بالاخره غائله و جنجال انتخابات ریاستجمهوری افغانستان، همانگونه که انتظار میرفت، از اعتراضهای انترنتی و رسانه، به خیابان رسید. انتخاباتی که با عدم حضور گستردهی مردم، مشروعیت و کاراییاش تا اندازهی زیادی زیر سؤال رفته بود. مردم از همین روزها میترسیدند؛ چون پیشتر دیده بودند که برآیند انتخابات در افغانستان، رأی مردم نه که نتیجهی زدوبندهای سیاسی است. زمامداران ما و کارگزاران انتخابات در تمام دورههای گذشتهی این پروسه، کاری کردند که روند انتقال قدرت و سیاست، نتواند از قلدرمآبی عبور و به دموکراسی و انتخابات تغییر کند. انگار این جغرافیا با هزاران سال تاریخش، هنوز برای نهادینه شدن دموکراسی و انتخابات جوان و خام است. هر بار که انتخابات برگزار شد، جنجالهای زیادی با آن پدید آمد. در عصر موکراسی، انتخابات و آزادی بیان؛ تقلب، نیرنگ، زورگویی، توسل به خشونت، تظاهرات و تفنگ، بیش از هر چیز دیگری هوادار داشت و در نهایت همیشه نیاز بود که یکی مظلوم باشد و دیگری ظالم. همواره قفل بحران انتخابات توسط رأی مردم نه که با توافق سیاسی باز شد. حالا بار دیگر انتخابات افغانستان به بنبست خورده و به کلی از کنترل برگزارکنندگانش خارج شده است.
بار دیگر نیاز به زورآزمایی و تظاهرات است. انتخاباتی که نتیجهاش دیگر برای مردم مهم نیست، دیگر مهم نیست که چه کسی رییس و مرئوس میشود! مهم ختم غائلهی انتخابات است. انتخاباتی که مردم از آن خسته شده و فرجامش از شروعش مشخص بود. پس از این برای مردم، حتا خود انتخابات هم مهم نیست؛ چون دیگر مردم به پدیدهای به نام انتخابات باور نخواهند داشت. سخت است که مردم دوباره بپذیرند که انتخابات، محل نمایش اراده و تصمیم آنها برای تعیین سرنوشت شان است. سیاستمداران و برگزارکنندگان انتخابات، نه تنها به مردم و تیمهای انتخاباتی ظلم کردند که موجب شدند، ریشهی مردمسالاری و انتخابات در این سرزمین خشک شود. دیروز، هواداران تیم ثبات و همگرایی در کابل برای آنچه مبارزه علیه تقلب در انتخابات و دفاع از مردمسالاری اعلام شد، تظاهرات کردند. هدف اول این اعتراض، باطل شدن ۳۰۰ هزار رأی است که کمیسیون انتخابات تا کنون ابطال آن را نپذیرفته است. به نظر میرسد که کمیسیون انتخابات نیز، در یک دور باطل ناهمآهنگی و عدم توانایی جلب رضایت و گفتوگو با تیمهای معترض قرار گرفته است. تیمهای معترض میگویند که ابتدا باید تکلیف ۱۳۷ هزار رأی مشکوک، ۱۰۲ هزار رأی خارج از زمان و ۲۴۲۲ صندوق قرنطین شده مشخص، بعد تفتیش آراء انجام شود؛ اما تیم ثبات و همگرایی معتقد است که آرا و صندوقهای ذکرشده برای آن از دور خارج نمیشود تا آرای این دسته، به ۵۱ درصد نرسد. آنها همواره کمیسیون را به دستورگیری از تیم دولتساز متهم میکنند؛ اما کمیسیون بر حفظ استقلال خود و بر روند متوقفشدهی بازشماری آرا تأکید دارد.
جالب است، تیم ثبات و همگرایی در حالی که به کمیسیون انتخابات معترض است؛ اما محل تجمعش را روبهروی ارگ ریاستجمهوری تنظیم میکند و اعضای تیم دولتساز نیز جور کمیسیون انتخابات را کشیده و تمام تلاش شان را انجام میدهند تا اعتراض و تظاهرات را کوچک نشان دهند. مثل آن که سران دولتساز، برگزارکنندگان انتخابات باشند و یا ارگ ریاستجمهوری، کمیسیون انتخابات. هر دو تهدیدهایی را به آدرس یکدیگر فرستاده و گفته اند که اگر وضع تغییر نکند، در روزهای آینده، دامن اعتراضها فراختر خواهد شد. مجموع این حوادث و جنجالها نشان میدهد که نتیجهی انتخابات، بار دیگر از درون صندوقهای رأی نه که حاصل توافق سیاسی، معامله، زور و تفنگ خواهد بود. بار دیگر نیاز است تا یک خارجی بیاید و به افغانهایی که حرف یکدیگر را نمیفهمند، بفهماند که برای مصلحت عمومی، دست از لجاجت برداشته و برای ایجاد حکومت، توافق کنند. هر چند، به نظر میرسد که به بنبست رسیدن انتخابات، از بین رفتن مشروعیت نظام و انتخابات در افغانستان کاملا اتفاقی و داخلی نباشد؛ چون حکومتی باید که سقف بلندپروازیهایش مشخص باشد.