
یحیا، ۲۲ سال دارد و یکی از بازیکنان پابجی است. او در روزهای کرونایی و قرنتین خانگی به بازی پابجی رو آورد. نرفتن به کار، رخصتی دانشگاهها و نبودن دیگر مصروفیتهای سازنده، باعث شد گیم پابجی را از انترنت دانلود و ساعتها پشت سر هم درگیر آن باشد.
اکنون که از شدت همهگیری کرونا خبری نیست، یحیا هنوز به بازی پابجی معتاد مانده و بیشتر وقتهای خالی روزش را با بازی پابجی به پایان میرساند.
او میگوید: «بازی پابجی جایگزین بازیهای انترنتی دیگری مانند؛ کلش آف کلن، کلش رویال، هی دی و دیگر بازیها در افغانستان شده و دلیل علاقهمندی مه به بازی پابجی، آغاز کرونا شد؛ چون رخصتیها و عدم داشتن مصروفیت، محدودشدن گشتوگذار در جامعه، سبب شد تا جوانان به این بازی بیشتر علاقهمند شوند.»
بازی پابجی، یک بازی در میدان سبک بتل رویال (Player Unknown’s Battlegrounds) است که توسط شرکتی در کوریای جنوبی ساخته شده است. در این بازی، بازیکنان برای بقا با همدیگر مبارزه میکنند.
شریف حیدری، جامعهشناس میگوید: «مشابهبودن اوضاع جامعه با حالتی که افراد در بازیها تجربه میکنند، سبب میشود به این بازیها معتاد شوند، از سوی دیگر، در افغانستان اعتیاد به این بازیها ناخودآگاه است. وقتی فردی میبیند چهقدر دنیای مجازی با دنیای واقعی که در آن زندگی میکند، شبیه است، ناخودآگاه به سمت آن میرود.»
آنچه در بازی پابجی به صورت چشمگیر دیده میشود، مبارزه برای بقا به هر صورت ممکن است. جمعکردن تجهیزات، استفاده از سلاحهای گوناگون، بهدستآوردن پول از هر راه ممکن و حمله به دشمن برای بقا، از مشخصهی این بازی است.
بازی پابجی یا player`s unknown battleground`s که اختصار آن PUBG است، به صورت کلی، سبک بازی بتل رویال (کشمکش خشونتآمیز) است که چند سال محدود از واردشدن آن به بازار بازیهای انترنتی میگذرد، صحنهی بازیهای چندنفره است. تجربهی درگیریهای سخت، هیجانانگیز و نزدیک به واقعیت در دنیای وسیع و پرجمعیت، دلیل اصلی موفقیت این بازی در بازار بازیهای انترنتی است.
پابجی از جملهی اعتیادآورترین بازیهایی است که تا اکنون منتشر شده. در این بازی مهم نیست که چند بار کشته شوید، باز هم دلیلی برای ادامه خواهید داشت، به ویژه در حالت چهارنفره و دونفره، پابجی روی اصلی خودش را نشان میدهد. کمک به همتیمیهایی که به زمین افتاده اند، تلاش برای تقسیم سلاح و تیرها، اشتراکگذاری تجهیزات درمانی، یافتن محل حضور دشمنان و ارایهی مختصات به سایر همگروهیها برای یافتن آنها، تنها بخشی از تعاملی استند که با همراهان خود خواهید داشت که در زمینهی ارایهی پابجی به عنوان یک اعتیادآور بسیار موفق عمل میکند و قادر است هر بازیکنی را، به راحتی ساعتها درگیر خود کند. باید گفت بعد از چند دست کشتهشدن، دیگر به مرگ عادت میکنید.
این بازی بهگونهای طراحی شده که با یکبار بازیکردن ممکن نیست دیگر آن را دنبال نکرد.
بازی رقابتی نیز است، یحیا در این مورد میگوید: «کسانی که چینل یوتیوب دارند، بیشتر اوقات خود را در این بازی سپری میکنند و کسانی که میخواهند در جمع ۵۰۰ بهترین بازیکنان پابجی باشند، در اول هر فصل، باید ۳ شبانهروز این بازی را انجام بدهند تا لقب کانگرو را بگیرند؛ یعنی در ۵۰۰ بهترین راه بیابند.»
