
پس از بیست سال درگیری میان حکومت افغانستان و گروه ترویستی طالبان، گفتوگوهای صلح میانافغانی روز گذشته (شنبه، ۲۲ سنبله)، در قطر افتتاح شد. در روز اول گفتوگو “افتتاحیه” آنچه قابل درنگ بود، سیاستهای کشورهای منطقه واعضای ناتو در امور صلح افغانستان بود. در سخنرانیهای نمایندگان کشورهای ناظر، جمهوریتخواهی و دموکراسی بر امارت خواهی چیره به نظر میرسید و این پیروزی باید تا پایان گفتوگوهای میانافغانی ادامه یابد و دولت افغانستان، موظف است که از موقف خود کوتاه نیاید.
به جز از مایک پومپئو، وزیر خارجهی امریکا که نه رأی به جمهوریتخواهی داد و نه امارت، با موقف خنثا، نشان داد صلح افغانستان برای امریکا، نیاز انتخاباتی است و بیشتر از این ارزش دیگری ندارد؛ اما دیگر کشورها آتشبس و کاهش خشونت را لازم و اولویت صلح خواندند. کشورهای ناظر، دموکراسی، حقوق بشر، حقوق اقلیتها و حقوق زنان را خط قرمز برای صلح افغانستان دانستند و تأکید کردند که در جریان گفتوگوهای میانافغانی باید آتشبس و کاهش خشونت از سوی دولت و گروه تروریستی طالبان، لحاظ شود.
در این میان، خواست مردم افغانستان، دستآوردها و ارزشهای دموکراتیک ۲۰ سال اخیر است که در گفتوگوهای صلح میانافغانی، نادیده گرفته نشود.
اگر نمایندگان مردم افغانستان، اندکی کوتاهی وغفلت کنند، تمام ارزشها و دست آوردهای چند دههی گذشته، نابود میشود. صحبتهای که مردم افغانستان را به آیندهی گفتوگوها دلگرم کرد؛ موقف نمایندهی ناتو و داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای مصالحهی ملی بود که به حفظ نظام و نهادهای موجود اشاره کرد و بر حفظ ارزشهای دموکراتیک تاکید کردند.
ینس ستولتنبرگ به نمایندگی از ناتو گفت: کشورهای ناتو و دولت افغانستان برای ارزشهای موجود در افغانستان، قربانی دادهاند و هدف نهایی این مذاکره باید صلح و عدم خشونت باشد و خواست که افغانستان پس از تحقق صلح، دوباره پناهگاه امن، برای تروریستان نباشد. نمایندهی ناتو با این سخنرانی به گروه تروریستی طالبان، فهماند که حق مردم افغانستان، فرو رفتن به کام ترویزم نیست و مردم افغانستان، شایستهی عدالت اجتماعی، آزادی و صلح هستند.
به نظر میرسید در میان سخنرانها داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهی ملی، موقف دولت افغانستان را به صورت قاطعانه مطرح کرد: «ما هرگز به گذشته بر نمیگردیم.». گذشته برای مردم افغانستان، یعنی؛ تاریکی و تحجر، یعنی طالبانی شدن جمهوریت، یعنی اینکه زنان افغانستان باید در حصار خانهها زندانی باشند. برای مردم افغانستان برگشت به گذشته یعنی؛ دست نداشتن به کوچکترین امکانات رفاهی. گذشته برای مردم افغانستان مفهوم تلخ و روزگاری سختی را روایت و حکایت میکند که هیچ کس در افغانستان خواهانش نیست.
موقف داکتر عبدالله عبدالله، موقفی است که باید تمام نمایندگان مردم افغانستان در قطر، قاطعانه پایش بایستند و هیچ کوتاهی را در مقابل پیام آوران تاریکی و سیاهی، نپذیرند. داکتر عبدالله عبدالله، مانند تمام سخنرانها در افتتاحیهای گفتوگوهای صلح؛ آتشبس را لازمهای صلح دانست که خواست مردم افغانستان نیز، است. اما آنچه همهی مردم افغانستان را نگران کرده، بر طبل امارت کوبیدن از سوی طالبان است.
اگر امارت بیاید و گروه تروریستی طالبان، برندهای گفتوگوهای صلح شوند؛ در این میان نقش اجرایی عدالت نسبت به قربانیان جنگ چه خواهد شد؟ آیا مردم افغانستان ظلم دوبارهی گروه تروریستی طالبان را میخواهند؟ مردم افغانستان در صورتی صلح و حفظ ارزشهای موجود، شاید بتوانند قاتلین خویش را ببخشند؛ اما در صورت اینکه هیات گفتوگوکننده به ارزشهای طالبانی تن بدهد، برای مردم قابل قبول، نیست.
باید هیأت دولت افغانستان در موقف فعلی خویش “صحبتهای داکتر عبدالله عبدالله”، سرمشق قرار دهد و برای حفظ ارزشهای دموکراتیک، عدالت اجتماعی، حقوقبشر، حقوق اقلیتها و حقوق زنان تا حد امکان در میز گفتوگوها مبارزه کنند و به آنچه که حق مردم افغانستان است، دست یابند.
ما در نهایت به صلح میرسیم. راهی جز گفتوگوهای صلح نیست و این مسأله را طالبان نیز درک کردهاند. اگر درک نمیکردند، حاضر نمیشدند تا این جای راه را بیایند. طالبان آنگونه که ملابرادر روز گذشته بر آن تأکید کرد، حکومت اسلامی میخواهند. حکومت اسلامی از دید طالبان یعنی امارت اسلامی. افغانستان همین اکنون نظام اسلامی دارد اگر قرار باشد که این مسأله برای طالبان فهمانده نشود؛ یعنی که نتوانستهایم از نظام حاکم در افغانستان، درست نمایندگی و دفاع کنیم.