بسیاری از معتادان، خانوادهای دارند و در بیشتر موارد آنان همسر یک مرد یا زن استند. در بسیاری از خانوادههای افغانستان، همسر معتاد وجود دارد؛ اما با وجود اعتیادش شریک زندگیاش به او علاقه و تصمیم به زندگی با همسر معتادش را دارد. پس لازم است به عنوان شریک زندگی، همسر معتاد به یاد داشته باشید که پاک شدن و تغییر فرد معتاد به انگیزه و خواست خودش بستگی دارد؛ اما نقش خانواده نیز بسیار کلیدی است.
قطعا رفتار همسر معتاد برای خانواده آزاردهنده است. صرف پول زیاد برای تهیهی مواد، وقت نگذاشتن برای خانواده و یا رفتار غیر طبیعی بعد از مصرف، شما را عصبانی میکند؛ اما سرزنش و تحقیر او برای اشتباهاتی که انجام داده و آسیبهایی که به وجود آورده، میتواند این تخریب را بیشتر کند. همسر تان بعد از سرزنش و تحقیر شما، احساس گناه میکند و خشمگین میشود. او عصبانیت و احساس گناه را تنها با مواد جبران میکند. پس نه تنها برای ترک انگیزه پیدا نمیکند، بلکه مصرفش را بیشتر ادامه میدهد. به جای سرزنش و توهین، صادقانه و به طور قاطع به او بگویید که از رفتارش ناراحت میشوید. در عین حال، به او یادآوری کنید که مشکلش را درک میکنید و حاضرید برای حل این مشکل به او کمک کنید. به این ترتیب به او نشان میدهید که با اعتیاد همسر تان مشکل دارید نه با خود او؛ پس حق دارید که نگران مصرف مواد او باشید. با رفتوآمد پنهانی و رفتار مشکوکش نگرانی شما بیشتر میشود؛ اما کنترل شما حس بدبینی و بیاعتمادی به او میدهد. در این موارد نه تنها کنترل شما به او کمکی نمیکند، بلکه باعث میشود که او پنهانکاری بیشتری انجام دهد. به او ابراز علاقه کرده و یادآوری کنید که دوست داشتن تان به اعتیاد او ربطی ندارد. اگر کنار شما احساس امنیت داشته باشد، بیشتر از کمک شما استفاده میکند؛ اما زمانی که شما را در جبههی مقابل خود ببیند، حتا اگر حرفهای شما برای او مفید باشد، به آن گوش نخواهد داد. پس بهتر است هنگامی که همسر تان نشئه است و تازه مواد مصرف کرده، هرگز با او صحبت نکنید؛ چرا که این صحبت نه تنها هیچ تأثیری روی او نمیگذارد، بلکه احتمال دارد شما را با خطر مواجه کند. برخی مواد مانند مواد محرک و توهمزا، فرد را در حالت غیر طبیعی قرار میدهد و باعث میشود که او در آن حالت متوجه اطرافش نباشد و بر اساس توهمات و هذیانهای خود عمل کند. در این شرایط باید از خود تان مراقبت کنید. صبر کنید به حالت عادی برگردد و در موقعیت مناسب، انتظارات خود را به طور قاطع به او بگویید.
حتا در برخی مواقع شما از روی دلسوزی طوری از همسر معتاد تان حمایت میکنید که او با عواقب رفتارش مواجه نمیشود. این که اجازه دهید نتیجهی ناگوار رفتارش را ببیند، سخت است؛ اما به او کمک میکند تا برای ترک، انگیزه بگیرد؛ مثلا اگر نمیتواند هزینهی خودش را تأمین کند و از شما پول میگیرد و فکر میکنید بهتر از آن است که از کسی قرض بگیرد یا به کار خلاف رو بیاورد؛ او را به صورت ناسالم حمایت میکنید. او به عنوان فردی بالغ که مسؤول رفتار و همینطور مسؤول بهبودی بیماری خود است، باید نتیجهی رفتارش را بپذیرد. او کودکی نیست که شما مسؤولیت او را به عهده بگیرید. اگر این گونه رفتار را ادامه دهید، او هم انتظارش از شما بالا میرود و از تصمیم برای ترک اعتیاد پشیمان میشود.
همسر شما با وجود بیماری اعتیاد، عضو بالغ خانواده است و باید به قواعد خانه پایبند باشد؛ اما در گوشزد کردن وظایف و مسؤولیتش از سرزنش استفاده نکنید. قاطعانه از موضع خود کوتاه نیایید و به یاد داشته باشید که با وجود بیماری اعتیاد، همسر تان هم عضوی از خانواده است. پس شما با آن که مسؤولیت رفتارهایش را به عهده نمیگیرید، باید او را به عنوان عضو خانواده بپذیرید. او حق دارد مانند دیگر اعضا در خانه حضور داشته باشد، در کنار سفره با شما غذا بخورد، از فضای خانه استفاده کند و برای گرفتن تصمیمهای خانوادگی، نظرش پرسیده شود. طرد فرد معتاد و نادیده گرفتن رفتارش به ادامهی اعتیاد او منجر میشود. در واقع افرادی که درگیر اعتیاد استند نسبت به طرد شدن حساسیت بالایی دارند؛ به همین خاطر در مواجهه با این رفتار بیش از پیش در لاک اعتیاد فرو میروند.