خشونت علیه زنان در افغانستان، چیز تازهای نیست؛ همهساله نهادهای حامی حقوق زنان و نهادهایی که به مسائل حقوقبشری میپردازند، از انواع خشونتها علیه زنان، گزارش میدهند.
با آنکه چندین سال از تصویب قانون منع خشونت علیه زنان از سوی پارلمان، گذشته است؛ اما دیده میشود که این قانون کمتر از سوی مراجع تصمیمگیرنده عملی شده است؛ زیرا در سالهای اخیر، نه تنها که پروندههای خشونت علیه زنان کاهش نیافته؛ بلکه افزایش چشمگیری نیز داشته است.
خشونت فزیکی، خشونت جنسی، خشونت اقتصادی و خشونت روانی و لفظی، از مهمترین انواع خشونت علیه زنان است که از سوی نهادهای حامی حقوق زن و وزارت زنان افغانستان، ثبت میشود. یکی از شایعترین نوع خشونت علیه زنانُ تجاوز جنسی است که همهساله، دهها مورد آن از گوشههای مختلف کشور، گزارش داده میشود.
اخیرأ گزارش شده است که یک دختر ۱۵ ساله در ولایت بلخ، از سوی ۷ نفر مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است. مقامهای محلی در این ولایت، میگویند که این دختر، نزدیک به یک سال قبل، توسط مردی در کابل ربوده شده بود و پس از انتقال در بلخ، پنچ پسر و دو داماد این مرد به گونهی گروهی به او تجاوز کردند.
گفته میشود که در حال حاضر، عاملان این قضیه، در بازداشت نیروهای امنیتی قرار دارد و پروندهی شان برای بررسیهای بیشتر به دادستانی کل فرستاده شده است.
مشکلات خانوادگی نوع دیگری از خشونتها است که علیه زنان روا داشته میشود. در جامعهی افغانی، به دلیل رسمو رواجهای ناپسند، ظلم و ستمهای زیادی علیه دختران صورت میگیرد. دختران در سن کمی از رفتن به مکتب بازداشته میشوند و یا این که زیر سن مجبور به ازدواج میشوند.
سالانه، دهها پروندهی خشونت علیه زنان در کمیسیون مستقل حقوق بشر و وزارت زنان ثبت میشود. این پروندهها شامل مشکلاتی برای دختران است که باعث خودکشی و فرار از منزل برای آنها شده است.
به دنبال سریال دوامدار خشونت بر زنان در افغانستان، دوشنبه( ۲۴ سنبله)، دختر جوانی به نام نازیلا -که تنها ۲۰ سال داشت-، برای فرار از خشونت خانوادگی در بلخ، دست به خودکشی زده است.
عادل شاه عادل، سخنگوی پولیس بلخ، با تأیید این رویداد، میگوید که یک دختر در مربوطات ناحیهی هفتم شهر مزارشریف، از منزل ششم ساختمان، خودش را به زمین انداخته و جان باخته است.
به اساس گفتههای مادر و برادر نازیلا، پدر او معتاد به مواد مخدر بوده و همواره این دختر را بدون دلیل لتوکوب میکرد.
گفتنی است که در حال حاضر، پدر این دختر، بازداشت شده و این پرونده، زیر بررسی قرار دارد.
چندی قبل نیز، یک زن ۳۷ ساله، به دلیل مشکلات خانوادگی و فشارهای روانی در ولایت دایکندی خودکشی کرده بود.
آمار خشونت علیه زنان در سال روان خورشیدی
هرچند که وزارت زنان افغانستان، میگوید که امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا و بستهماندن مراکز ثبت شکایت، آمار واقعی از تعداد پروندههای خشونت علیه زنان موجود نیست؛ اما با آن هم، شمار پروندههایی که نزد این وزارت، ثبت شده، نزدیک به ۲ هزار و ۶۰۰ پرونده است.
رویا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان، سهشنبه (۲۵ سنبله)، به روزنامهی صبح کابل گفت که به صورت مجموعی در شش ماه گذشته، ۲۵۸۲ قضیهی خشونت علیه زنان در افغانستان ثبت شده که از این میان ۳۴ مورد آن، بسیار جدی بوده است. «۱۸ مورد قتل، ۸ مورد جراحت شدید، ۷ مورد خودکشی و ۱ مورد محکمهی صحرایی.»
چندی پیش دادستانی کل نیز، گفته بود که از آغاز سال جاری تا حالا، ۱۱۷۸ مورد خشونت علیه زنان، در این اداره ثبت و بررسی شده است.
سینا شنا منصور، معاون دادستانی کل در امور منع خشونت علیه زنان و تخلفات اطفال، در آن زمان گفته بود که در سال جاری، ۱۲۱ پروندهی تجاوز جنسی ثبت و مورد رسیدگی قرار گرفته است. ۲۰ پرونده نیز، مجبورکردن به خودکشی بوده است. ۸۰ مورد نیز، پروندهی مجروحیت بوده که سبب مرگ شده است.
دادستانی کل، در آن هنگام گفته است که شیوع ویروس کرونا و وضع محدودیتهای رفتوآمد نیز، سبب افزایش پروندههای خشونت علیه زنان شده است.
فقر، بیکاری، موجودیت رسمو رواجهای ناپسند و ساختار مردسالار کشور، از عواملی گفته میشود که سبب افزایش خشونت علیه زنان شده است.
به باور فعالان حقوق زن، خشونت علیه زنان در افغانستان، ریشه و مشکل بنیادی دارد؛ زیرا از ابتدا طوری بوده است که مردان در جامعه، تسلط بیشتری در برابر زنان داشته است.
ازیتا جوادی، آگاه مسائل حقوق زنان، به روزنامهی صبح کابل، میگوید که ما از لحاظ فرهنگی مشکل داریم و از زمان تولد فرزند دختر، تفاوتها در خانواده آغاز میشود و همیشه فرزندان پسر بر دختر ترجیح داده میشود.
بانو جوادی، تأکید میکنند که در افغانستان، تا اکنون به صورت جدی علیه این پدیده مبارزهی درست نشده است و ادارههایی؛ مثل وزارت زنان و کمیسیون مستقل حقوق بشر، تنها به صورت سمبولیک عمل کرده و هیچ نقش اساسیای در تغییر فرهنگ خشونت علیه زنان، نداشته است.
او افزود که فقر جنسی و عروسیهای دیرهنگام از مهمترین عوامل افزایش قضایای تجاوز جنسی در افغانستان است.