآورده سازند. یک دالر امریکایی در هفتههای اخیر تا ۱۳۰ افغانی نیز خرید و فروش شد؛ اما در دو روز گذشته، ارزش دالر در برابر افغانی دوباره کاهش یافته است. این در حالی است که با افزایش دالر بهای مواد غذایی و سوخت نیز افزایش یافته بود؛ اما با کاهش دوبارهی آن، مواد غذایی و سوخت ارزان نشده است.
بهای مواد غذایی در مقایسه با دو هفته پیش، دو برابر افزایش یافته است. طوری که در حال حاضر قیمت یک بوری آرد در بازارهای پایتخت به سه هزار و ۵۰۰ افغانی رسیده است؛ در حالی پیش از آن یک بوری آرد تا دو هزار ۳۰۰ افغانی نیز خریداری میشد.
همینگونه، قیمت یک بوری برنج به سه هزار و ۱۰۰ افغانی، ۱۶ لیتر روغن به سه هزار و ۴۰۰ افغانی، یک سیر بوره به ۵۰۰ افغانی، یک سیر لوبیا به ۹۰۰ افغانی و یک سیر نخود به هزار و ۱۰۰ افغانی رسیده است.
یکی از خوراکهفروشیهای شهر کابل.
همزمان با افزایش بهای مواد اولیه در کشور و کاهش قدرت خرید مردم، دو روز پیش برنامهی جهانی غذا، اعلام کرد که در حال حاضر، ۹۸ درصد شهروندان افغانستان غذای کافی برای خوردند ندارند و اقتصاد این کشور زیر حاکمیت طالبان به سوی فاجعه در حرکت است.
بر اساس همهپرسیای که از سوی برنامهی جهانی غذا انجام شده، ۹۸ درصد شهروندان افغانستان غذای کافی نمیخورند و از هر ده خانواده، هفت خانوادهی آن، مواد غذایی شان را قرض میکنند.
افزایش بهای آرد و گاز سبب شده که بسیاری از نانواییها کار شان را تعطیل کنند. همینطور بسیاری از خواروبار فروشیها نیز به دلیل ترس از سرقت اموال شان، دکانهای شان را بسته اند.
در کنار افزایش مواد خوراکی، بهای مواد سوختی نیز به شدت افزایش یافته است. در حال حاضر یک کیلو گاز تا ۱۰۵ افغانی به فروش میرسد. یک لیتر تیل پطرول نیز از ۴۵-۵۰ افغانی به ۱۰۵ افغانی افزایش یافته است. یک لیتر تیل دیزل نیز تا ۹۰ افغانی به فروش میرسد.
افزایش مواد سوختی، به شدت کار رانندگان شهری را متاثر کرده است. اسحاق، یکی از تکسیرانهای شهر کابل، از نبود مشتری و افزایش مواد سوخت شکایت دارد: «او بیدر ۱۳ نفر د خانه استیم، بعد از آمدن طالبان، کار و درآمد ۹۵ درصد کاهش یافته است. یک لیتر تیل ۴۰ افغانی بود، حال ۱۰۰ افغانی شده، با این قیمت چگونه پول تیل را پوره کنیم؟.»
اسحاق آیندهی کشور را تاریک میبیند و میگوید، از حکومتی که غذای سربازانش را تأمین نتواند، توقعی ندارد.
بسیاری از شهروندان افغانستان پس از آمدن طالبان نسبت به زندگی و آیندهی شان نگران اند. اسحاق، میگوید: «به آینده هیچ امیدوار نیستیم. شب که خواب میکنیم. امید فردا را نداریم که از گرسنگی میمیرم یا نه. بعد از آمدن طالبان، مردم افغانستان شکست روحی و روانی خورده اند.»
این همه در حالی است که پس از گذشت چهار ماه تا هنوز هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است. مشروعیتنداشتن حکومت طالبان، سبب شده که بهای پول افغانی در مقابل اسعار خارجی سقوط کرده و وضعیت زندگی شهروندان با گذشت هر روز خرابتر شود.
اخیرا گروه بینالمللی بحران نیز در گزارش تازهی خود، گفته است که اگر به وضعیت این کشور رسیدگی صورت نگیرد، پیشبینی میشود که گرسنگی و قحطی بیشتر از ۲۰ سال جنگ، از شهروندان این کشور قربانی خواهد گرفت.
در گزارشی که روز پنجشنبه -۱۸ قوس-، از سوی گروه بینالمللی بحران به نشر رسیده، آمده است که عدم توانایی طالبان در مدیریت یک اقتصاد مدرن در افغانستان و قطعشدن کمکهای خارجی، سبب افزایش بحران بشری و اقتصادی شده است.
