وقتی سخن از صحت به میان می‌‌آید، بیش‌تر توجه‌ها به‌سمت بیماری‌های جسمی می‌رود. در اکثر مواقع، صحت جنسی که اهمیت زیادی روی وضعیت روحی، روانی و زندگی روزمره‌ی ما دارد نادیده گرفته می‌شود؛ این در حالی است که بسیاری از بیماری‌های جسمی، ناشی از بیماری‌های روانی و جنسی است.
در جامعه‌ی سنتی افغانستان، تابو بودن مسایل جنسی و به‌ویژه بهداشت فردی جنسی باعث شده که هنوز هم شمار زیادی از شهروندان از مراجعه به داکتر برای درمان اختلال‌ها و بیماری‌های جنسی، شرم داشته باشند. گرفتن نوار بهداشتی از داروخانه‌ها، گرفتن قرص‌های ضدبارداری توسط زنان و گرفتن تقویت‌کننده‌های جنسی برای مردان و موارد بسیاری از این دست، همه تا هنوز به نحوی در جامعه‌ی افغانستان تابو است.
وژمه -نام مستعار-، از زمانی صحبت می‌کند که برای گرفتن نوار بهداشتی به مغازه‌ها و داروخانه‌ها می‌رود: «فروشنده و دوافروش که کارش همین است. او هیچ‌گاهی تا هنوز عکس‌العمل عجیبی از خود نشان نداده؛ اما گاهی به دلیل این‌که من در خرید این وسایل، رُک و به اصطلاح افغانی ما، بی‌پروا از فروشنده می‌خام که برایم مواد بهداشتی بدهد، افرادی که کنارم ایستاده بودند هرازگاهی نگاه عجیبی داشتند، انگار می‌خواستند بگویند: تو خیلی بی‌شرمی! کمی آهسته‌تر بخواه!»
زنان در افغانستان در حاشیه‌ی اجتماع قرار گرفته‌اند و حرف زدن از بهداشت جنسی، نیازهای جنسی و بیمارهای جنسی برای آن‌ها شرم پنداشته می‌شود. بر اساس گزارش‌های یونیسف، در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۵۰ درصد دختران در افغانستان تا پیش از دوره‌ی عادت ماهوار، از آن آگاهی ندارند. از سویی هم در کتاب‌های درسی مکاتب -صنف نهم و دوازدهم- در رابطه به مسایل دوره‌ی قاعدگی و سواد جنسی چیزهایی درج شده؛ اما این مطالب در بیش‌تر مکاتب تدریس نشده و حتا بیان این مسایل در مکاتب دخترانه و تدریس آن از سوی آموزگاران زن شرم‌آور تلقی می‌شود و به نحوی از تدریس آن فرار می‌کنند.
بلقیس -نام مستعار- دانش‌آموز صنف دوازدهم، می‌گوید: «در مکتب، وقتی موضوع سر ای گپا میامد باز استاد می‌گفت ایناره خودتان بخوانین و در امتحان هم نمیارم. با وجودی که استاد ما زن بود و تا که مریض هم نشدیم کسی به ما در ای باره چیزی نگفته بود.»
در آخرین گزارشی که از سوی یونیسف نشر شده نشان می‌دهد؛ ۳۸ درصد دختران در افغانستان، پس از شروع دوره‌ی قاعدگی‌شان از رفتن به مکتب باز می‌مانند،۷۰ درصد از دختران در دوره‌ی قاعدگی از ترس عقیم شدن حمام نمی‌روند. با این حال نداشتن دسترسی دختران به وسایل بهداشتی در روستاهای کشور در دوره‌ی قاعدگی و پس از آن، باعث می‌شود که زنان دچار بیماری‌های گوناگون، از جمله پیدایش کیست‌ها در رحم شان شوند.
با این‌که عادت ماهوار در دختران و زنان یک امر طبیعی است؛ اما بیش‌تر از دختران و زنان را منزوی کرده و آن‌ها این را چیزی غیرعادی تلقی می‌کنند. این‌همه دست‌به‌دست هم داده و در تابو شدن و شرم دانستن طبیعی‌ترین عادت‌های انسانی، افکار را مضطرب کرده و باعث ایجاد رنج روانی در افراد، به‌خصوص دختران نوجوان شده است.
