همزمان با کنترل بیشتر طالبان بر مناطق روستایی طی ماههای اخیر و طرح قوانین تازهی این گروه برای مردم، اعلامیههایی منسوب به این گروه به نشر میرسد که بر علاوهی وضع محدودیتها برای زنان و مردان، از مردم خواسته شده، فهرستی از دختران مجرد بالای ۱۵ سال و زنان «بیوه» را به کمیسیون فرهنگی این گروه بفرستند تا زیر عنوان جهادالنکاح، به نکاح افراد این گروه درآورده شوند.
با این که تا اکنون طالبان خبرهای مربوط به جهادالنکاح را تأیید نکرده اند؛ اما اطلاعاتی از برخی ولسوالیها به ویژه در شمال افغانستان، میرساند که ضمن پایینآوردن نرخ عروسیها به مبلغ ۶۰ هزار افغانی، برخی از دختران مردم را به زور به نکاح کسانی درآورده اند که خانوادهها رضایتی نداشته اند.
صمد –نام مستعار-، سرباز ارتش که در شمال افغانستان میجنگد، با استناد به منابع محلی، میگوید: «تابوتهایی که از افغانستان به طرف پاکستان انتقال داده میشه، بیشتر شان دخترهای جوانی است که قاچاق میشن و بین تابوت بیهوش اند.»
صمد، هرچند به گونهی مستند این خبر را تأیید نمیکند؛ اما، میگوید که طبق شنیدههایش، طالبان در برخی از مناطق روستایی شمالشرق، به چنین اعمال دست زده اند.
پس از نشر اعلامیههای منسوب به طالبان در پیوند به جهادالنکاح، فعالان زن در کابل طی کنفرانسهای خبری، اجرای چنین قانونی از سوی طالبان را در مغایرت با ارزشهای انسانی و اسلامی خوانده و امکانی برای اجرای سیاستهای حامیان طالبان، عنوان کرده اند.
مریم معروف آروین که یکی از برگزارکنندگان نشستی با عنوان «طالبان! جهادالنکاح را متوقف سازید!» در کابل است، میگوید که جنایتهای طالبان در برخی ولایتها، قابل توجیه نیست. «زنان افغان به گذشته برنمیگردند، زنان پاداش گروههای تروریستی نیستند؛ جنایت طالبان در ولایتهای تخار و بدخشان بر زنان، قابل توجیح نیست.»
خانم آروین، تأکید میکند که زنان به عقب برنمیگردند و این منصفانه نیست که دستآوردهای دو دهه، قربانی افراطیت مذهبی شود. «راه انصاف نیست که بیست سال ما راه آزادی و دموکراسی را طی کنیم، ارزشهایی شکل بگیرد، نظام متمدن وجود داشته … با وجود آن هم، دوباره بریم به دورهی افراطیت.»
در این نشست که روز دوشنبه -۱۱ اسد-، در کابل برگزار شده بود، قطعنامهی هشتمادهای را نشر کردند که در آن، جنایتهای طالبان به وِیژه جهادالنکاح را تقبیح کرده و خواهان توقف فوری جنگ از سوی آنها شده اند. در قطعنامه، همچنان از دولت خواسته شده تا مکلفیتهای خود را در راستای مصؤونیت زنان اجرا کند.
گیتا محسنی، فعال مدنی، با تأکید بر تأمین حقوق مدنی زنان، میگوید که زنان در افغانستان به دستآوردهایی دست یافته اند که باید حفظ و گسترش داده شود.
این فعال مدنی، دولت را نیز به بیتوجهی نسبت به زنان متهم کرده و میگوید: «دولت خودش هم به نحوی ناقض حقوق زنان در زمانش بوده و در بسیاری موارد، زنان را نادیده گرفته.»