این ویژگیهای پابجی خود بیانگر میزان اعتیادآوربودن این بازی است. به باور روانشناسان، تاثیرات مخرب روانی و جسمیای را که این بازیها به دنبال دارد به مراتب بدتر از اعتیاد به مواد مخدر است.
شمس غزنوی، روانشناس و استاد در دانشگاه، میگوید: «بازیهای انترنتی، جوانان و کودکان را از بازیهای محیطی دور کرده و آنها را ساعتها سرگرم میکند. این سرگرمی رفته رفته به عادت مبدل شده و سبب منزویشدن فرد میشود.» به باور آقای غزنوی، افراد معتاد به بازیهای انترنتی، دچار استرس، اضطراب و رفتار خلاف اجتماع استند که این موردها از شدیدترین اختلالها در این افراد است.
مصروفشدن با وسایل الکترونیکی و بازیهایی مانند پابجی زندگی جوانان را مبدل به زندگی تصنعی کرده و آنها را از همه رفتارهای مناسب اجتماعی باز میدارد. بازی انترنتی فرد را به انزوا میکشاند، این میتواند دلیلی برای شکلگرفتن افسردگی دایمی در فرد شود.
رها احمدی، روانشناس، میگوید: «افرادی که به این بازیها رو میآوردند از مهارتهای دیگر به دور مانده و با استفاده از این گیمها، فرد خود را در موقعیتی حس میکند که با مرگ و درد مبارزه میکند، با چیزهایی روبهرو میشود که به او کمک میکند خود را درعین موقعیت حس کرده و مرگ را درک بکند.»
یکی از موثرترین عملکردهایی که بازیها جنگی یا خشن در فرد ایجاد میکند، تحریک گرایشهای تهاجمی است. به این شکل شخص یاد میگیرد که این گرایش در او وجود دارد و انرژی و هیجانهایی را از خود بیرون بدهد، که تاثیرات مخرب دارد.
گلایههای مکرر خانوادهها و شماری از شهروندان باعث شد که کمیسیون مواصلات و مخابرات مجلس نمایندگان، از حکومت بخواهد که دسترسی به بازی پابجی را مسدود کند.
وزارت دولت در امور پارلمانی، به ادارهی تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان (اترا) در ۲۹ میزان سال روان تصمیم مجلس را در مکتوبی به این اداره فرستاده و خواهان مسدودکردن دسترسی شهروندان به بازی پابجی شد. سعید شینواری، سخنگوی اترا، میگوید: «ما روی این برنامه کار میکنیم، یک مکتوب جوابیه نیز به پارلمان دوباره فرستادیم، برای شان اطمینان دادیم که ما در این مورد بسیار با جدیت اقدام میکنیم.»
آقای شینواری میگوید که اقدام شان در این مورد را با رسانهها نیز در میان خواهند گذاشت. «با رسانهها نیز شریک میسازیم؛ اما چون این نهاد مسقل است یک مدت را در بر خواهد گرفت تا کارها نهایی شود.»
این در حالی است که ادارهی اترا برای مسدودکردن دسترسی شهروندان به بازی پابجی، از سوی پارلمان هفت روز مهلت دریافت کرده بود؛ هفت روزی که امرزو به پایان رسید؛ اما دسترسی به این بازی هنوز هم مسدود نشده و در بازار خرید و فروش نیز میشود.
دسترسی به بازی پابجی و بازیهای مانند آن در افغانستان آنقدر دشوار نیست؛ خرید و نصب اپلیکیشن این بازی، پنجاه افغانی هزینه دارد و در هر قسمتی از شهر میتوان آن را تهیه کرد.
پابجی نه تنها در افغانستان؛ بلکه در بیشماری از کشورها طرفداران خود را دارد که در این اواخر با سروصداهایی که ایجاد کرده، باعث شد در کشورهایی مثل؛ مصر، هند، اندونیزیا و امارات متحدهی عربی، دسترسی به آن مسدود شود؛ پس از این کشورها، دولت افغانستان نیز تصمیم به مسدودکردن بازی پابجی در این کشور شد.