سرگردانی مهاجران افغانستانی در پی بازشدن مرزهای غربی ترکیه

مجیب ارژنگ
سرگردانی مهاجران افغانستانی در پی بازشدن مرزهای غربی ترکیه

«همین که خبر شدم ترکیه مرزهایش را باز کرده، تصمیم گرفتم به هر شکلی که می‌شه خود را از ترکیه به یونان برسانم.» این را صبور مهاجر افغانستانی‌ای می گوید که سه‌سال است در ترکیه به سر می‌برد.
ترکیه پس از ۲۰۱۶ برای نخستین‌بار، روز جمعه ( ۲۹ فبروری)، مرزهای آبی و خاکی‌اش را به روی مهاجرانی که می‌خواهند از ترکیه به یونان و دیگر کشورهای اروپایی بروند، باز کرد.
صبور همین که از باز شدن مرزهای ترکیه به سمت اروپا مطمئن می‌شود، با دوست دیگرش روز جمعه (۲۹ فبروری) کوله‌بار سفرش را بسته و از استانبول، راهی شهر مرزی ترکیه با یونان می‌شود.
صبور به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که سه ساعت را در تاکسی بودیم تا به «ایپسالا» (محلی در ادرنه، شهر مرزی ترکیه با یونان) رسیدیم؛ اما همین که به مرز رسیدیم، دیدیم که صد‌ها مهاجر دیگر افغانستانی، سوری و ایرانی خود را پیش‌تر از ما به این جا رسانده و چشم ‌‌به‌راه بازشدن مرزهای یونان استند.
صبور با دوستش، و صدها مهاجر افغانستانی‌ای که خواهان رسیدن به یونان اند، به دلیل بسته‌بودن مرزهای یونان، ناچار در نزدیکی مرز یونان اردو می‌زنند؛ اردویی که در آن از چادر و پتو خبری نیست.
در حال حاضر، افغانستان بیشتر از ۱۵۰٫۰۰۰ مهاجر در ترکیه دارد؛ شماری از این مهاجران، دانشجویانی اند که برای دانش‌اندوزی به ترکیه رفته اند؛ اما بدون شک شمار مهاجران غیرقانونی و مهاجران کارگر افغانستانی، چند برابر بیشتر از آن‌هایی اند که برای آموختن به ترکیه رفته اند.
باز شدن مرزهای آبی و خاکی ترکیه در روز جمعه، باعث شد که شمار زیادی از مهاجران افغانستانی‌ای که از بودن در ترکیه بی‌زار شده و چشم‌به‌راه باز‌شدن مرزهای این کشور بوده اند؛ این روز را فرصتی دست‌نیافتنی دانسته و با شتاب هر چه تمام، خود را به بخش‌های مرزی ترکیه و یونان برسانند.
در محلی که صبور و دوستش چشم‌به‌راه باز شدن مرزهای یونان اند، به نام ایپسالا یاد می‌شود که در ادرنه (شهر مرزی ترکیه با یونان) است.
در این فصل سال، هوای ایپسالا سرد‌تر از آن است که بتوان شب را در بیرون از خانه‌ سپری کرد؛ اما صدها مهاجر از کشورهای گوناگون، شب را در فضای باز پشت مرزهای یونان سپری می‌کنند.
امید مهاجرانی که سرمای هوا را در پشت مرزهای یونان دوام می‌آورند این است که بتوانند با باز شدن مرز یونان، نخستین کسانی باشند که به یونان وارد می‌شوند.
صبور می‌گوید که شب نخست بودن ما در آنجا، دولت ترکیه، شب‌هنگام ما را در مکان سرپوشیده‌ای جا به جا کرده و این گونه بود که از سرما آسیب ندیدیم؛ اما زمانی که شمار مهاجران در این محل زیاد شد، دیگر کسی سراغ ما نیامد.


