نویسنده: زرقا یفتلی ، ریس نهاد تحقیقاتی حقوق زنان و اطفال
زنان در سراسر جهان با دشواری‌های فراوان روبه‌رو بوده اند. تاریخ زنان، تاریخ پر از درد، رنج و مبارزه برای احقاق حقوق و رسیدن به برابری در جامعه‌ی انسانی بوده است؛ اما در این میان زنان افغانستان، سرنوشت غم‌بارتر و پررنجی داشته اند. زنان در این سرزمین بلا کشیده، پیچ‌های دشوارگذری را طی کرده اند که نادیده‌گیری، ممانعت از آموزش و کار، نقض حقوق‌انسانی و دینی، که منجر به شکنجه و قتل هزاران زن طی سال‌ها شده است؛ اما زنان شجاع و متعهد این دیار، با هزاران زخم، از پا نیفتاده و برای رسیدن به حقوق شان استوار رزمیده اند.
زنان افغانستان با پشت سرگذاشتن رژیم زن‌ستیز طالبان و فراهم شدن فرصت نفس کشیدن، طی ۱۹ سال پسین، برابر با مردان این سرزمین به قله‌های غیر قابل انکار رشد و ترقی رسیده اند. امروز در کنار پست‌های مهم دولتی، حضور بیش از ۲۵ درصد اعضای پارلمان را زنان تشکیل می‌دهند. همین‌گونه صدها نهاد فعال و مؤثر در کشور توسط زنان ایجاد و رهبری می‌شود. امروز افغانستان شاهد ده‌ها هزار زن باسواد در سطح لیسانس، ماستر و دکترا است.
بخشی بزرگ اطلاع‌رسانی این کشور توسط زنان مدیریت و اجرا می‌شود؛ اما با این وجود، هنوز سایه‌ی سنگین خشونت بر آسمان زنان این کشور گسترده است. زنان در روستا‌ها، با مشکلات جدی چون عدم دست‌رسی به آموزش، عدم دست‌رسی به نهادهای عدلی، عدم دست‌رسی به خدمات صحی و … مواجه اند. هنوز در بیش از ۵۰ درصد مناطق که عمدتا روستایی اند، زنان پس از نقض حقوق شان نمی‌توانند، به نهادهای عدلی و قضایی جهت تنفیذ قانون بروند. چون از یک سو با خطر مرگ از سوی عاملان خشونت روبه‌رو اند و از سوی دیگر، فساد گسترده در نهادهای عدلی، قضایی و عدم تامین عدالت، منجر شده که زنان به این نهادها اعتماد نکنند. تازه ترین نمونه‌ی آن افسر زن پولیس در ولایت دایکندی است که به دلیل عدم رسیدگی به پرونده اش تصمیم به خودکشی گرفته است.
طی ۱۹ سال، افغانستان با وجود فرصت‌های مهمی که جهان در اختیار این کشور قرار داد، قادر به ساختن یک بوروکراسی موفق و پاسخ‌گو نشد. این سبب شده که همه‌ی عرصه‌های زندگی در این کشور، از جمله ساحات کار و زندگی زنان همراه با چالش و شکننده باشد. بنا براین، نخستین ساحتی که در بحث گفتگوهای صلح با گروه طالبان پیش از همه آسیب پذیر به نظر می‌رسد، حقوق و ساحه‌ی کار زنان است؛ چون تا اکنون طالبان به عنوان یک گروه تندرو، هیچگاه اظهار به اصلاح طرز دید سخت‌گیرانه‌ی شان در مورد زنان نداشته اند. اکنون امضای توافق‌نامه‌ی صلح میان دولت امریکا و طالبان، فعالان حقوق زن را نگران کرده است که دست‌آوردهای ۱۹ سال پسین، به ویژه حقوق و آزادی‌های زنان وجه المعامله‌ی صلح با طالبان شود؛ ولی با وجود این نگرانی، آنچه تسلط تفکر طالبانی را بر کشور منتفی می‌سازد، شکل‌گیری یک نسل پرورش‌یافته با ارزش‌های انسانی و حقوق بشری است که به هیچ گروه و جناحی اجازه نمی‌دهند که این ارزش‌ها را نادیده بگیرند و یا خلاف آن عمل‌کنند. افغانستان ۲۰۲۰ مسلما افغانستان ۱۹۹۶ نیست و نخواهد شد. این بارزترین داشته‌ی افغانستان امروز است. هشت مارچ، روز و نماد همبستگی زنان برای تامین عدالت و برابری در جامعه‌ی انسانی به همه زنان شجاع و آزاده به ویژه زنان افغانستان، خجسته باد.
