«یکی ر برای مذهب، به صلیب میکشاندی؛ یکی ر سیاه دیدی، یکی ر سفید خواندی؛ همه شهر هیاهو بود، یکی ر که مثل تو بود، به نبردهای قومی، سر کوره مینشاندی.» غوغا، آوازخوانی است که زمزمهی بالایی را در توتیرش نشر کرده و نوشته است؛ این یک دادخواهی است و سرود و آواز نیست. «دادخواهی کشتار سیستماتیک هزارهها که ده هاست گروهگروه قربانی میشوند.»
کاربران تویتر، روز –شنبه، ۱۵ جوزا- کارزاری را در تویتر با هشتگ «#stopHazaraGenocide» یا نسلکشی هزارهها را توقف دهید، راهاندازی کردند. کنشگران اجتماعی در این کارزار، از جامعهی بینالملل و حامیان مالی و نظامی افغانستان، خواسته اند که نسلکشی هزارهها را به رسیمت شناخته، پروندهی جنایتهایی که بر این گروه قومی در افغانستان رفته است، به دادگاه کیفری لاهه باز کرده و عاملان آن را مجازات کنند. همچنان، کاربران تویتر در کنار خواستهایشان از جامعهی جهانی، نوشته اند که باید حکومت افغانستان نیز، نسلکشی هزارهها را به رسمیت بشناسد و برای جلوگیری از آن، تدابیر امنیتی را روی دست بگیرد.
موسا ظفر، طنزنویس، با اشاره به کشتار هدفمند هزارهها، در برگهی تویترش، نوشته است که در افغانستان همهی گروههای قومی در اثر حملههای گروههای تروریستی، کشته میشوند؛ اما هزارهها با تهدید نسلکشی روبهرو استند. «اگر کسی بپرسد در بیست سال گذشته، کدام قوم بیشترین تلفات را در افغانستان متحمل شده، هیچ کسی نمیتواند، پاسخی جز پشتون بدهد؛ اما کشتار هزارهها مصداق بارز نسلکشی است. اقرار به این امر، انکار کشتار و تلفات پشتونها و سایر اقوام نیست.» ظفر، در ادامه تأکید کرده است؛ جهان باید بداند که طالبان و تروریستان همفکرشان در کنار جنایتهای بیشمار دیگر، از نسلکشی نیز دریغ نمیکنند.
عارف رحمانی، عضو مجلس نمایندگان، در برگهی فیسبوکش نوشته است که در افغانستان همه کشته میشوند؛ اما هیچ قومی مانند هزارهها در معرض نسلکشی نیست. «هزاره ها به صورت سیستیماتیک و نظاممند کشته میشوند و جهان آزاد و طرفداران حقوق بشر، صرفا نظارهگرند!»
حملههای تروریستی بر هزارهها در شش سال گذشته بیشتر افزایش یافته است. شمار زیاد این حملهها بر مکانهای عمومی؛ مانند مرکزهای آموزشی، مکتبها، زایشگاهها و مسجدها بوده که بیشتر از دانشآموزان، دانشجویان، نمازگزاران و کارگرانی بیطرف قربانی گرفته است.
طبق آمار نشرشده در رسانهها، در شش سال گذشته، در کنار حملههای خرد، تنها ۲۵ حملهی تروریستی بزرگ بر مکانهای عمومی هزارهها در چند ولایت هزارهنشین صورت گرفته است. در این حملهها، نزدیک به ۷۸۰ شهروند هزاره کشته و بیشتر از ۲۰۰۰ شهروند دیگر زخمی شده اند. در آخرین مورد، در چهار حملهی پیدرپی بر موترهای مسافربری هزارهها در غرب کابل، نزدیک به چهل شهروند هزاره، کشته و زخمی شده اند. ۲۰ روز پیش از این حملهها، حملهی تروریستیای بر مکتب سیدالشهدا در غرب کابل انجام شد که در آن، ۸۶ دانشآموز که هیچ کدام آن از ۲۰ سال بیشتر عمر نداشت کشته و نزدیک به ۲۰۰ تن دیگر زخمی شدند.
پس از این حملهها، رهبری امنیتی و سیاسی کشور، به نکوهش آن در فضای مجازی بسنده کرده و راهکار عملیای را برای مهار این حملهها پیش نگرفته اند. پس از حمله بر مکتب سیدالشهدا، رییسجمهور غنی، به معاون دومش، وظیفه سپرد که طرح امنیتی برای غرب کابل را آماده کند؛ اما اکنون که نزدیک به یک ماه میشود، با آنکه معاونت دوم میگوید، طرح امنیتی به ریاستجمهوری فرستاده شده؛ اما از سوی ریاستجمهوری و نهادهای امنیتی، تأیید نشده است. شماری از کاربران تویتر در کارزارهای تویتری، با خطاب به رهبران حکومت افغانستان، نوشته اند که نه تنها در قبال این نسلکشی بیتوجهی میکنند؛ بل که اجازه نمیدهند که خود مردم امنیتشان را تأمین کنند.