صبور با دوستش و صد‌ها مهاجر دیگر برای این که از سرما جان سالم به در ببرند، از اطراف شان چوپ جمع کرده، آتش درست می‌کنند و دور آن گرد آمده با هم از سختی‌هایی که می‌کشند و از رؤیای رسیدن به کشور دل‌خواه اروپایی شان قصه‌ می‌کنند.
صبور می‌گوید که در این‌جا، با گذشت چهار شبانه روز، نه از سوی سازمان جهانی مهاجرت و نه هم از طرف نهاد دیگری برای شان، امکان‌های گرمایشی و خوارکی در نظر گرفته نشده است.
در محلی که صبور با دیگر مهاجران، انتظار باز شدن مرز یونان را می‌کشند؛ از بازار دور بوده و در آن حوالی، از فروشگاه و رستورانت خبری نیست؛ شماری از باشندگان ترکیه که فروشندگان دستی اند، روزانه، بسکویت و آب و دیگر امکان‌های مورد نیاز را برای فروش به مهاجران می‌آورد؛ اما صبور به شکایت از گران‌فروشی این دست‌فروشان می‌گوید: «هر چیزه دو برابر می‌فروشه؛ مثلن پتویی که ده لیر است را ۵۰ لیر می‌فروشه؛ اما بعضی‌ها غذای رایگان هم می‌آورند.»
صبور می‌گوید که در محلی که او با دوستش چشم‌به‌راه باز شدن مرزهای یونان است؛ دو هزار مهاجر گرد آمده اند که نزدیک به ۱ هزار آن مهاجران افغانستانی‌ای استند که در ترکیه به سر می‌برند.
صبور و دوستش، چهار شبانه‌روز را پشت مرز یونان می‌ماند؛ اما باز نشدن مرزهای یونان آن‌ها را از ادامه‌ی بودن در محل، دل‌سرد کرده و سر انجام روز گذشته (۳ مارچ)، از شهر مرزی ترکیه و یونان به سمت استانبول حرکت می‌کنند.
صبور می‌گوید که با آمدن آن‌ها بیشتر کسانی که در آن محل چشم انتظار باز شدن مرزهای یونان بوده اند؛ از باز شدن مرز نا‌امید شده و گروه گروه به سمت استانبول در حرکت شدند.
صبور که حالا ۱۸ سال دارد؛ سه‌سال پیش از روستایی در غور، کوله‌بار سفرش را می‌بندد و در یک سفر قاچاقی، راهی ترکیه می‌شود؛ او از زمان آمدنش به ترکیه، پیوسته در تلاش بوده است تا خود را به یونان و از آن‌جا به یکی از کشورهای پیش‌رفته‌ی اروپایی برساند؛ اما بسته ‌بودن مرزهای اروپایی ترکیه، باعث می‌شود که نتواند خود را به اروپا برساند.
حالا که ترکیه مرزهای آبی و خاکی‌اش را به روی مهاجرانی که می‌خواهند از این کشور به کشورهای اروپایی بروند باز کرده است؛ بسته‌بودن مرزهای یونان و بلغاریا باعث شده است که در حال‌ و روز مهاجران تغییری ایجاد نشده و هنوز هم رسیدن به کشورهای پیش‌رفته‌ی اروپایی، برای صبور و صدها مهاجر افغانستانی دیگر، رؤیا باقی بماند.
پس از بازشدن مرزهای خاکی و آبی ترکیه در ۲۹ فبروری، هزاران مهاجر افغانستانی و غیر افغانستانی، از شهرهای گوناگون ترکیه، خود را به شهرهای مرزی با یونان و بلغاریا رسانده اند؛ اما بسته‌بودن مرزهای یونان و بلغاریا که وصل‌کننده‌ی مهاجران با اروپای پیش‌رفته است، باعث شده است که شماری از مهاجران از شهرهای مرزی، دوباره به استانبول و از آن‌جا به محل زندگی شان برگردند.