نویسنده: زهرا اکبری
ارتباط میان گرما و پرخاشگری، پیچیده است. طی دههی ۱۹۶۰، آشوبها و اغتشاشهای شهری در سراسر ایالات متحدهی امریکا، آنقدر طی ماههای تابستان زیاد بود که عبارت ژورنالیستیِ «تابستان داغ و طولانی» به وفور استفاده میشد. این عبارت، بازگوکنندهی این باور عمومی بود که گرمای هوا باعث شده بود افراد رفتارهای عصبی و پرخاشگرانه از خود بروز دهند تا جایی که میزان خشونت، ارتباط تنگاتنگی با دمای هوا پیدا کرده بود.
اما به سختی میتوان با اطمینان گفت که گرمای هوا مستقیما عامل مشکل بوده است. شاید موضوع سادهتر از این حرفها باشد؛ به عنوان نمونه این احتمال وجود دارد که گرم شدن هوا باعث میشود مردم بیشتر از خانه بیرون بیایند، در نتیجه تعاملات و برخوردها بیشتر شده و احتمال این که هیاهو و درگیریهایی در محلهها روی بدهد نیز بیشتر خواهد شد.
آیا تا به حال متوجه تأثیر گرما بر پرخاشگری و رفتارهای خود شده اید؟ همهی ما تجربهی احساساتی نظیر کلافگی، تحریکپذیری و عصبانیت در هوای گرم را داشته ایم؛ اگر توجه کرده باشید، میبینید که در هوای گرم تاب و تحمل تان کمتر از زمان دیگر است؛ اما آیا فکر کرده اید که چه ارتباطی میان گرما و پرخاشگری وجود دارد؟ جالب است بدانید که رفتارهای خشونتبار، جرم و جنایت در کشورهایی که نزدیک به خط استوا استند، بیشتر از سایر مناطق میباشد. دعواها و نزاعهای خیابانی نیز در فصل گرما بیشتر به چشم میخورد. نداشتن مهارتهای زندگی و دیگر مهارتهای ارتباطی باعث تشدید این موضوع میشود. پس باید به فکر راه چارهای بود!
به همین منظور ابتدا نحوهی تأثیر گرما و سپس راه مقابله با آن را بررسی کرده ایم. محققان در زمینهی ارتباط گرما با رفتار پرخاشگرانه به این نتیجه رسیده اند که گرما مستقیما بر رفتار انسان تأثیر نمیگذارد؛ بلکه تأثیرات خود را از طریق یک سری عوامل بر فرد اعمال میکند. در حقیقت گرما به صورت غیر مستقیم در پرخاشگری شما نقش دارد. در ادامه به طور دقیقتری نحوهی اثر گرمای هوا بر رفتار انسان را توضیح خواهیم داد. طبق برخی نظریهها و مدلهای رفتاری، متخصصان، گرما را عاملی مؤثر در تحریک عواطف منفی میدانند. پس زمانی که در گرما عواطف منفی بیشتری احساس میکنید، احتمال پرخاشگری و خشونت نیز بیشتر میشود.
در حقیقت گرمای هوا با افزایش سطح برانگیختگی بدن، تجارب آزاردهندهای نظیر احساس ناکامی و تحریکپذیری را بیشتر میکند. مسلما زمانی که شما حساسیت و تحریکپذیری بالاتری (تاب تحمل کمتری) دارید، احساس ناکامی و سرخوردگی میکنید؛ پس به احتمال زیاد توان تان برای واکنشهای سالم پایین میآید. معمولا در فصل تابستان در همه جای دنیا مردم بیشتر به دنبال اوقات فراغت و تفریح میروند.
برخی از متخصصان معتقدند که دمای هوا ادراک ما را از جهان پیرامون تحت تأثیر قرار میدهد؛ یعنی کسانی که بیشتر از گرما رنج میبرند و در دمای بالاتری قرار دارند، جهان پیرامون خود را خشنتر درک میکنند و رفتار دیگران را خشونتآمیزتر میبینند. مسلما زمانی که شما احساس کنید دیگران در رفتار با شما انگیزههای خشونتآمیز دارند، به احتمال زیاد شما نیز در واکنش به آنها پرخاشگرانه رفتار میکنید.
افزایش آگاهی در زمینهی تأثیر آب و هوا بر انسان، به شما کمک میکند تا نسبت به رفتارهای مخرب خود بینش داشته باشید. زمانی که شما نسبت به مسألهای بینش به دست میآورید، با احتمال بیشتری به دنبال راه حلی برای آن میروید. شناخت احساسات و پیداکردن ارتباط میان رفتار و هیجانات تان به شما برای پیشگیری از پرخاشگری کمک خواهد کرد.
با انجام تمرینهایی در زمینهی مدیریت هیجان و کنترل خشم، میتوانید خود را برای مواجه شدن با این شرایط آماده کنید تا هنگامی که در هوای گرم، عصبی و تحریکپذیر شدید، بتوانید رفتارهای جایگزین و مناسبتری را از خود بروز دهید. تکنیکهای بسیاری که در زمینهی کنترل خشم مطرح میشوند؛ نظیر تکنیکهای تنفسی، تکنیکهای تمرکز، پرتکردن حواس، ریلکسیشن و و… همه در کنترل خشم و پیشگیری از رفتار پرخاشگرانه تأثیر زیادی خواهند داشت.
