کریستال بیات
افغانستان یکی از کشورهای جهان است که هرازگاهی در آن اندام زنان خبرساز میشوند. پوشش رسانهای و اجتماعی این خبرها بازتاب گسترده دارد و سخن گفتن در باره اش افزایش مییابد. هرازچندگاهی خبرساز شدن اندام زنان به خانهها مسألهساز میشود و گاهی هم در مساجد در باره اش سخن گفته میشود. خبرسازی اندام زنان، خوراکی برای تخلیهی افراطیون مذهبی و مردانی که با فقر جنسی روبهرو اند شده است.
هرچند این نگاهِ وابسته به سطح دانش و آگاهی شهروندان یک جامعه است و افغانستان یکی از کشورهای در حال جنگ، توسعه نیافته، آلوده با افکار و اندیشههای سنتی است؛ اما افغانستان با ۱۸ سال تمرین دموکراسی، بلند رفتن شعور و آگاهی و سفرهای شهروندانش به کشورهای منطقه و دیدن زنان کشورهای دیگر از جمله کشورهای اسلامی، رشد چشمگیر رسانهها و شبکههای اجتماعی، ذهنیتِ اکثر مردان نسبت به زنان شاهد تغییرات و دگرگونیهای قابل ملاحظه نکرده است و زنان هم چنان با چالش و عقبگردهای جدی مواجه اند و شاید بسیاری از زنان با خون دل اجازه داشته باشند تا ورزش کنند. با هزاران مشکل اجازه میگیرند که به دانشگاه، وظیفه یا بازار برای خرید و کار بیرون بروند؛ اما اندام زنان خبرساز میشوند و در اکثر اوقات اندام زنان به عنوان یک خوراک در هر کجا مورد توجه واقع میشود. توجهی که آزاردهنده است، در شهرهای که حجاب کامل بر تن میکنند و جاهایی که چادری میپوشند، در آن جا نیز اندام زنان مورد خشونتِ نگاهها است. در بهترین حالت اندام زنان با نگاههای شهوتآلود، مورد توجه قرار میگیرد در وضعیتی که مردان حتا گپ نمیزنند، نگاههای شان آزار دهنده است. نگاه به اندام زنان تا زمانیکه تغییر نکند، همچنان مورد توجه و یک تابوی جان سخت خواهد بود.
در کنار خبرساز شدن بار بار اندام زنان در حوزههای گوناگون و در جاهای مختلف به خصوص زنان ورزشکار، نگاههای غیر عادی یک معضل جدی است. خشونتی پنهان دیگر به زنان نگاه به اندام زنان و خبرساز شدن اندام آنان است. خشونت پنهان که لمس و سخن ندارد. خشونت تنها کشتن، لت و کوب کردن، بینی و گوش بریدن، آزار و اذیت کردن و لمس کردن نیست، خبرساز شدن اندام زنان و نگاههای شهوت آلود به آنان نیز خشونت است.
این نوع خشونت بدون هیچگونه محدودیت رفتوآمد و گشتگذار زنان آنان را ناگزیر میکند تا در خانه به خواستهی خودشان بمانند. خیلی از زنان و دختران اجازه دارند و بدون هیچ ممانعت خانوادگی برای رفتن از بیم خشونت پنهان آزاردهنده ترجیح میدهند بیرون نروند. در آخرین اتفاق، خبرساز شدن اندام زنان ورزشکار، وحشیانه، تحقیرآمیز و مصداقی از شکنجه است. وقتی اندام زنان در ایدهآلترین پوشش ممکن ورزشی، اینگونه بازتاب پیدا میکند و مورد تاخت و تاز قرار میگیرد، موجب نگرانی است. برجستهسازی اندام زنان حتا برای دفاع از آنان شکنجه روحی و روانی است.
نگاه به اندام زنان که نگاهِ جنسیتی است هرچندگاهی به چالشهای مواجه است، از جمله «چشم دریاست». در صورتی که زنان و حتا مردان که در معرض نگاه دیگران قرار میگیرند، میدانند که این نگاه متفاوتتر از دریا بودن چشم است، در این نوع نگاه غرض و مرضی آزاردهنده نهفته است که روح و روان طرف و حتا مردان شاهد صحنه را مکدر میسازد. برای بیرون رفت از این خشونت باید نگاههای مردان افغانستانی تغییر کند، تغییر نگاه و دید به سادگی ممکن نیست، عادی شدن نگاه به بدن انسانها فراتر از جنسیت کار دوامدار مشترک و زمانگیر است. همینطور که خبرساز شدن اندام زنان ضرورت به دید فراختر و متفاوتتر دارد.