بخش اول
بشر مخلوق اجتماعی است که بر اساس شواهد تاریخی، حدود سی هزار سال قبل، از زندگی تکفردی به زندگی جمعی و اجتماعی روی آورده است. انسانها طی این مدت توانستند اکثر ابعاد پنهان جهان را آشکار، اندکی حقایق را پیدا و موجودات زیادی را رام و سرزمینهای بیشتری را تسخیر و اختراعات جدیدی کنند. از آن زمان تا کنون به صورت جمعی و اجتماعی زیست داشته اند و منافع خود را در زندگی گروهی و جمعی میدانند. شاید در طول تاریخ نادر اتفاقاتی رخ داده است که باعث تجرید بشر به شکل امروزی شده باشد. ویروس کرونا که در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی ظاهراً از شهر ووهان کشور چین شیوع پیدا کرد، طی مدت محدودی، حدود دو صد کشور جهان را تحت تهدید کرده، بیش از هفتصد هزار شهروندان کشورهای مختلف را مصاب و بیش از سی هزار تن را به کام مرگ کشانده است. بابت ترس از سرایت و شیوع بیشتر این ویروس کشنده و تا کنون لاعلاج، دولتها مصمم به آن شدند تا مرزهای هوایی و زمینی خود را به روی رفتوآمد مسدود، کار و فعالیت را تعطیل، شهر و بازار را بسته و شهروندان را در خانه قرنطینه کنند. مدت قرنطین در کشورهای مختلف، متفاوت است. در افغانستان از حدود دو هفته به اینسو تعدادی از ولایات به صورت کامل تحت قرنطین و تعداد دیگری به صورت نیمه قرنطین قرار دارند. در این سرزمین در کنار ترس از مبتلا شدن به ویروس کرونا، ترس از مرگ گرسنگی نیز بالا است. طبق آمار، در حال حاضر ۵۴ درصد نفوس کشور تحت فقر قرار دارند و نیازمند نان و آب برای تغذیه استند. با این همه تلاش دارند در خانه بمانند تا خود و دیگران را مصؤون نگه دارند؛ اما مسألهی مهم این است؛ افرادی که یک عمر بیرون از خانه بوده اند و مصروف کار، تجارت، دفتر و در اوج ارتباطات نزدیک با دیگران، چگونه دوران قرنطین را مراعات و ناملایمات آن را تحمل کنند. در این نوشته، پیرامون بایدها و نبایدهای دوران قرنطین خانگی میپردازم تا باشد رهنمودی مؤثر برای خوانندگان شود.
برای این که در زمان قرنطین خانگی مصروفیت سالم داشته باشیم تا باعث دلتنگی و ناراحتیهای روانی نشود، پیشنهاد میکنم که به موضوعات و مسائل ذیل خود را مصروف کنید؛ چون از یکسو آموزنده و از سوی دیگر باعث شادی و مسرت روان انسانها در چنین اوضاعی میشود.
*مطالعه: آن عده افرادی که در قرنطین خانگی به سر میبرند و توانایی خواندن و نوشتن را دارند، بهترین سرگرمی سالم و مفید، مطالعهی کتابها، مقالات و اشعار مورد علاقهی شان است. در حال حاضر هزارها نوع کتاب چاپی با قیمت ارزان و الکترونیکی به صورت رایگان در کمپیوترها و مبایلهای دوستان مان وجود دارد که میتوان از آن مستفید شد.
*نوشتن: قرنطین فرصت مناسب برای نوشتن ایدهها، افکار، اندیشهها و اندوختههای زندگی است. در این دوره میتوان هر آنچه برای همنوعان مفید و مؤثر است را، در قالب مقالات تحلیلی، شعر، داستان، اندرز، متن سخنرانی و یا به هر نحوی که میتوانید، دیدگاه خود را به صورت بهتر انتقال دهید، نوشته و با دیگران شریک کنید. در صورتی که به زبان انگلیسی یا هر زبان دیگری تسلط دارید، بهتر است کتاب و مقالات را از آن زبان به زبان رسمی کشور ترجمه و نشر کنید. بدین اساس مصروفیت سالم دارید و نیز دیگران از ترجمهی شما مستفید خواهند شد.
