قسمت چهاردهم
وقتی نیوهیون (New Haven) را از بلندی تپه‌ای که در سمت جنوب‌شرقی آن واقع شده است، تماشا کنی، مسحور زیبایی آن می‌شوی. شهری مملو از درخت و سبزی و خانه‌ها و اپارتمان‌های زیبا. دانشگاه یل، تقریبا در مرکز نیوهیون واقع شده است. شهر به ندرت همواری دارد. از هر سمت که بگیری، شهر مجموعه‌ای از تپه‌هایی است که در ارتفاع نه چندان زیاد نقاط مختلف آن به تفریحگاهی شبیه است که برای جلب سیاحان زینت یافته باشد. در سمت شرق، دریای اتلانتیک واقع شده است که دیدرس را تا افق اروپا کش می‌دهد. موج دریا هوای شهر و سرسبزی‌های آن را به طور مداوم نوازش می‌کند و باران هم تنها برای شستن غبار دود و گاز موترها می‌بارد و وقتی بند می‌افتد، هوای آفتابی برای گشت‌وگذار آزاد در زیر سایه‌روشن‌های کناره جاده دل‌پذیرتر می‌شود.
دانشگاه یل اکنون ساحه‌ای بزرگ به وسعت هزاران جریب زمین را در وسط تپه‌ها احاطه می‌کند. در حال حاضر مجموع دانشجویانی که در این دانشگاه در رشته‌های مختلف از کارشناسی تا دکترا مشغول تحصیل اند، حدود ۱۱۲۵۰ نفر می‌شود؛ اما جالب این است که حقوق‌بگیران دانشگاه، البته همه‌ی کسانی که به نحوی از دانشگاه حقوقی دریافت می‌کنند، بالغ بر سیزده هزار نفر اند؛ یعنی تعداد کسانی که درس و زمینه‌های درسی را فراهم می‌سازند از دانشجویان بیشتر است! وقتی ماری میلر و جین ادواردز، دو تن از اعضای ارشد هیأت رهبری دانشگاه، از این نکته‌ها سخن می‌گفتند، آثار حیرت و شگفتی از چهره و صدای تمام هم‌راهان ورلدفیلوز آشکار بود.
تأسیس بنیاد اولیه‌ی دانشگاه یل در سال ۱۷۰۱ بیشتر به منظور آن بود تا برای عهده‌دار شدن وظیفه‌ی کشیشی و خدمات ملکی افرادی را پرورش دهد. اما در طول ۳۰۰ سال بعد از این تاریخ، یل آموزگار شخصیت‌های بزرگی بوده است که همه از رهبران تأثیرگذار امریکا و جهان محسوب می‌شده اند. حد اقل پنج رییس‌جمهوری امریکا (به شمول چهار تن از شش آخرین روسای جمهور این کشور)، ۴۵ وزیر، بیش از ۵۰۰ عضو کنگره، و هزاران تن دیگر از مقامات ارشد حکومتی، قضات، دیپلومات‌ها و افسران نظامی، تربیت‌یافتگان یل اند. یل مفتخر از آن است که ۲۵ دانش‌آموخته‌ی آن در اولین کنگره‌ی قاره‌ای که اساس تشکیل امریکای امروزی را گذاشت، اشتراک کردند و چهار تن از دانش‌آموخته‌های آن امضاکنندگان اعلامیه‌ی استقلال امریکا بودند.
در جنگ‌های انقلاب امریکا، دانشگاه یل به جرم حمایت از انقلاب مورد خشم نیروهای بریتانیایی قرار گرفت. دانشجویان برای دفاع از شهر آماده شدند؛ اما ادموند فنینگ، که سکرتر قوماندان نیروهای بریتانیایی و از فارغان دانشگاه یل بود، نیروهای بریتانیایی را قناعت داد که شهر نیوهیون را بدون آتش زدن، ترک کنند.
