گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر با دیده شکیب، فعال حقوق زن
از آغاز گفت‌وگوهای صلح تا اکنون برخی از شهروندان کشور با ابراز امیدواری و برخی با در‌میان‌گذاشتن نگرانی‌هایی در این مورد، در رابطه با نتایج این مذاکرات ابراز نظر کرده اند.
دیده شکیب، فعال حقوق زن و استاد دانشگاه از بدخشان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که به عنوان یک زن، یکی از بزرگترین نگرانیهایش در رابطه با گفت‌وگوهای صلح، مساله‌ی مخالفت طالبان با زنان است. «با این که میخواهم خوشبین باشم؛ اما به عنوان یک زن افغان، یکی از بزرگترین نگرانی‌هایی که دارم و در هر فرصتی که پیش آمده آن را ابراز کرده ام، این است که به نظر من گفت‌وگو با گروهی که نیمی از جمعیت کشور، یعنی زنان را قبول ندارند بسیار خطرناک است.»
شبکه: ارزیابی شما از آنچه تا اکنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است، چیست؟
شکیب: با این که نزدیک به دو ماه از آغاز مذاکرات می‌گذرد، هیئت مذاکره‌کننده هنوز نتوانسته است روی مسایل کوچک و ابتدایی به نتیجه برسد. به همین دلیل فکر می‌کنم کارها به خوبی پیش نمی‌رود، به ویژه این که می‌بینیم مسوولانی از جمله آقای خلیل‌زاد نگرانی‌هایی را در این رابطه ابراز می‌کنند؛ اما اگر روی دیگر سکه را ببینیم، این مساله قابل درک است؛ در کشوری که حدود چهل سال گرفتار جنگ بوده، برقراری صلح و پایان‌دادن به خشونت در چهل روز ناممکن است و شاید تنها دلیل و توجیه برای تاخیر در گفت‌وگوهای صلح همین مساله باشد. به طور کلی این که طرف‌های مذاکره هنوز حتا روی اصول و قواعد به نتیجه نرسیده اند، بسیار مایوس‌کننده است.
شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با طالبان به جایی خواهد رسید؟
شکیب: فکر می‌کنم مساله‌ی صلح و جنگ افغانستان تنها مربوط به خود مردم آن نیست؛ بلکه جنگی است که به ما تحمیل شده است و راه حل آن پادرمیانی سیاسیون خارجی، کشورهای همسایه و کسانی است که در داخل و خارج از کشور نفوذ و قدرت دارند. یکی از مهم‌ترین موارد، حقوق زنان و قانون اساسی است که بدون پادرمیانی کسانی که نام بردم، محفوظ ماندن آنان پس از گفت‌وگوهای صلح ممکن نیست. همین که در تیم گفت‌وگوکننده‌ی طالبان هیچ نماینده‌ی زنی حضور ندارد، بر طرز فکر و باور آنان نسبت به زنان دلالت می‌کند.
شبکه: به نظر شما تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت به ویژه اعضای زن آن، ظرفیت و توانایی دفاع از حقوق زنان را دارند؟
شکیب: تعدادی از آنان، از جمله زنان تیم، متعهد و پابند به مسوولیت شان استند، آنان بانوان شایسته‌ای استند و کسانی اند که سال‌ها از حقوق زنان افغانستان دفاع کرده اند. حضور چنین زنانی برای من قوت قلب است؛ اما همان‌طور که گفتم کسانی هم هستند که ظرفیت لازم برای دفاع از حقوق زنان را ندارند؛ چون از آدرسی که در دستگاه دولت دارند در ترکیب این تیم جای گرفته اند.
شبکه: مهم‌ترین موضوعات مربوط به زنان که باید در مذاکرات در مورد آن بحث شود چیست؟
شکیب: خواست ما این است که به اساسی‌ترین حقوق زنان از جمله؛ تحصیل و کار تاکید شود. این‌ها حقوقی است که دین اسلام هم برای زنان در نظر گرفته است؛ اما در زمان طالبان مکاتب دخترانه بسته شد. من فکر می‌کنم اگر به یک زن حق تحصیل و کار داده شود، روی مسایل دیگر بعد از آن هم می‌توان صحبت کرد.
شبکه: اگر قرار باشد در مورد حقوق زنان محدودیت‌هایی وضع شود، به نظر شما قابل قبول است؟
شکیب: باید اول نوع محدودیت‌ها مشخص شود. اگر بهای صلح محدودیت‌هایی در رابطه با تحصیل و کار باشد و اساسی‌ترین حقوق ما سلب شود، چنین صلحی را نمی‌خواهیم؛ فکر می‌کنم این نه تنها حرف من نیست؛ بلکه هیچ‌کس چنین صلحی را نخواهد خواست. محدودیت‌ها باید مشخص باشد.
بانو شکیب می‌گوید، مساله‌ی صلح افغانستان در کل به انتخابات امریکا ربط دارد و نتیجه‌ی این انتخابات شاید به طور کامل نه؛ اما به شکل قسمی سرنوشت افغانستان را معلوم می‌کند.
