هیولای عالمگیر و وحشت فراگیرِ کرونا، همه کشورها به شمول جامعهی افغانستان را در بر گرفته است. این وحشت در جوامع تحصیلکرده و مرفه که بنای زندگی مردم روی مولفههای مدنیت استوار است، با همدلی و همکاری اندکی مهار شده، اما در جامعهی واگرا و مسلحِ افغانستان، این وحشت بیشتر از آنچه هست، نمایان شده است.
با افزایش آمار مبتلایان و فوتشدگان در اثر ویروس کرونا در کشورهای مختلف جهان، بهای مواد خوراکه، شوینده و تجهیزات صحی در بازار افغانستان افزایش یافت. شمار زیادی از تاجران دست به احتکار زدند تا پولی از تهیدستترین قشر جامعه را به جیب بزنند. در این میان، شماری از تاجران به نیت خیر و بر خلاف احتکارگران، مواد خوراکه را در سطح شهرها با همان قیمت عادی به فروش گذاشتند.
در مزارشریف تاجرانی مانند کمال نبیزاده و حاجی مایل پیشتازان این عرصه بودند که باعث خلق امید در میان مردم شدند. دیروز شنبه، سه شرکت تجارتی که در عرصهی واردات آرد و گندم در شمال افغانستان فعالیت میکنند نیز صدها بسته گندم را به قیمت عادی در نقاط مختلف شهر مزارشریف به فروش گذاشتند. این شرکتها هر بوری آرد را به قیمت یکهزار و پنجصد افغانی اعلان کردند در حالی که مغازههای شهر هر بوری را تا سه هزار افغانی به فروش می رسانند.
شرکت تجارتی عبدالودود طاهری، یکی از این شرکتها است که در ولایات بلخ، سرپل و فاریاب مصروف توزیع آرد به قیمت عادی برای خانوادهها میباشد. این شرکت محمولههای آرد را دیروز در چهارراهی سیدآباد شهر مزارشریف به فروش گذاشته بود. فروشندگان این شرکت نزدیک به ۵۰۰ بوری آرد را به مردم فروختند و همچنان برای شماری از خانوادههای بیبضاعت آرد را به صورت رایگان توزیع کردند.
حوالی ساعت یازده قبل از ظهر، زمانی که محمولههای آرد شرکت عبدالودود طاهری تمام شد، رانندهها آمادگی داشتند تا به گُدامها بروند و آرد بیشتر برای خانوادههایی که جهت خرید تجمع کرده بودند، بیاورند. در این هنگام، افراد مسلح سوار بر وسایط قیمتی نوع فورتینر، در حالی که نقابی نیز نداشتهاند، با خیالِ راحت و در مقابل دیدگان دهها تن مشتری، پول را از نزد فروشندگان آرد گرفته و از محل متواری شدهاند.
غفار طاهری، یکی از مغازهداران محل و شاهد رویداد، میگوید که دزدان مسلح هفت نفر بودند و همهشان کلاشینکوف در دست داشتند. به گفتهی طاهری، دزدها سوار بر وسایط قیمتی بودند و از رفتارشان مشخص میشد که هراسی از پولیس و نیروهای امنیتی ندارند.
لطیف طاهری، رییس شرکت تجارتی عبدالودود طاهری، میگوید که دزدان مسلح بیشتر از ششصدهزار افغانی حاصل فروش آرد را از نزد کارمندان این شرکت تجارتی ربودهاند.
طاهری میگوید که پولیس حوزهی هفتم شهر مزارشریف و ارگانهای امنیتی، تا کنون هیچ اقدامی در این مورد نکردهاند و تنها وعده دادهاند که پیگیری میکنند.
لطیف طاهری نیز از اینکه دزدها سوار بر وسایط قیمتی بودهاند و بدون نقاب و با خیال آرام، در مقابل چشمان دهها شاهد، پول را از نزد فروشندگان آرد ربودهاند، متعجب است. او میگوید که این اقدام باعث ایجاد ترس میان تاجران شده، اما شرکت او فعالیتاش برای فروش آرد را به قیمت عادی و منصفانه ادامه میدهد.
به دنبال این رویداد، برخی از باشندگان مزارشریف گمانهزنی میکنند که ممکن است این اقدام از سوی تاجرانی که دست به احتکار آرد زدهاند صورت گرفته باشد. وقتی از طاهری در این مورد پرسیدم گفت: «در افغانستان همه چیز ممکن است. ما هنوز دزدها را شناسایی نکردهایم، اما آنان وسایط قیمتی سوار بودند و در شیشه وسایط شان عکس یکی از رهبران جهادی نصب بود. »
این تنها نمونه از سرقت مسلحانه که باعث تعجب و وحشت در شهر مزارشریف شده نیست. هر ماه، ده ها رویداد قتل، آدمربایی و سرقت در داخل شهر مزارشریف اتفاق میافتد که مسؤولان فرماندهی پولیس بلخ، با ناتوانی و غفلت، تنها به وعدهی پیگیری و اقدامات شعاری اکتفا میکنند.
شهر مزارشریف اکنون به سلطنت و قلمرو دزدهای چراغ به دست تبدیل شده است. دزدهایی که دیگر نه ابایی از مردم دارند و نه ترسی از ارگانهای امنیتی.
با این حال، اگر وحشت کرونا بیشتر از این فراگیر شده و واردات مواد خوراکی از بنادر شمال متوقف شود، احتمال اینکه این دزدها شهر را تاراج و زندگی را بر مردم تار بسازند، دور از تصور نیست.
شاید این نمونه، برای سایر ولایتهای افغانستان نیز صدق کند، اما مزار یکی از بدترین نمونهها در این زمینه است.
