گل سرخ سخی جان می‌روم من

همه‌ساله افراد زیادی از گوشه و کنار کشور برای اشتراک در «جشن گل سرخ و میله‌ی نوروز» به شهر مزار شریف-مرکز ولایت بلخ- می‌روند. جشن گل سرخ که به‌نام میله‌ی نوروز نیز یاد می‌شود، روز اول سال نو در شهر مزار شریف، در آرامگاه منسوب به حضرت علی -امام اول شیعیان و خلیفه چهارم اسلام- با مراسم ویژه‌ی سخنرانی و برافراشتن جهنده، با حضور مردم و مقامات دولتی آغاز می‌شود و تا چهل روز ادامه می‌یابد.
آرامگاه منسوب به حضرت علی در شهر مزار شریف به‌نام «روضه سخی و روضه شریف» یاد می‌شود و بعضی‌ها شهر مزار شریف را به‌نام «ملک سخی» نیز یاد می‌کنند که روضه مذکور زیارتگاه خاص و عام است؛ اصلاً این شهر را به‌خاطر «آرامگاه منسوب به حضرت علی» به‌نام شهر مزار شریف یاد می‌شود. شعر ذیل که بر سر یکی از دروازه‌های روضه‌ی شریف با خط نستعلیق و درشت نوشته شده است، پاسخ‌گوی تمامی شک‌ها و اختلاف‌ها در مورد آرامگاه حضرت علی است:
گویند که مرتضی علی در نجف است
در بلخ بیا ببین چه بیت‌الشرف است

جامی نه عدن گوی و نه بین‌الجبلین
خورشید یکی و نور او هر طرف است

روضه شریف در قلب شهر مزار شریف واقع شده است که شهر را به چهار قسمت تقسیم کرده و به شهر زیبایی خاصی بخشیده است.
چنان‌که اشاره شد، مردم در روزهای سال نو و در اوایل فصل بهار از ولایات مختلف کشور به شهر مزار شریف می‌روند و به مدت چهل روز به مسابقات ورزشی و برنامه‌های فرهنگی و تفریحی مختلف مانند؛ کشتی‌گیری، بزکشی، شتر جنگی، آتش‌بازی، کنسرت، تفریح رفتن به دشت‌های سرسبز و تماشای گل‌های سرخ بهاری، دیدار از مکان‌های باستانی و تاریخی بلخ و… می‌پردازند.
عنوان این نوشته، مصرع غزلی از «شهید سردار جهانی» است که به مناسبت رفتن مردم ولایات مختلف کشور در جشن گل سرخ مزار سروده شده است و در ادامه به تشریح و تحلیل غزل مذکور خواهیم پرداخت.
شعری که قرار است در مورد آن بحث و مکثی داشته باشیم، به فرمایش یکی از جوان‌های شوقی که همه‌ساله به میله گل سرخ در شهر مزار شریف می‌رفته، حدود ده سال پیش سروده شده است. شاعر درواقع خود را جای همین جوان قرار داده و سروده است:
گل سرخ سخی جان می‌روم من
به مهد علم و عرفان می‌روم من
زیارت می‌کنم روضه سخی را
به فصل سبز و باران می‌روم من
شاعر می‌گوید: به جشن گل سرخ سخی جان در شهر مزار شریف مرکز ولایت بلخ که ولایت بلخ روزی و روزگاری مهد علم و عرفان بود، در آنجا می‌روم و روضه سخی را زیارت می‌کنم و جشن گل سرخ که مصادف می‌شود به فصل بهار و در فصل بهار سبزه و گل بی‌شمار است و باران می‌بارد؛ و در ادامه:
به دور چهارباغ باصفایش
به عشق شیر یزدان می‌روم من
اطراف زیارتگاه مذکور دارای درختان زیاد و سبزه‌زار است که به‌نام چهارباغ روضه یاد می‌شود و شاعر می‌گوید: به دور چهارباغ باصفای روضه به عشق علی شیر خدا می‌روم.
ابومسلم خراسانی کجایی؟!
به ملک پهلوانان می‌روم من
تو آوردی جنازه‌ی علی را
به بلخ شاه مردان می‌روم من
جهانی که از اطلاعات تاریخی نسبتاً خوبی برخوردار بود، از ابومسلم خراسانی که یکی از فرماندهان نظامی حکومت عباسی‌ها و زادگاه وی ولایت سرپل است نام برده و منظور شاعر این است که در بعضی از کتاب‌های تاریخی آمده که جنازه حضرت علی را ابومسلم خراسانی به بلخ آورده است.
دره صوف قله‌ی فتح و ظفر بود
سر قبر شهیدان می‌روم من
زادگاه شاعر -جهانی- ولسوالی دره صوف بالای ولایت سمنگان است که به تعبیر وی؛ دره صوف در دوران جهاد و مقاومت به‌عنوان قله‌ی پیروزی و سربلندی و نماد مقاومت بود و شاعر در سال نو و جشن گل سرخ از دره صوف به‌سوی مزار شریف بر سر قبر شهیدان می‌رود.
بگردم ساحل آموی زیبا
کنار پاک‌بازان می‌روم من
به خاک رهبری گل می‌گذارم
به‌پای سربه‌داران می‌روم من
شاعر در ادامه‌ی سفر و چکرش، به ساحل دریای آمو کنار پاک‌بازان -قماربازان- می‌رود؛ بنا به تعبیر شاعر، پاک‌بازان یا همان قماربازان معمولاً در جاهای خلوت و بیرون از شهر می‌روند.
منظور شاعر از رهبری، شهید عبدالعلی مزاری است. مقبره وی نیز در شهر مزار شریف است که شاعر و خیلی‌های دیگر که در جشن گل سرخ به مزار شریف می‌روند، بر سر مزار مزاری نیز می‌روند و بالای قبرش گل می‌گذارند.
علی‌شیر نوایی زنده یادت
به ملک قهرمانان می‌روم من
صفا سلطان سنجر خواب خوش‌ات
کنار آشنایان می‌روم من
حسین بایقرا جاوید نامت
به یاد تیموریان می‌روم من
جهانی زایر روضه سخی است
به عشقِ یاد یاران می‌روم من

امیر علی‌شیر نوایی، شاعر، سیاست‌مدار و فرهنگ‌پرور عصر تیموری است و سلطان سنجر یکی از حکمروایان امپراتوری سلجوقی است و همچنین حسین بایقرا مشهور به سلطان حسین بایقرا، آخرین سلطان بزرگ امپراتوری تیموری است که ذکر نام آن‌ها از داشتن معلومات تاریخی شاعر حکایت می‌کند.
در آخر شاعر تخلص خود را آورده است و خود را زایر و زوار روضه سخی معرفی کرده است و گفته که عشق یاد یاران و خاطرات هم‌سنگرانش او را به آن‌جا می‌کشاند و به یاد آن‌ها به شهر مزار شریف و روضه سخی می‌رود.