*در کارهای داوطلبانه و رضاکارانه سهم بگیرید: خوشبختانه در افغانستان روز به روز تعداد رضاکاران در حال افزایش است و فرهنگرضاکاری، اندک اندک ترویج میشود. شما میتوانید به صورت گروهی با رضاکاران جمعیت هلال احمر افغانی، وزارت صحت عامه، تشکلهای رضاکار و یا به صورت انفرادی به عنوان یک شهروند با مسؤولیت، به فعالیتهای رضاکارانه بپردازید. میتوانید از پاککاری مقابل درب منزل تان شروع تا ناحیه و منطقهی مسکونی تان را ضدعفونی کنید. برای همسایه و مردم گذر تان در مورد خطر ویروس کرونا و راههای وقایه از آن معلومات ارائه کنید و در صورت ممکن برای نیازمندان غذا تهیه کنید.
*یادگیری فنون جدید: در خانه ماندن شما را مجبور میکند که آشپزی کنید، انواع غذا تهیه کنید، ورزش کنید، مطالعه کنید، فیلم تماشا کنید، با اعضای خانواده بازی کنید و با خاطر راحت و زمان طولانی، با آشنایان قدیمی و جدید و حتا دانشمندان جهان تماس برقرار کنید که خود باعث یادگیری فنون جدید از جمله آشپزی و ترتیب منزل میشود.
*با کودکان برای یادگیری درسهای مکتب و اخلاق اجتماعی کمک کنید: در این وضعیت که مکاتب و دانشگاهها رخصت است، کودکان و جوانان فارغ از دغدغهی مکتب و دانشگاه اند. بهتر است که تلاش شود کتابهای کودکستان و مکتب و اخلاق اجتماعی برای کودکان مطابق ظرفیت شان، آموزش داده شود.
*همکاری با فامیل جهت تهیهی غذا و سایر امور زندگی: با همکاری جهت تهیهی غذا و تنظیم خانه با فامیل، در ضمن این که طرز تهیهی غذاهای متفاوتی را یاد میگیرید، محبت و حس دوستی نیز میان اعضای خانواده بیشتر میشود و خوبتر میتوان درک کرد که اعضای فامیل همهروزه چی کارهای سخت و دشواری را انجام میدهند که از چشم ما پنهان است و متأسفانه تا حال متوجه آن نشده بودیم که بابت همه لطف و احسان شان سپاسگزاری کنیم.
*با نیازمندان همکاری کنید: در صورت که توان مالی دارید، واجب است تا برای همسایهی گرسنهی تان، نان و آب تهیه کنید. در مورد کمک به نیازمندان در ادبیات دینی تأکید صورت گرفته و نیز فطرت انسانی ایجاب میکند تا همنوع خود را تا حد ممکن همیاری کرد.
*نماز و عبادات را به وقت مناسب آن انجام دهید: نماز فرض الهی است و ترککنندهی آن از دیدگاه اسلام گنهکار محسوب میشود. اداء نماز و عبادات باعث رضای خداوند (ج) رحمان میشود و نیز باعث راحتی روح و روان انجامدهندهی آن؛ بنابراین، در تمام اوقات بدان باید پایبند بود و به خصوص در اوضاع دشوار و نابسامانیها باید عبادت کرد و به الله (ج) بینیاز پناه برد.
*خانهی خود را ضدعفونی کنید: با استفاده از مواد مخصوص تمام بخشهای خانه که قابل لمس است و همیشه با آن در تماس هستید، مانند دستگیر دروازه، کلکین، الماری، بالکن، و سائل آشپزخانه، حمام، دستشوی، حتا تلویزیون، کمپیوتر و مبایل خود را ضد عفونی کنید.