نداشتن آگاهی و سواد کافی از دلیل‌هایی است که سبب شده، زنان و دختران آن‌چه را که باید برای تأمین بهداشت جنسی‌شان رعایت کنند، نمی‌دانند. وزارت معارف کشور در سال گذشته اعلام کرد که افغانستان، ده میلیون شهروند بی‌سواد بالای ۱۵ سال را دارد. یعنی حدود ۳۰ درصد از کل جمعیت کشور که در این میان زنان نسبت به مردان، با محدودیتهای بیش‌تری برای فراگیری آموزش و پرورش را دارند.
با این‌که بیش از نیمی از شهروندان افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند و توان پرورش و تربیت فرزندان زیادی را ندارند؛ اما نداشتن آگاهی کافی در مورد وسایل بهداشتی و پیش‌گیرانه‌ی جنسی ، سبب شده تا بیش‌تر خانواده‌های افغانستان، جمعیت بیش‌تر از توانایی مالی و تربیتی خود را داشته باشند. نبود آگاهی، از عوامل بارداری‌های ناخواسته و افزایش جمعیت خانواده است.
زنان بی‌شماری هستند که برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته، از داروهای ضدبارداری کار می‌گیرند. تهیه‌ی این داروها در بیش‌تر مواقع برای زنان در افغانستان یک چالش بزرگ است. با این‌که وزارت صحت کشور برای آگاهی‌دهی به خانواده‌ها، اعلانات زیادی را در رسانه‌ها نشر می‌کند؛ اما گویا بسنده نیست و هنوز هم گرفتن این داروها از داروخانه‌ها و پرداختن به بهداشت جنسی یک تابو و شرم بزرگ است.
شمسیه-نام مستعار- زنی شاغل است که برای جلوگیری از بارداری ناخواسته از داروی ضدبارداری استفاده می‌کند، می‌گوید: «در قسمت تهیه‌ی وسایل بسیار با نگاه زننده مواجه می‌شویم، که گویا امر طبیعی نیست. تهیه‌ی وسایل بهداشتی برای زنان دشوارتر از مردان است. با این هم برای مردان کار آسان نیست؛ نگاه‌های عجیب فروشنده تا گذاشتن آن وسایل در خریطه سیاه، همه‌ی این‌ها برای دسترسی به بهداشت مناسب چالش است.»
از سویی هم، هستند زوج‌هایی که از کیفیت رابطه‌ی جنسی مناسب برخوردار نیستند و در هنگام برقراری رابطه با مشکلات زیادی، از جمله عملکرد پایین جنسی، میل جنسی کم، کیفیت نعوظ، انزال زودرس و نرسیدن به ارگاسم است که این مشکلات در کیفیت رابطه زوج‌ها تأثیر به‌سزایی دارد. این نارضایتی‌ها در بلندمدت سبب از هم پاشیدن خانواده می‌شود. همین‌طور در بیش‌تر مواقع با این‌که زوج‌ها زیر یک سقف زندگی می‌کنند؛ اما با طلاق عاطفی روبه‌رو می‌شوند. داشتن رابطه‌ی سالم جنسی باعث می‌شود فضای خانه برای زن و شوهر امن شود.
از سویی هم در صورتی که زنان نکات بهداشت جنسی‌شان را رعایت نکنند، ممکن است با بیماری‌هایی؛ مانند سوزاک، سفسلیس،کلامدیا، تب‌خال، زگیل تناسلی و ایدز مواجه شوند. در حالی که اگر هر دو طرف از وسایل بهداشتی؛ مانند ژل‌ها و اسپری‌های تسهیل‌کننده، قرص‌های ضدبارداری یا قرص‌های عاجل، دستگاههای افزایش سایز، تقویت‌کننده‌های جنسی، کاندوم‌های زنانه و مردانه، کاپ‌های قاعدگی و دستگاههای ماساژ استفاده کنند، آسیب‌های جنسی و بیماری‌های مقاربتی را تا اندازه‌ی زیادی کاهش می‌دهد.
