به دنبال سقوط پی‌هم ولسوالی‌های ولایت‌های شمال افغانستان به دست جنگ‌جویان طالب، شماری از احزاب سیاسی، نمایندگان مجلس و باشندگان این ولایت‌ها، بسیج‌های مردمی را برای مقابله با پیش‌روی طالبان شکل داده اند.
گروه طالبان، در جریان هفته‌ی روان، نزدیک به چهل ولسوالی را در ولایت‌های تخار، بغلان، سرپل، بادغیس، بلخ، کندز، بدخشان، سمنگان و جوزجان به کنترل خود در آورده است. به تعقیب آن، صدها تن از باشندگان این ولایت‌ها، تفنگ‌های‌شان را به شانه انداخته و اعلام کرده اند که در برابر گروه طالبان مقابله می‌کنند. اضافه بر این، حزب جمعیت اسلامی شاخه‌ی عطاحمد نور، فراخوانی را برای شکل‌دهی «بسیج ملی» در برابر گروه طالبان اعلام کرده است.
عطامحمد نور، روز دوشنبه -۳۱ جوزا-، ضمن نشر این فراخوان در برگه‌ی فیسبوکش، نوشته است؛ به همه‌ی فرماندهان و نیروهای جان به کف جمعیت اسلامی در سراسر کشور، اعلام میشود که در دفاع از میهن و مردم، خود را آماده، در کنار نیروهای امنیتی بیستند و از خاک و مردم دفاع کنند. آقای نور در کنار دعوت از فرماندهان حزب جمعیت، از احزاب مطرح سیاسی نیز خواسته است که هم‌گام با نیروهای امنیتی، در برابر گروه طالبان متحد شوند.
هم‌زمان با این، شماری از نمایندگان مجلس، به ولایت‌های‌شان سفر کرده و گفته اند که در کنار نیروهای امنیتی، می‌ایستند و نمی‌گذارند که جنگ‌جویان طالب دست به کشتار مردم و خراب‌کردن تأسیسات عامه و زیربناه‌های کشور بزنند.
عباس ابراهیم‌زاده، رهبر حزب وحدت نوین و نماینده‌ی مردم در مجلس نمایندگان، در برگه‌ی فیسبوکش از رفتنش در میدان جنگ خبر داده است. آقای ابراهیم‌زاده، نوشته است: «وارد شهر مزار شریف شدم. تا آخرین مرمی و آخرین قطره‌ی خون، می‌جنگیم. خیال سقوط شهر مزار شریف را به گور ببرد.»
شماری از رهبران دولت افغانستان، نیز از مردم و جریان‌های سیاسی افغانستان، خواسته اند که در کنار نیروهای امنیتی افغانستان، بسیج شوند. ارگ ریاست‌جمهوری، در اعلامیه‌ای که از نشست مشورتی رییسجمهور غنی با چهره‌های سیاسی افغانستان نشر کرده، گفته است؛ در این نشست، تأکید شده است که صف واحد و اجماع قوی سیاسی برای تحکیم صلح و ثبات، استحکام نظام جمهوری و حمایت از نیروهای امنیتی، کار حتمی و ضروری است.
حزب جنبش و وحدت اسلامی مردم افغانستان: از مدت‌ها در برابر طالبان می‌جنگیدیم
در صفحات شمال افغانستان که در روزهای پسین، گواه پیش‌روی طالبان بوده است، سه حزب سیاسی –جمعیت اسلامی، جنبش ملی و حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان-، نفوذ بیش‌تری در این مناطق دارد. همان گونه که در بالا گفته شد، با سقوط پی‌هم ولسوالی‌ها، حزب جمعیت اسلامی شاخه‌ی عطامحمد نور، از جریان‌های سیاسی و احزاب مطرح، خواسته است که در کنار نیروهای امنیتی بسیج شوند و نگذارند که شمال در کام خواسته‌های گروه طالبان فرو رود.