عادله، کاربر تویتر، نوشته است که حکومت افغانستان باید نسلکشی هزارهها را به رسمیت بشناسد. «حکومت باید به جرایم نسلزدایی علیه هزارهها اذعان کند. ما از دورهی عبدالرحمان تا اکنون، انواع مصادیق آن را تجربه کرده ایم؛ نسلکشی، قراردادن هزارهها تحت شرایط نامساعد زندگی، یکدستسازی منطقهای، تغییر جغرافیای قومی-نژادی، مهاجرت اجباری، جایگزینی قومی و غیره.»
شماری دیگر از کاربران، آمار کشتهشدگان در حملههای هدفمند را منشتر کرده و نوشته اند که این مصداق بارز نسلکشی است و باید از سوی کشورها و دولت افغانستان به رسمیت شناخته شود. محبوبه مسحیا، کاربر تویتر، نوشته است که حمله بر جنبش روشنایی، ۸۶ کشته، حمله بر مسجد باقرالعلوم، ۳۲ کشته، حمله بر مسجد امامزمان، ۲۸ کشته، حمله بر مسحد ابوالفضل، ۵۶ کشته، حمله بر زیارتگاه کارتهسخی، ۳۱ کشته، حمله بر مرکز تذکرهی الکترونیکی، ۶۹ کشته، حمله بر مرکز آموزشی موعود، ۴۸ کشته به جا گذاشته است.
در این کارزار، هیچ یکی از کارمندان بلندرتبهی دولت افغانستان، اشتراک نکرده است. در میان نهادهای حقوقی، تنها کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، چندی پیش با نکوهش حملههای هدفمند، نوشت که هزارهها در افغانستان در معرض نسلکشی و قتل عامی قرار دارند که باید از سوی دادگاه کیفری بینالمللی لاهه، بررسی شود.
شماری از اشتراککنندگان این کارزار، با اشاره به قتلهای هدفمند هزارهها و تعریفی که از نسلکشی در اعلامیههای سازمان ملل شده، میگویند که هزارههای افغانستان، همهی شاخصهای یک نسلکشی را تجربه کرده اند.
خالق ابراهیمی، کاربر تویتر، نوشته است که «جنوساید» تنها به کشتن خلاصه نمیشود تا آمار قربانیان را لیست کنیم و آن را نسلکشی ترجمه کنیم. به گفتهی او، اعمال تحریمهای اقتصادی، ایجاد فشارهای روانی، کوچهای اجباری، نابودی نمادها و الگوهای فرهنگی به هدف نابودی کامل یک گروه خاص، نیز شامل «جنوساید» میشود. « با این حساب، هزارهها همهای آنچه را که در ویژگیهای جنوساید آورده شده را تجربه کرده اند. طی زمانهای طولانی و رژیمها و گروههای مختلف، تحت فشارهای اقتصادی و روانی و فرهنگی و حذف فیزیکی قرار داشته اند. این اعمال به معنای زدودن یک نسل از یک جغرافیا است. به تعبیر رساتر، نسلزدایی است.»
با این حال، شماری از فعالان مدنی و حقوقبشری، هدف از راهاندازی این کارزار تویتری را، بدلشدن نسلکشی هزارهها به گفتمان ملی و بینالمللی میدانند. نیلوفر مرادی، فعال حقوق بشر، در صحبت با روزنامهی صبح کابل، میگوید که هدف نخست این کارزار، این است که نسلکشی هزارهها باید به گفتمان ملی تبدیل شود؛ زیرا در افغانستان، رهبران دولت و شمار زیادی از شهروندان آن، به این باور نیستند که هزارهها در معرض نسلکشی قرار گرفته اند.
مرادی، هدف دومی از کارزار تویتری را بدلشدن نسلکشی هزارهها به حیث گفتمان بینالمللی میداند و میگوید که نهادهای حقوقی بینالمللی، باید تحقق بکنند که چرا هزارههای افغانستان با نسلکشی روبهرو است و چرا دولت افغانستان نتوانسته و یا نمیخواهد، جلو آن را بگیرد.
کارزارهای تویتری، نوع از اعتراضهای مدنی شهروندان است. پیش از این، شهروندان افغانستان در کل و مردم هزاره به گونهی خاص، دست به اعتراضهای خیابانی میزدند. در ۲ اسد سال ۱۳۹۵، شهروندان کابل، در یک حرکت اعتراضی مبنی بر تغییر مسیر لین برق توتاپ از بامیان به سالنگ، به خیابانها آمدند که سرانجام با حملهی تروریستی روبهرو شدند؛ حملهای که در آن، ۸۶ نفر که بیشترشان دانشجو و دانشآموخته بودند، کشته شد. مرادی با اشاره به این حادثه، میگوید که شهروندان افغانستان به دلیل هدفقرارگرفتن تجمعات اعتراضیشان، نمیتوانند به جادهها بیایند؛ از این رو، ناچارند که با اعتراضهای مجازی، صدایشان را بلند کنند.
کارزار تویتری «نسلکشی هزارهها را متوقف کنید!»، صبح امروز -شنبه، ۱۵ جوزا- راهاندازی شد و تا ساعت ۴ پس از چاشت امروز، بیشتر از ۶۰ هزار تویت شده است.