*با اعضای خانواده و فامیل، تلویزیون و برنامههای آموزندهی یوتیوب را مشاهده کنید. با تماشای تلویزیون و برنامههای چینل یوتیوب، از یکسو برای تان سرگرمی ایجاد میشود و از سوی دیگر میتوانید چیزهای جدیدی در مورد زندگی، تکنالوژی و جهان بیاموزید.
*توصیههای سازمان صحی جهان و وزارت صحت عامهی کشور را در مورد ویروس کرونا، پیگیری و مطابق رهنمودهای آنان عمل کنید. از آنجایی که ویروس کرونا جدید است و چند ماهی از پیدایش آن نمیگذرد، بنا بر این، ابعاد ابتلا و درمان آن تا کنون واضح نیست و همهروزه دانشمندان صحی جهت شناخت بهتر آن کار دارند و دو نهاد متذکره، اطلاعات جدید از پیشرفتها و شیوههای وقایوی و درمانی آن نشر میکنند.
*در صورت ممکن با دوستان خود از طریق تماس صوتی یا تصویری صحبت کنید و جویای احوال شان شوید. با این کار، دوستان تان از شما خرسند میشوند و شما نیز برای خود سرگرمی ایجاد کرده اید.
*در صورت فراهم بودن مکان در خانه ورزش کنید: ورزش باعث سلامتی جسمی و روحی انسانها میشود و در برابر ویروسها و امراض بدن را مقاوم میکند؛ بنا بر این، اگر امکانات وجود دارد، بهتر است در خانه ورزش کنید. نوعیت ورزش بسیار مهم نیست. اگر وسائل مخصوص ورزشی در دسترس نیست، میتوانید با استفاده از راهنماییهای ورزشی چینل یوتیوب، نرمش بدن انجام دهید.
*روزانه ۲۰ دقیقه خلوت اختیار کنید و به تفکر بپردازید: با این عمل شما قادر خواهید شد که خودِ ناشناختهی خود را کشف کنید. عمیق شوید و بیندیشید که من کی استم؟ از کجا آمدهام؟ برای چی آمدهام؟ مسؤولیت و رسالت من در این دنیا چیست؟ به کجا روان استم؟ گذشته من چگونه بوده است؟ اهداف و برنامههای آیندهی من چیست؟ روابط من با خانواده، اقارب، دوستان و همکارانم چگونه بوده است و چطور میتوان آن را بهتر ساخت؟ از گذشته چی درسهایی باید گرفت و امروز و فردا چگونه گام گذاشت تا به قلههای شامخ مؤفقیت رسید.
موارد مختصر در حد گنجایش یک مقاله در اینجا بیان شد. شما میتوانید از دوران قرنطین در کنار این موارد، فعالیتهای مفید و مؤثر دیگری را نیز انجام دهید تا باشد خودآگاه شوید و نیز با بیرون رفتن از خانه، باعث درد و رنج دیگران نشوید.
این که همه ما جبرا قرنطین شدیم، حکمت و اسراری در آن نهفته است که میتوان آن را باهمی بعد از سالها بیهمی نامید. سالیان طولانی، شوهر و خانم، خواهران و برادران، اعضای یک فامیل و اقارب با وجود داشتن درد و درمان مشترک، اهداف و رؤیاهای مشترک؛ اما از هم دور و مصروف کار، تجارت، دفتر، سفر، تحصیل و… بودند. اینک زمان آن فرا رسیده تا باهم باشیم. ایدهها، دیدگاهها، درد دلها، خاطرات گذشته، محبت و صدها ناگفتههای دیگر را با هم شریک کنیم و تجدید پیمان باهم زیستن و انسانی زیستن کنیم. به این بیندیشیم که خداوند (ج) رحمان و طبیعت چی نعمات بزرگی را در اختیار ما قرار داده و اما قدرش را ندانستیم و مغرور و متکبر گام گذاشتیم!
ادامه دارد…