با این حال، حزب جنبش ملی و حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، می‌گویند که از مدت‌ها پیش، در برابر گروه طالبان جنگیده اند و اکنون که احزاب دیگر اعلام آمادگی کرده اند، از آن‌ها نیز حمایت می‌کنند.
بسیج مردمی در حمایت از نیروهای امنیتی در ولایت‌های شمالی.
داکتر عبدالقادر سکندری، رییس دفتر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، می‌گوید که اعضای این حزب، از دیر زمان به این سو، در هماهنگی با نیروهای امنیتی کشور در چندین ولایت و ولسوالی به شمول ولسوالی دره‌صوف در سمنگان، بلخاب و سان‌چارک در سرپل، مسجدسبز، شولگر و چهارکنت در بلخ و هم‌چنان در ولسوالی پاتو در دایکندی و بهسود در میدان‌وردک، در برابر جنگ‌جویان طالبان می‌جنگند. «دیر زمانی است که نیروهای حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، در قالب خیزش‌های مردمی و مفرزه‌ها در برابر طالبان جنگ می‌کنند.» به گفته‌ی او، این حزب از اعلام آمادگی احزاب دیگر که به تازگی فراخوان بسیج ملی را داده اند، استقبال و حمایت می‌کند.
سکندری در صحبت با روزنامهی صبح کابل، تصریح می‌کند که آقای محقق، تلاش دارد تا جنگ‌های شمال را به نحوی مدیریت بکند که باعث سقوط شهر و یا کدام ولایت دیگر نشود. «در روزهای آینده، اتفاقات خوبی در شمال می‌افتد.»
حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان به رهبری مارشال عبدالرشید دوستم، مدت‌ها میشود که در برابر گروه طالبان در شمال کشور مقاومت می‌کند. آقای دوستم، زمانی که معاون نخست رییسجمهور غنی بود، نیز در خط نخست نبرد، برای دفاع از ولایت‌های تحت نفوذش مبارزه می‌کرد؛ اما، در روزهایی که ولسوالی‌های ولایت‌های شمال، سقوط می‌کند، آقای دوستم در ترکیه به سر می‌برد.
احسان نیرو، سخن‌گوی حزب جنبش، در صحبت با روزنامهی صبح کابل، می‌گوید که آقای دوستم برای درمان بیماری‌اش و دیدار با برخی از چهره‌ها، به ترکیه رفته است. «هر سه ماه بعد، مارشال دوستم باید از نگاه صحی، یک چک عمومی شود. این بار از وقت چک عمومی‌اش به دلیل حضور در جبهه‌های جنگ گذشته بود. حالا، او برای تداوی‌اش به ترکیه رفته و تا چند روز دیگر بر می‌گردد.»
آقای نیرو، تأکید می‌کند که نیروهای تحت فرماندهی مارشال دوستم، به شمول اعضای فامیلش، از مدت‌ها پیش به این سو، در خط نخست نبرد در برابر طالبان حضور دارند. «در این هیچ شکی نیست که یکی از کسانی که همواره در کنار نیروهای امنیتی جنگیده، مارشال دوستم است. او، دوباره بر می‌گردد.»
با این حال، با شگل‌گیری بسیج ملی در برابر گروه طالبان، نگرانی‌هایی مبنی بر ظهور گروهی جدید نظامی نیز در کشور شکل گرفته است. یکی از نزدیکان احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، به روزنامهی صبح کابل، می‌گوید که برنامه‌ها برای بسیج‌کردن مردم در برابر گروه طالبان جدی است و به زودی، اوضاع به نفع مردم تغییر می‌کند؛ اما، نگرانی جدی‌ای هم به وجود آمده است؛ نگرانی از این که مبادا، افغانستان وارد جنگ سه جناح در سطح کلان شود. «نگران استیم که این بار سه جبهه نشود؛ یک جبهه‌ی دولتی، جبهه‌ی طالب و نیروهای خیزش مردمی؛ این واقعاً قابل نگرانی است.»
