LGBTI در زبان انگلیسی مخفف کلمات Lesbian همجنسگرای زن، Gay همجنسگرای مرد، Bisexual دوجنسگرا، تراجنسی Transgender، و دوجنسی Intersex است.
دگرباش جنسی، به معنی میل جنسی به غیر جنس مخالف است، زیستن یا بودن به شکل دگرگون یافته. این اصطلاح به گروهی از افراد اطلاق میشود که برابر با مفاهیم عرفی یا سنتی نقشهای جنسیتی، زن و مرد نیستند. دگرباشان جنسی همچنین گاهی بهعنوان اقلیتهای جنسی، جنسیتی و جسمی نیز شناخته میشوند. بهتر است تعریف مختصری از هریک داشته باشیم. «لِزبِیَن» یا همجنسگرای زن، زنی است که زنان دیگر، برایش جذابیت جسمانی، عاطفی و یا احساسی دارند. «گَی» یا همجنسگرای مرد، نیز اغلب برای معرفی مردی استفاده میشود که مردان دیگر برایش جذابیت جسمانی، عاطفی و یا احساسی دارند. همچنین میتوان از واژگی برای معرفی هردوی مردان و زنان همجنسگرا استفاده کرد. دوجنسگرا (بایسکشوال) فردی را گویند که هم مردان و هم زنان برایش از نظر جسمانی، عاطفی و احساسی جذابیت دارند. ترنسجندر (تراجنسی) به فردی گفته میشود که هویت یا رفتار جنسیاش با جنسیتی که هنگام تولد به او اختصاص دادهاند متفاوت باشد. اصطلاح دوجنسی (اینترسکس) وضعیتی را توضیح میدهد که در آن فرد، با الگوهای کروموزومی و آناتومی جنسی یا تناسلی خاصی متولد میشود که اطلاق مفاهیم بیولوژیکی مرسوم از مرد یا زن برای آنها به نظر نامناسب است. هوموسکشوال یا همجنسگرا به زنان و مردانی گفته میشود که عمدتا به افرادی با جنس موافق خود جذب میشوند.
تمامی دگرباشان جنسی در زمینهی حقوق بشر با چالش مشترک و در عین حال مجزا روبهرو استند. آنها اغلب از انواع نقض حقوق انسانی رنج میبرند و بارها جدا از توهینها و خشونتهای کلامیای که میشنوند بهطور فیزیکی مورد حمله قرار میگیرند و مورد تجاوز جنسی وگاهی به قتل هم میرسند.
در بیش از یکسوم از کشورهای جهان، مردم ممکن است برای داشتن روابط خصوصی و همجنسخواهانه مبتنی بر رضایت طرفین، بندی و زندانی و در برخِ کشورها حتا اعدام هم شوند. دولتها غالبا بهاندازهی کافی از دگرباشان جنسی در مقابل رفتارهای تبعیضآمیز در حوزهی زندگی خصوصی، از جمله در عرصهی کاریابی، یافتن مسکن و خدمات صحی حمایت نمیکنند. در افغانستان هم پرداختن به چنین موضوع جز در گزارش خبرگزاریها با ساخت مستندهایی و خبرهای گذری توسط ارگان یا نهاد قانونی و حکومتی صورت نگرفته است.
امنیت برای دگرباشان جنسی، یک نگرانی بزرگ است. اگر هم توسط پولیس افغانستان گرفته شوند و به زندان بروند ممکن است توسط حتا همان پولیس یا زندانیان به آنها حمله شود و مورد تعرض قرار بگیرند. در کشورهایی که روابط همجنسخواهانه، مبدلپوشی، یا کار جنسی جرم انگاری شده است و یا دگرباش ستیزی متداول و شایع است، مقامات رسمی ممکن است قادر یا مایل به حمایت از این افراد نباشند. در افغانستان انتظار بازکردن مباحثی برای بالارفتن سطح اگاهی مردم و گفتوگو برای راهیابی قوانینی در جهت حمایت از این دسته در جامعه توسط مسؤولین میرود؛ چرا که آنها ممکن است در سایهی همین قوانین، نیازمند کمکهایی خاص باشند. مسائل امنیتی هم در مناطق شهری باید رعایت شود، چرا که خطرهای موجود در جامعه، ممکن است شرایط را برای خارجشدن آنها از خانه مشکل کند. بعضِ وقتها اگر محل شناسایی آنها مشخص شود، به آنها حمله میبرند.
دگرباشان جنسی اگر مورد خشونت قرار بگیرند و یا به شکل پنهانی روابط پرخطر خود را برای بقا ادامه دهند، احتمال میرود با خشونتهای جنسی و جنسیتی SGBV خطر ابتلا به ایدز HIV را افزایش دهند. افراد مبتلا به ایدز، در کشورهایی که سیاستهای تبعیضی برای مبتلایان به این بیماری دارند، در خطر گستردهی رنج بردن استند. برخی از گروههای دگرباش جنسی که به حاشیهی جامعه رانده شدهاند، مخصوصا تراجنسیها، ممکن است برای زندهماندن مجبور به انجام کار جنسی تنفروشی شوند و اگر تحت فشار زیادی قرار بگیرند، اغلب دست به خودکشی میزنند.
