در سه‌صدوشصت و چند روزی که گذشت، جهان سال عجیب و پرحادثه‌ای را پشت سر گذاشت. سال آشوب، سال جنگ، سال خون، سال آتش، سال مرگ و سال کرونا؛ کرونایی که بی‌هیچ تردیدی مهم‌ترین اتفاق بیست‌بیست بود.
در این نوشتار تلاش شده تا به مهم‌ترین و برجسته‌ترین رخدادهای سال ۲۰۲۰ میلادی اشاره شود که برخی از این اتفاقات اثرهای برجسته و درشتی بر اقتصاد، سیاست، فرهنگ و امنیت منطقه و جهان داشته است:
کرونا؛ اولین جرقه‌ی آتش ۲۰۲۰
نخستین جرقه‌ی آتش بیست‌بیست در شهر ووهان چین زده شد؛ در اوایل جنوری ۲۰۲۰، دولت چین از مبتلا شدن چند فرد به یک بیماری ناشناخته‌ای مشابه ذات‌الریه خبر داد. با گذشت چند روز، ده‌ها نفر از اهالی شهر ووهان چین در شفاخانه‌ای بستری شدند. این بیماری آن‌قدر با سرعت در حال شیوع بود که دولت چین را وادار کرد در تاریخ ۶ جنوری، خبر یک بحران را به جهان مخابره کند؛ بحران یک ویروس ناشناخته.
سرعت شیوع این ویروس به حدی زیاد بود که شهر یازده میلیون نفری ووهان به قرنطین کامل رفت؛ اما خانه‌نشینی اهالی ووهان برای پیش‌گیری از این ویروس بسنده نبود تا کمتر از چند روز بعد، نخستین بیمار مبتلا در ایالات متحده نیز شناسایی شود. در مدت یک ماه، مبتلایان دیگری در دیگر کشورها که همگی از چین برگشته بودند شناسایی شد و در تاریخ ۳۰ جنوری – یک ماه گذشته از سال ۲۰۲۰- سازمان جهانی بهداشت، «وضعیت فوق‌العاده» را در سراسر دنیا اعلام کرد.
این ویروس همه‌گیر که به دلیل شایع شدنش در اواخر سال ۲۰۱۹ در چین کووید-۱۹ نام گرفت؛ کم‌کم سراسر جهان را پیمود که افغانستان نیز بی‌نصیب نماند و در مدت کوتاهی جان بسیاری‌ها را در شهرهای افغانستان نیز گرفت.
این ویروس که هیچ انسان امروزی، پیشتر از این چنین تجربه‌ای را نداشته، با آن‌که به گفته کارشناسان اثرات مثبت فروانی بر محیط زیست داشته اما؛ روال معمول زندگی انسان کره خاکی را تحت‌الشاع قرار داد. جشن‌ها، مهمانی‌ها، دورهمی‌ها و رفتن به ورزشگاه‌ها که از بزرگ‌ترین سرگرمی‌های انسان امروزی است، جایش را به خانه‌نشینی اجباری داد؛ این‌که این خانه‌نشینی اجباری تا چه میزان بر روح و روان چند میلیارد انسان اثراتِ حتا جبران‌ناپذیری داشته، بحث روان‌شناختی جامعی می‌طلبد که در این نوشتار نمی‌گنجد.
ویروس همه‌گیر کرونا-کووید ۱۹- در مدت کوتاهی، اثرات زیان‌بار فروانی بر اقتصاد دنیا گذاشت؛ پس از لغو پروازها و به قرنطین رفتن شهرها، بسیاری از شرکت‌ها سهام‌شان کاهش یافت و میلیون‌ها تن دیگر بیکار شدند. تجارت‌های خرد و بزرگ رو به رکود رفت و قیمت نفت در بازارها کاهش یافت، گردشگری در بسیاری از کشورها متوقف و میلیاردها دالر به‌خاطر ساخت واکسین این ویروس اختصاص داده شد. تأثیرات منفی این همه‌گیری بر اقتصاد و صحت عمومی کشورهای بزرگ اقتصادی، خطری بود که افغانستان را هم تهدید کرد.
انتخابات ریاست جمهوری امریکا
یکی دیگر از رخدادهای مهم این سال که خواسته یا ناخواسته می‌تواند بر روند زندگی مردم افغانستان اثرگذار باشد، انتخابات ریاست جمهوری امریکا است. به تاریخ سوم نوامبر، انتخابات امریکا در سراسر این کشور برگزار شد و پس از شمارش آرا، جو بایدن با به دست آوردن ۳۰۶ کالج الکترال پیروز انتخابات شناخته شد. دونالد ترامپ یک دور رییس‌جمهور امریکا بود، در انتخابات شکست خورد و کرسی را به جو بایدن واگذار کرد. شکی نیست که نتیجه‌ی این انتخابات می‌تواند بر تمام دنیا اثرگذار باشد؛ اما برای افغانستان که از متحدان این کشور به‌حساب می‌رود، نتیجه انتخابات امریکا، بسیار مهم و قابل اهمیت است. با آن‌که اخیراً دونالد ترامپ- رییس جمهوری پیشین امریکا- آن را خجالت‌آور و ضعیف‌تر از انتخابات افغانستان خوانده است؛ اما تردیدی نیست که نتیجه این انتخابات می‌تواند اثرات مستقیم و غیرمستقیمی روی زندگی شهروند افغانستانی داشته باشد.
توافق طالبان و امریکا در دوحه
توافق امریکا و طالبان در دوحه و تصمیم خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، ازجمله اتفاقات مهم این سال به شمار می‌رود. ایالات متحده، پس از ۱۸ ماه مذاکره و گفت‌وگو با طالبان، به تاریخ (۲۹ فبروری) با این گروه، توافق‌نامه‌ای را امضا کرد که بر اساس آن، مقرر شد تا نیروهای امریکایی از افغانستان خارج و ۵ هزار زندانی طالبان از زندان‌های افغانستان آزاد شوند. امضای این توافق‌نامه، پیش‌شرطی برای فراهم‌آوری صلح و زمینه‌ساز گفت‌وگوهای صلح افغانستان بود که تا اکنون نتیجه‌ی مشخصی را در پی نداشته است.
اتفاقات دیگری که بر سیاست خارجی و داخلی افغانستان تأثیرگذار بود
در کنار همه اتفاق‌های یادشده، رویدادهای دیگری نیز در این سال به وقوع پیوست که به سیاست و امنیت افغانستان اثرگذار بوده است: کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه پاسداران ایران که در زمان فرماندهی او، هزاران مهاجر افغانستانی در سوریه با گروه داعش در چارچوب گروه فاطمیون میجنگیدند، درگیری قره‌باغ میان آذربایجان و ارمنستان که افغانستان حمایت خود را از آذربایجان اعلام کرد و بر بیرون شدن ارمنستان از منطقه‌ی قره‌باغ تأکید داشت، خروج بریتانیا از اتحادیه‌ی اروپا در نیمه سال ۲۰۲۰ که رسیدن پناه‌جویان را به بریتانیا دشوارتر از پیش کرد و ده‌ها رخداد دیگری که جهان پس از بیست‌بیست چهره تازه‌ای به خود گرفت.