بسیج ملی در برابر گروه طالبان، «فرض» است
شماری از آگاهان و کارشناسان سیاسی افغانستان، می‌گویند که بسیج مردمی در شرایط شکننده‌ی فعلی، یگانه راه کارساز برای مانع پیش‌روی گروه طالبان است. این کارشناسان، تأکید می‌کنند که باید همه‌ی مردم در برابر گروه طالبان بسیج شوند و دولت نیز تسهیلات نظامی را برای آن‌ها فراهم کند.
جنرال همایون فوزی، نظامی پیشین کشور، در صحبت با روزنامهی صبح کابل، می‌گوید که بسیج نیروهای مردمی در برابر گروه طالبان، در میدان جنگ بسیار تأثیرگذار است. «دفاع از جغرافیا، از سرزمین و از خانه‌های‌شان، بر همه‌ی مردم فرض است و باید در برابر گروه طالبان بسیج شوند.»
این جنرال سابقه‌دار ارتش، می‌گوید که در تماس‌های تلفنی از سرپرست وزارت دفاع و شماری دیگر از رهبران نهادهای امنیتی، خواسته است که تلاش بکنند تا نیروهای مردمی را در کنار نیروهای امنیتی داشته باشند. به گفته‌ی او، افراد زیادی هستند که در میان مردم نفوذ دارند؛ اما به دلایل نامهمی، سال‌هاست که در زندان‌های حکومت افغانستان به سر می‌برند. فوزی، می‌گوید که دولت افغانستان، بهتر است که این افراد را حتا به گونه‌ی مشروط و مؤقتی از زندان‌ها رها کرده و به جنگ در برابر طالبان بفرستد. «هزاران جنایت‌کار و هزاران تروریست که باید آن‌ها اعدام می‌شدند، آزاد شدند؛ اما این طور افرادی که مفید استند، زندانی اند. باید از آن‌هایی که نفوذ مردمی دارند، در برابر گروه طالبان استفاده شود.»
حمایت کاربران شبکه‌های اجتماعی از بسیج مردمی علیه طالبان.
شکل‌گیری بسیح مردمی، در کنار سهولتی که برای نیروهای امنیتی در مقابله با گروه طالبان ایجاد کرده، این نگرانی را به وجود آورده که؛ خیزش‌های خودجوش و مردمی بنا به دلیل نبود انسجام و هماهنگی میان‌شان، نمی‌توانند به گونه‌ی درست در میدان نبرد، عمل کنند. فوزی در این باره می‌گوید که در هر ولایت، مقام‌های محلی وجود دارند که جلسه‌های امنیتی را برگزار می‌کنند. بنا بر این، باید فرمانده‌هان خیزش مردمی در این جلسه‌ها حضور یافته و از سوی مقام‌های محلی مثل والی و قمندان امنیه‌ی آن ولایت، سازمان‌دهی شوند.
پیش از این، بسم‌الله محمدی، سرپرست وزارت دفاع ملی، گفته بود که مردم باید در کنار نیروهای امنیتی افغانستان بیستند و وزارت دفاع، تسهیلات لازم را فراهم می‌کند. با آن هم، شماری از فرماندهان خیزش مردمی به رسانه‌ها، گفته اند که با کم‌بود شدید تجهیزات نظامی روبه‌رو استند؛ در حالی که فوزی، می‌گوید؛ دولت امکانات کافی را در دست دارد تا نیروهای مردمی را در برابر طالبان تجهیز کند.
این همه در حالی است که همین اکنون، در بیش‌تر از بیست ولایت کشور، نبرد میان جنگ‌جویان طالبان و نیروهای امنیتی-دفاعی افغانستان جریان دارد. شماری از کاربران فضای مجازی، با انتشار تصویرهایی از نیروهای امنیتی در برگه‌های فیسبوک، تویتر و انستاگرام، حمایت‌شان را از نیروهای امنیتی افغانستان اعلام کرده کرده اند.