معمول‌ترین مشکلی که زنان در هنگام رابطه‌ی جنسی آن را تجربه می‌کنند، نرسیدن به ارگاسم و دردهای مقاربتی است؛ در حالی که داروهایی هستند که باید برای کاهش این چالشها و نارضایتی دو طرف از رابطه را کاهش داد.
بنا بر دلایل مختلفی بیش‌تر زوج‌ها، حتا از موجودیت هم‌چین داروها و تسهیل‌کننده‌ها بی‌خبر‌اند. استفاده از وسایل تسهیل‌کننده به‌خصوص در نخستین رابطه‌ی جنسی، باعث می‌شود از شدت دردهای ناشی از مقاربت کم کند.
خانم شمسیه می‌گوید: «بیش‌تر دختران حتا در شب زفاف شان متحمل دردهایی می‌شوند که با استفاده از وسایل بهداشتی، ممکن است کم یا از بین برود. ژل‌هایی وجود دارد که درد اولین رابطه را کم کند؛ اما زوج‌ها در اولین رابطه از روان کننده‌ها استفاده نمی‌کنند، که این سبب امراض عفونی در دستگاههای تناسلی‌شان می‌شود.»
ناجیه احمدی، متخصص بیماری‌های زنان، می‌گوید: «استفاده از وسایل بهداشتی به‌خصوص کاندوم (زنانه و مردانه) می‌تواند از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری کند و باعث کاهش نفوس نیز شود؛ اما تابو بودن، خرید این وسایل برای زنان دشوار کرده است.»
البته باید گفت؛ به همان اندازه که استفاده از داروهای بهداشت جنسی می‌تواند کمک‌کننده باشد، به همان اندازه تخریب‌کننده نیز است. هیچ دارویی نباید بدون سفارش داکتر استفاده شود؛ چون ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های دیگر در فرد مصرف‌کننده شود.
فروش بیش‌تر تقویت‌کننده‌های و داروهای جنسی در افغانستان مجاز نیست؛ اما با گذشتن از پل خشتی کابل معلوم می‌شود که خریداران این داروها و تقویت‌کننده‌ها کم نیستند. تصاویر نیمه برهنهی زنان ومردان در پشت پوشه‌ی داروها توجه رهگذران را به خود جلب کرده و برای به دست آوردن آن داروها و داشتن رابطه جنسی لذت‌بخش به خرید آن تحریک می‌شوند.
آقای نوروزیان، می‌گوید: «در لیست ملی ادویه‌ی مجاز، تعدادی از دواها که عمدتاً ویتامین‌ها، منرال ها و جنسینگ می‌باشد شامل است، که این محصولات دوایی از طرف داکتر صاحبان برای تداوی ناتوانی‌های جنسی تجویز می‌گردد. محصولات دوایی که تحت نام تقویت‌کننده جنسی از طریق صفحات اجتماعی تبلیغ می‌شوند، به گونه رسمی وارد نگردیده و فروش آن‌ها مجاز نیست.»
بیش‌تر خریداران داروهای جنسی، بدون مشوره‌ی پزشک از این داروها استفاده می‌کنند.
جدا از این، آن دسته از داروهای جنسی که ضرر آن نسبت به سودش بیش‌تر است، در صفحه‌های اجتماعی تبلیغ و آنلاین به فروش می‌رسد.
آقای نوروزیان در این مورد می‌گوید: «آمریت تنظیم و کنترل تبلیغات و اشتهارات دوایی- اداره ملی تنظیم ادویه و محصولات صحی به‌محض اطلاع از تبلیغات برخی از صفحات اجتماعی که به شکل غیرقانونی تبلیغات دوایی بخصوص ادویه نام‌نهاد تقویت جنسی را نشر می‌نمایند، در صورتی که آدرس آن ذکر شده باشد، به آن آدرس رفته جلو نشر تبلیغات‌شان را می‌گیرد و اگر نزدشان ادویه فاقد مجوز موجود باشد، آن ادویه را ضبط می‌نماید.»
آن‌چه در رابطه به بهداشت جنسی خیلی مهم است؛ به دست آوردن آگاهی کافی در مورد چگونگی استفاده از این داروها و بلند رفتن سواد جنسی افراد جامعه است؛ تا با این مسایل به‌گونه‌ای غیرعادی برخورد نشده و سلامت جنسی شهروندان نیز تأمین شود.