دانشگاه یل به تأسی از اسم ایلیهو یل (Elihu Yale) نام‌گذاری شده است؛ او، کسی بود که برای اولین بار مقدار قابل توجهی کتاب و تجهیزات دیگر را به دانشگاه هدیه کرد. از آن پس رسم هدیه‌کردن به دانشگاه ادامه پیدا کرد؛ اما اسم یل، افتخار هسته‌گذاری کمک به این مرکز علمی را با نام او پیوند داده است. قرن‌های نوزدهم و بیستم برای یل سال‌های رشد واقعی در حد دانشگاه به شمار می‌رود. اکثریت رشته‌های مهم دانشگاهی از طب تا هنر و جامعه‌شناسی، حقوق، موسیقی، جنگل‌داری، محیط زیست، نرسنگ، درامه، مهندسی، مدیریت و ژورنالیسم، یکی پیهم، البته از ۱۸۱۰ تا ۱۹۶۹ تأسیس شد.
دانشجویان بین‌المللی با ورود اولین دانشجوی امریکای لاتین راه خود را به یل باز کردند. اولین دانشجوی چینی در سال ۱۸۵۰ به یل آمد. حالا به گفته‌ی مدیران دانشگاه، دانشجویان بین‌المللی حدود ۱۶ درصد مجموع دانشجویان یل را تشکیل می‌دهند. از سال ۱۸۶۹ اولین دسته‌ی دختران وارد دوره‌ی کالج شدند؛ اما دوره‌ی کارشناسی تنها در سال ۱۹۶۹ دانشجوی دختر را جذب کرد.
دانشگاه یل در مودل آموزشی خود بیشتر از دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج لندن پیروی کرده و در سیستم تحصیلی آن دانشجویان دوره‌ی کارشناسی را به ۱۲ شعبه‌ی متفاوت تقسیم می‌کند که هر کدام حدود ۴۵۰ دانشجو می‌گیرد. کالج‌هایی که هر یک از شعبه‌های مختلف یل را در خود جا می‌دهند، دارای ساحه‌ی وسیع و تجهیزات و امکانات کافی اند.
مدیران دانشگاه ادعا دارند که اکنون یل از بزرگ‌ترین و بااعتبارترین دانشگاه‌های جهان است. این نکته را می‌توان اعتبار کرد. حدود ۱۱۰۰۰ دانشجوی آن از تمام پنجاه ایالت امریکا و ۱۰۸ کشور دنیا به این‌جا سرازیر می‌شوند. ساحه‌ی مرکزی دانشگاه حدود ۱۲۵ هکتار زمین را در بر می‌گیرد که اگر خواسته باشیم با پای پیاده ابتدا و انتهای آن را قدم بزنیم، باید از خیر خیلی کارهای عاجل دیگر گذشته باشیم.
به تأیید مدیران دانشگاه، یل از گران‌ترین دانشگاه‌های امریکا است. در برخی از رشته‌ها مانند طب دانشجو باید حد اقل سالانه چهل و پنج هزار دالر و یا چیزی در حول و حوش آن پرداخت کنند. در عین حال، یل بالاترین رقم مساعدت تحصیلی برای دانشجویان را نیز دارد. پرویز، دانشجوی افغان که با بلندترین نمره جایزه‌ی ورود در یل را در رشته‌ی طب دریافت کرده است، باید برای هشت سال تحصیل خود بالاتر از هفت صد هزار دالر پرداخت می‌کرد. حالا این مبلغ به عنوان بورسیه به پرویز اهدا شده است و مصارف دیگر خود را نیز می‌تواند به اعتبار دانشگاه از بانک به عنوان قرضه دریافت کند و بعد از ختم تحصیل و دریافت شغل به طور منظم بازپرداخت کند.
مدیران دانشگاه از نظام آموزشی لیبرال آرتس به عنوان نقطه‌ی ممتاز نظام آموزشی امریکایی یاد می‌کنند که یل نیز از همین نظام پیروی می‌کند. لیبرال آرتس هنر یادگرفتن و تفکر خلاق را به عنوان محور آموزش در تمام عرصه‌های علمی در نظر دارد. شاید این سخن بیان نغز دیدگاهی باشد که در عقب پرده‌ی لیبرال آرتس نهفته است؛ اما خانم ماری میلر آن را با ظرافت نیکویی بیان کرد: تصور بر این است که جهان ما از جاهای مختلفی درز برداشته و در هم شکسته است. ماییم که باید این شکستگی را ترمیم کنیم. لیبرال آرتس با همین دیدگاه دانشجویان را تشویق به آموختن و تحقیق کردن می‌کند.
