بنیاد انتخابات شفاف افغانستان یا تیفا، تأکید می‌کند که روند کاری کمیسیون‌های انتخاباتی، پرچالش و بی‌برنامه است.
تیفا، روز چهارشنبه (۱۳ قوس) یافته‌های نظارتی دو ماهه‌ی خود از انتخابات ریاست جمهوری را همگانی ساخته و گفته است که کمیسیون مستقل انتخابات، علی‌رغم آمادگی‌ها برای روز انتخابات، برای مدیریت شمارش و اعلام نتیجه‌ی آرا، برنامه‌ی کارا نداشته است.
بر اساس این یافته‌ها، عدم مدیریت درست از سوی کمیسیون مستقل انتخابات، سبب نقض قوانین، مقررات و تقویم انتخاباتی شده است.
تیفا افزوده است: «کمیسیون مستقل انتخابات، پیش از برگزاری انتخابات در ششم میزان، با اعتماد به نفس کاذبی که داشت از آمادگی‌های عام و تام اطمینان می‌داد و به نظریات دیگران توجهی نمی‌کرد و این روند همچنان ادامه داشته و کمیسیون حتا پس از انتخابات با وجود اینکه با چالش‌های متعددی مواجه است، حاضر به هماهنگی و پذیرش پیشنهادات منطقی نهادها و طرف‌های دخیل نیستند که این خود اعتماد را نسبت به روند کاهش داده و شرکا را از اصل پروسه دور می‌سازد.»
به باور این نهاد، عدم اعلام نتیجه، تصامیم فراقانونی، اعتبار بخشیدن به آرای خارج از زمان رأی‌دهی و عدم ارائه‌ی دلیل قانونی، توقف کارهای تخنیکی در شماری از ولایت‌ها، عدم شریک‌سازی اطلاعات با مردم و نهادهای دخیل، عدم رسیدگی به اعتراض‌ها و مبهم بودم شرایط کنونی، نگران کننده بوده و کارکرد کمیسیون مستقل انتخابات را زیر سوال برده است.
تیفا افزوده است که اعمال نفوذ شماری از نهادها و کشورها در کار کمیسیون‌های انتخاباتی، فشارهای سیاسی و تکت‌ها بر کارکرد کمیسیون‌های انتخاباتی و تصامیم و فعالیت‌های غیرقانونی از سوی کمیسیون مستقل انتخابات، بر کار کمیسیون‌های انتخابات تأثیرات منفی گذاشته است.
این نهاد گفته است: «عدم تفاهم دیدگاه میان اعضا و دبیرخانه‌ی کمیسیون مستقل انتخابات، دیر رسیدن بر سر وظایف کاری و غیر حاضری شماری از اعضا برای اجرای کارهای انتخابات، نداشتن ظرفیت کافی تخنیکی و انتخاباتی اعضا برای نظارت از کار دبیرخانه و وقت‌تلفی از سوی دبیرخانه برای ارائه‌ی سر وقت گزارش‌ها، تأثیر مستقیم بر کارکرد ضعیف کمیسیون مستقل انتخابات داشته است.»
تیفا، تأکید کرده است که کمیسیون‌های انتخاباتی باید با درک مکلفیت‌های قانونی خود، به دور از هر نوع گرایش‌های حزبی، سمتی، زبانی و قومی، عمل کرده و نتیجه‌ی آرای واقعی مردم را هرچه زودتر اعلام کنند.
این نهاد، از جامعه‌ی جهانی نیز خواسته تا با درک وضعیت حساس کنونی، انتخابات را اولویت داده و در حل مشکلات آن همکاری کند.
این در حالی است که اخیرا، جنجال‌های انتخاباتی در افغانستان، به اوج خود رسیده است. دسته‌ی انتخاباتی ثبات و همگرایی، هشدار داده است که اگر ۳۰۰ هزار رأی مشکوک باطل نشود، به اعتراض‌های خود ادامه خواهد داد.
از سویی هم، کمیسیون مستقل انتخابات گفته است، ۳۰۰ هزار رأیی که برخی از دسته‌های انتخاباتی آن را مشکوک عنوان می‌کنند، هیچ گونه مشکل تخنیکی نداشته و معتبر است.
با این وجود، اعتراض هواداران برخی از دسته‌های انتخاباتی در ۷ ولایت شمالی، مانع ادامه‌ی روند بازشماری و تفتیش آرا شده است. هواداران دسته‌ی انتخاباتی ثبات و همگرایی، همه‌روزه در ولایت‌های شمالی، راهپیمایی برگزار می‌کنند و علیه تقلب شعار می‌دهند.
