گزارشگران: شبنم نوری و علیشیر شهیر
یک نظرسنجی روزنامهی صبح کابل در مورد دیدگاه، نگرانی و چشمانداز زنان در مورد جنگ و صلح افغانستان، نشان میدهد که بیشتر زنان افغانستانی به گفتوگوهای صلح بیباور استند و از دید آنها، این گفتوگوها به جنگ در کشورشان پایان نخواهد داد.
بیشتر زنان در این نظرسنجی، گفته اند؛ در صورتی که طالبان در نتیجهی گفتوگوهای صلح در نظام سهیم شوند، آنها به شدت نگران سرنوشت، حقوق و دستآوردهای دو دههی گذشتهیشان استند. در این نظرسنجی، بیشتر زنان، جنگ دوامدار با طالبان را نسبت به سهمگرفتن این گروه در بدنهی نظام، ترجیج داده اند. با این حال، درصدی زیادی از پاسخدهندگان این پرسشنامه، طرفدار سرکوب طالبان توسط نیروهای خارجی و ناتو استند.
در این نظرسنجی، زنان گفته اند که ذهن و دیدگاه طالبان امروز با طالبانی که در دههی هفتاد بر افغانستان حکومت کردند، هیچ تفاوتی ندارد و آنها تغییر نکرده اند. زنان در مورد سرنوشت کشورشان پس از خروج نیروهای خارجی در افغانستان، گفته اند؛ با آن که نگران سرنوشت کشورشان استند، اما تأکید کرده اند که نیروهای امنیتی-دفاعی افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی، همچنان میتوانند در برابر طالبان ایستادگی کنند.
این نطرسنجی روزنامهی صبح کابل، در شهر کابل متمرکز بوده که با بیشتر از ۸۰۰ زن در ردههای مختلف سنی، تحصیلی و شغلی مصاحبه شده است. با این حال، سطح تحصیلی ۶۸ درصد از پاسخدهندگان، لیسانس؛ ۸ درصد، ماستر؛ ۲۲ درصد، فارغ صنف دوازدههم و ۲ درصد بیسواد بوده اند.
همچنین سطح سنی پاسخدهندگان؛ ۷۴ درصد بین سنهای ۱۸ تا ۲۵ سال، ۲۰ درصد آنها بین سنهای ۲۵ تا ۳۰ سال و ۶ درصد دیگر آنها بین سنهای ۳۰ تا ۳۵ سال بوده اند. از مجموع پاسخدهندگان این نظرسنجی، بیشترشان -حدود ۶۰ درصد- را زنان شاغل تشکیل میدهد.
با این حال، دکتر حمیرا قادری، نویسنده و فعال حقوق زنان، در مورد یافتههای این نظرسنجی میگوید؛ با آن که جنگ طالبان مسئلهی فراجنسیتی است و هر قشر و هر جنسی را مورد حمله قرار میدهد؛ اما در مورد زنان، این گروه، زنستیز نیست؛ بل که در تضاد کامل با این جنس قرار دارد.
به باور خانم قادری، زنان افغانستان با تجربهای که از طالبان دارند، فکر میکنند با برداشتن جنگ جاری افغانستان، جنگ دیگری بر آنها آغاز میشود. «صلحی که از آن حرف زده میشود، شاید در ظاهر چهرهی صلح را داشته باشد؛ اما وقتی نیمی از قشر یک جامعه را نادیده میگیری و عملا هیچ حسابش میکنی، جامعه را به چالش میکشی و آن وقت، جنگ زیر پوست شهر است.»
خانم قادری در مورد یافتهی دیگر نظرسنجی صبح کابل در مورد برداشت زنان از طالبان، میگوید که این گروه به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست. «من با دیدگاه دیگر زنان که در این نظرسنجی شرکت کرده اند، موافق استم؛ طالبان تغییر نکرده اند. طالب به مسایل زبانی میتازد، به مسایل جنسیتی میتازد و به مسایل قومی میتازد. این گروه به دموکراسی، حقوق بشر و حقوق زنان باور ندارد؛ هم دردههی هفتاد تجربه کردیم و هم امروز تجربه میکنیم.»
این فعال حقوق زن، تأکید دارد؛ طالبانی که به مکتب دخترانهی سیدالشهدا حمله میکند، طالبانی که به نوزادان در شفاخانه حمله میکنند و طالبانی که نوجوانان ما را در نیمروز و فراه سر میبرند، این طالبان قابل اعتماد نیستند و نه تنها هیچ تغییری نکرده اند؛ بل که عقدهایتر و وحشیتر شده اند.
بیباوری به روند صلح
یافتههای نظرسنجی روزنامهی صبح کابل، نشان میدهد که بیشتر زنان در شهر کابل به نتیجهی گفتوگوهای صلح خوشبین نیستند و در پاسخ به این پرسش که «آیا این گفتوگوهای صلح به توافقی میان حکومت افغانستان و طالبان منجر خواهد شد یا خیر»؛ ۶۲ درصد آنها پاسخ منفی داده اند و تنها ۳۸ درصد به نتیجهی گفتوگوهای صلح خوشبین استند.