با این که سخنگویان طالبان و مسؤولان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، میگویند که تا اکنون جهادالنکاح در مناطق زیر کنترل طالبان اتفاق نیفتاده؛ اما، گزارشهای نشرشده و آوازهی جهادالنکاح، ساکنان مناطق جنگی، به ویژه خانوادههایی که فرزندان دختر دارند را واداشته که خانههای شان را ترک و آوارهی مراکز شهرها شوند.
همزمان با اعمال محدودیتها از سوی طالبان، گزارشهای تأییدناشدهی زیادی از مناطق تحت کنترل این گروه میرساند که؛ طالبان از نکاح اجباری به عنوان حربهی جنگی استفاده میکنند.
خالد اندیش، فعال مدنی، میگوید؛ از نزدیکانش که در مناطق تحت حاکمیت طالبان استند، میشنود که جنگجویان طالب، دختران را به غنیمت میگیرند و میافزاید: «ما اگر بترسیم از طالب، صدای خوده بلند نمیکنیم؛ حقوق ما را اسلام و قانون ما تعیین میکند و طالبان حق این را ندارند که برای ما خطونشان بکشند.»
با آغاز رسمی خروج نیروهای خارجی از افغانستان در نخست ماه می، جنگ نیز میان نیزوهای امنیتی و دفاعی و طالبان، در سراسر کشور شدت گرفت. طالبان در این مدت، توانسته اند شمار زیادی از ولایتها را در کشور ناامن بسازند و کنترل نزدیک به ۲۰۰ ولسوالی را به دست بگیرند.
خورشید فیضی، نمایندهی نهاد نسل تغییر، از فعالیتهای زنان در دو دههی پسین میگوید که پس از سال ۲۰۰۱، زنان توانستند در جامعه حضور پیدا کنند؛ در مراجع بهداشتی زنان از ۲۵درصد به ۹۲درصد؛ در پرسنل بهداشتی، از ۱۴ درصد به ۶۰درصد افزایش یافته و همچنان مرگومیر مادران از ۵۰ درصد به ۱۹ درصد کاهش یافته است.
خورشید فیضی، میگوید که تنها ۳.۵ درصد دختران افغانستانی، در مکتبهای سرگرم فراگیری آموزش استند. «همین طور در خدمات ملکی، از ۵ درصد به ۱۸درصد زنان حضور یافته اند، زنان در تجارت از ۲۲درصد به ۴۷درصد و نظیر این پیشرفتها را زنان دارند.»
با تشدید خشونتها در ولایتهای مختلف کشور و بهدرازاکشیدن روند صلح، امیدواری مردم برای برقراری صلح کمتر شده و همزمان، دامنهی جنگ نیز گسترش یافته است.
با آنکه ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان موضع جهادالنکاح را از سوی این گروه رد کرده و میگوید: «در افغانستان اصلا کسی چنین کرده نمیتواند و جایز نیست این عمل، و وجود ندارد.»
رویا محمودی، دانشجو و نگران اوضاع پیش آمده در کشور است. رویا میگوید: «ما دختران افغان خواستار افتیدن حکومت به دست طالبان نیستیم. اگر احتمالا طالبان حکومت ره بگیرند، به این معناست که دوباره دورهی سیاهی که مادران ما قصه میکنند، بر زنان افغان تکرار خواهد شد.)
او که از مادرش در مورد حکومت امارتی و طالبان شنیده، میگوید که مادرش در حالی که نامزد بوده، طالبان میخواستند او را به جبر به نکاح جنگجویان شان در آورند؛ اما موفق نمیشوند و ماماهایش با استفاده از شناختی که از فرماندهی جنگی این گروه دارند، مانع بردن مادر رویا از سوی جنگجویان طالب میشوند:«نکاح با یک شخص نیست؛ نکاح به چندین شخص طالبان اس، و ای به حرمت و غیرت یک دختر ظلم اس، جبر اس.»
رویا میگوید: «مه به جایی فرار از کشور، به این فکر استم که افغانستان آباد و آزاد داشته باشم.»
