با گذشت هر روز، زندگی زیر پرچم سفید طالبان، تلخ و تلختر میشود. شهروندان افغانستان، هر روز با محدودیتهای تازهی زندگی روبهروبر استند. محدودیتهای قیدگیرانهی گروه طالبان، در عرصههای مختلف زندگی و حتا در نحوهی پوشش مردم، هر روز بیشتر و شدیدتر میشود؛ تا جایی که این گروه بر نحوهی پوشیدن کفشها و سرپاییها نیز خط و نشان تعیین کرده است.
شماری از دکانداران شهر کابل، میگویند که به دستور طالبان، آنها اجازهی خرید و فروش سرپاییهای زنانه و کفشهای سفید را ندارند. شکیب، فروشندهی کفش در کوتهی سنگی شهر کابل، به روزنامهی صبح کابل، میگوید؛ بر اساس دستورالعملی که اخیرا از سوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان صادر شده، آنها اجازهی فروش سرپاییهای زنانه را ندارند؛ زیرا سرپاییها نمیتوانند پای زنان را بپوشاند.
در کنار سرپاییهای زنانه، فروش بوتهای سفید نیز، ممنوع شده است. طالبان، گفته اند که کسی حق ندارد، کفش و جوراب سفید بپوشد؛ چون به پرچم این گروه توهین میشود. رنگ پرچم گروه طالبان، سفید است و از دید طالبان، پوشیدن کفش و جوراب به این رنگ، توهین به پرچم این گروه، شمرده میشود.
طالبان در دوران جمهوریت نیز، به باشندگان شماری از ولسوالیها که تحت کنترل شان زندگی میکردند، دستور داده بودند که از پوشیدن جوراب سفید خودداری کنند.
شکیب میگوید، در دوران جمهوریت، خرید و فروش بوت و سرپایی رونق داشت و آنها به راحتی پول کرایهی دکان و خرچ زندگی شان را به دست میآوردند؛ اما در حال حاضر، نهتنها کار شان سودی ندارد، که حتا پول کرایهی دکان نیز تهیه نمیشود.
او، میگوید: «در دورهی جمهوریت کاروبار خوب بود، مشتریها زیاد رفتوآمد میکردند و خرید فروش هم زیاد بود، هم فایده میکردیم و هم پول کرایهی دکان و پول برق میبرآمد؛ حالا بیخی بازار خواب کرده و هیچخبری از مشتری نیست.»
وضع محدودیتها و نبود خریدو فروش، فروشندگان زیادی را مجبور کرده است که دکانهای شان را بفروشند؛ زیرا آنها بیشتر از این، قدرت پرداخت کرایهی دکان را نداشته اند. مهدی محمدی، یکی دیگر از فروشندگان، با شکایت از وضعیت فعلی، میگوید: «سابق کاروبار بود، مشتریها زیاد میآمدن و سلیقهای بود؛ اما حال تا کسی نیاز جدی نداشته باشند، بوت یا لباس نمیخرند.»
به گفتهی او، پیش از سقوط حکومت پیشین، میتوانست روزانه ۱۰-۱۳ جوره بوت به فروش برساند؛ در حال حاضر این رقم به ۲ تا ۳ جوره در روز کاهش یافته است. مهدی، تأکید میکند که در گذشته، گاهی در یک بوت تا ۵۰۰ افغانی برایش فایده میماند؛ اما اکنون به ۵۰ افغانی فایده نیز راضی استند.
با این محدودیتها، توان خرید شهروندان کشور نیز به شدت کاهش یافته است. به باور فروشندگان، اگر وضعیت به همین گونه ادامه یابد، فروشندگان بیشتری مجبور خواهند شد که دکانهای شان را بسته کنند.
شماری از دکانها در منطقهی کوته سنگی به دلیل نبود مشتری بسته شده است.
در سویی دیگر، افزایش قیمت دکانها، فروشندگان را به ستوه آورده است. به همین دلیل، کار بسیاری از فروشندگان در ماههای گذشته، سقوط کرده و هر روز به شمار آنها افزوده نیز میشود.
طالبان، همچنان به شماری از فروشندگان، هشدار داده اند که از نشر و پخش موسیقی در دکانهای شان خودداری کنند. خبرنگار صبح کابل، پس از دیدار شماری از مارکیتهای شهر کابل دریافته است که شمار زیادی از فروشندگان، دکانهای شان را ترک کرده اند.
احمد، فروشنده در کوتهی سنگی، میگوید: « دکانها بسته شدند؛ چون کرایه دکانها بلند بود و مردم چیزی نمیخریدند؛ چون فعلا همگی از بوت چپلی کرده، مصروف خریدن حجاب اسلامی هستند، چندین همسایه دکان ما، دکانهای شان را تخیله کردند، تنها دلیلی ترک شان این است که توان پرداخت بلبرق و کرایه را نداشتند و یا هم در دکان شان ضرر کرده اند، مال آوردن، ولی کسی نخریده و باعث شده است، که دکان شان را بسته کنند.»
با این حال، در ماههای گذشته، کار حجابفروشان و کسانی که لباسهای دراز میفروشند، رونق گرفته است؛ زیرا طالبان، به دختران و زنان و به ویژه دانشجویان دختر دستور دادند که لباس دراز و حجاب اسلامی بپوشند.
محمد اقبال رحیمی، فروشنده لباس زنانه، میگوید که در گذشته، لباسهای محفلی فروش خوبی داشت؛ اما در حال حاضر کسی توجه به لباسهای محفلی نمیکنند و تنها زنان و دختران برای خریدن حجاب به لباسفروشیها میآیند.
در همین حال، شماری از دختر خانمها میگویند، پس از وضع محدودیت گروه طالبان مبنی بر حتمی بودن حجاب اسلامی برای دانشجویان دختر، قیمت حجابها به شدت افزایش یافته است؛ زیرا همهی دانشجویان مجبور استند که حجاب داشته باشند.
نیلوفر که دانشجوی دانشگاه کابل است، میگوید: «طالبان، با وضع محدودیت بالای دختران که باید آنها حجاب سیاه بپوشند باید به قیمت آن نیز توجه کنند، مردم فقیر شده اند، توان ندارند برای دختران شان لباس سیاه دراز تهیه کنند.»
این همه در حالی از سوی طالبان وضع شده است که با رویکار آمدن این گروه، وضعیت زندگی شهروندان افغانستان به شدت آسیب دیده و نظام اقتصادی نیز سقوط کرده است.