به باور آنها، اگر توافقی نیز میان حکومت و گروه طالبان زیر چتر گفتوگوهای صلح به دست بیاید، جنگ در افغانستان ادامه خواهد داشت و دولتی که در نتیجهی این گفتوگوها شگل بگیرد، به حقوق زنان احترامی نخواهد گذاشت. در این نظرسنجی، ۷۳ درصد از زنان، گفته اند که به آمدن صلح پس از توافق دولت و طالبان باورمند نیستند و تنها ۲۷ درصد دیگر گفته اند که با آمدن صلح پس از توافق طالبان و حکومت، باورمند استند.
با این حال، زنان، در مورد رعایت حقوقشان توسط دولتی که پس از توافق صلح در افغانستان به میان آید، اعتماد ندارند. در این نظرسنجی، تنها ۲۹ درصد از زنان به رعایت حقوقشان توسط دولتی که پس از توافق صلح به میان آید، خوشبین استند و ۷۳ درصد دیگر، گفته اند که چنین دولتی به حقوق زنان احترامی نخواهد گذاشت.
نتیجهی نظرسنجی صبح کابل، نشان میدهد که زنان شهر کابل نسبت به حکومت و اعضای هیئت گفتوگوکنندهی صلح، دید مثبت داشته و بیشتر پاسخدهندگان، گفته اند که حکومت میتواند در گفتوگوهای صلح از جمهوری، حقوق زنان و دستآوردهای چند دههی گذشتهی آنها دفاع کند.
با این حال، ۶۹ درصد از زنان در شهر کابل، گفته اند که حکومت میتواند از خطهای سرخ جمهوری و حقوق زنان در میز گفتوگوهای صلح دفاع کند و ۳۱ درصد دیگر، در این مورد، نظر مخالف داشته اند.
طالبان تغییر نکرده اند
یافتههای این نظرسنجی، نشان میدهد که زنان در شهر کابل، به تغییرکردن طالبان بیباور استند و بیشتر آنها، گفته اند که طالبان امروز با طالبان دههی هفتاد، تفاوتی ندارند. با این حال، درصدی زیادی از پاسخدهندگان به شدت نگران محدودشدن آزادی زنان و افزایش خشونت در برابر آنها پس از سهمگرفتن طالبان در بدنهی نظام استند.
در این نظرسنجی، ۵۷ درصد زنان، گفته اند که طالبان امروز نسبت به طالبان دههی هفتاد هیچ تغییری نکرده اند و تنها ۴۳ درصد دیگر گفته اند که این گروه، نسبت به دههی هفتاد تغییر کرده است.
پاسخدهندگان این پرسشنامه، نگرانی شدیدشان را از محدودشدن آزادیشان پس از گفتوگوهای صلح، بیان کرده اند. ۸۴ درصد از پاسخدهندگان، گفته اند که با توافق صلح میان طالبان و حکومت، نگران محدودشدن آزادیهایشان استند. تنها ۱۶ درصد دیگر، گفته اند که در این مورد نگران نیستند.
زنان همچنان نگران افزایش خشونتها در برابرشان همزمان با حاکمشدن طالبان -بر بخشی از نظام و در شماری از شهرها-، استند. آنها گفته اند؛ در صورتی که گروه طالبان در نظام سهم بگیرند و به شهرها راه پیدا کنند، میزان خشونت بر زنان افزایش خواهد یافت.
در این نظرسنجی، ۸۴ درصد زنان، گفته اند که با آمدن طالبان در شهرها، میزان خشونت افزایش خواهد یافت و تنها ۱۶ درصد دیگر نظر برعکس داشته اند.
سرکوب طالبان به جای صلح با آنها
بیشتر زنان، گفته اند که بر توانایی نیروهای امنیتی افغانستان باور دارند و آنها پس از خروج نیروهای خارجی نیز، میتوانند در برابر طالبان ایستادگی کنند؛ اما تأکید کرده اند که طرفدار سرکوب طالبان توسط نیروهای خارجی و ناتو نیز استند.
۶۵ درصد از پاسخدهندگان، گفته اند که نیروهای امنیتی-دفاعی افغانستان، پس از خروج نیروهای خارجی از این کشور، همچنان میتوانند در برابر گروه طالبان بجنگند و ۳۵ درصد دیگر، پاسخ مخالف داده اند. با این حال، ۷۷ درصد از زنان در این نظرسنجی، گفته اند که طرفدار سرکوب طالبان توسط نیروهای خارجی و ناتو استند و تنها ۲۳ درصد مخالف سرکوب این گروه بوده اند.
نکتهی مهم این نظرسنجی، این است که بیشتر زنان در شهر کابل، گفته اند که صلح با طالبان بیشتر از جنگ دوامدار با این گروه، به حقوق زنان آسیب میرساند.
۷۸ درصد از زنان در این نظرسنجی، گفته اند که صلح با طالبان بیشتر از جنگ دوامدار با این گروه، به حقوق آنها آسیب میرساند و تنها ۲۲ درصد، صلح با طالبان را نسبت به جنگ دوامدار با این گروه، ترجیح داده اند.