گفتوگوهای صلح افغانستان نسبت به هر زمانی پیچیدهتر و با ابهامات جدیدی روبهرو شده است. از اینرو نگرانیهای بیشماری در رابطه به صلح افغانستان وجود دارد. حمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان در کنفرانس مطبوعاتیای که با رییس امنیت ملی و معاون وزارت دفاع در دفتر این شورا روز شنبه به تاریخ بیستوچهارم حوت گرفته بود، طالبان را متهم به پیروی از پاکستان کرده و گفته است که طالبان به دنبال قدرت مطلق در افغانستان هستند و توقع میرفت با آزادی زندانیان طالب، خشونتها کاهش یابد؛ اما این توقع برآورده نشد و از همین رو، آزادی دوبارهی طالبان هیچ تأثیری بر روند صلح نخواهد داشت.
از گفتههای مشاور شورای امنیت کشور هویدا میشود که آنچه در دوحه جریان دارد بهجز هدر دادن وقت چیز دیگری نیست؛ اما هیئت دولت افغانستان در دوحه بهسر میبرد، هیئت طالبان در سفر. با این حال هیچ حرفوحدیث تازهای در مورد گفتوگوهای صلح افغانستان به میان نیامده است. چندی پیش داکتر طالب عضو هیئت گفتوگوکننده صلح در صفحهی فیسبوک خود نگاشته بود که ما مشروعیت جنگ در میز گفتوگو را از طالبان گرفتهایم.
وقتی طالبان از پاکستان پیروی میکنند و حاضر به گفتوگو نیستند، دنبال قدرت مطلق در کشور هستند و مشروعیت جنگ از این گروه در میز گفتوگوهای صلح گرفته شده است، همچنان وقتی هیئت این گروه در سفر به سر میبرد؛ نباید هیئت دولت افغانستان در دوحه بهسر ببرد و باید به کشور باز گردد؛ زیرا با بودن هیئت در دوحه، دیپلوماسی کشور در مقابل یک گروه خشن ضعیف معلوم میشود. باید دولت افغانستان از حربهی دیگر در مقابل طالبان استفاده کند وگرنه پس از صلح، مانند حکمتیار دولت را اخطار به فروپاشی خواهند داد.
دیروز در ۲۶ دلو به مناسبت سیودومین سالروز خروج نیروهای شوروی پیشین از افغانستان؛ رهبران سیاسی یکییکی صاحب تریبون شدند و در مورد گفتوگوهای صلح افغانستان اظهارنظر کردند که فضا را بیشتر از پیش بغرنجتر و مردم افغانستان را نگران وضعیت کشور کرده است. گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی دیروز به مناسب خروج نیروهای شوروی سابق از کشور در سخنرانی خود اظهار داشت که سیهزار زندانی حزب اسلامی در زندانهای دولت به سر میبرد و پس از توافق این حزب با دولت نیز صد زندانی دیگر از سوی دولت گرفتار شده است. وی اظهار داشت که اگر دولت زندانیان این حزب را رها نکند با تظاهرات و گردهمایی دولت را فرو میپاشاند. او ادامه داد که دولت بایدن از توافقنامهی صلح عقبنشینی کرده که تصمیم عجولانه از سوی بایدن است.
دولت افغانستان اگر با نیت صلحخواهی، تمام مجرمان جنگی را ببخشد و از اتهاماتشان بدون عدالت کیفری بگذرد، به مفهوم نهادینهکردن بیعدالتی در کشور است اما؛ این برخورد دولت با سران گروههای دهشتافگن به نحوی نهادینه کردن دهشتافگنی است، چرا که تمام دهشتافگنان این تصور را بنا میکنند که با اندک فشار و پیش کردن دست صلح، از آنچه انجام دادهاند تبرئه خواهند شد.
در سوی دیگر، رییس جمهور غنی در پیامی به مناسبت سیودومین سالروز خروج نیروهای شوروی پیشین از افغانستان، گفته است: «هدف از جهاد مردم، این بود که پس از خروج نیروهای شوروی، در افغانستان یک نظام به خواست ملت به میان بیاید تا نهادهای ملی و نظامی را تقویت و از آن حفاظت کند.» رییس جمهور غنی در ادامهی سخنهایش اشاره به این موضوع کرد: در افغانستان صلح برقرار خواهد شد و آنهم دوامدار خواهد بود.
دولت با برخورد عجولانه اشخاصی مانند حکمتیار را تطهیر کرد و بنای صلح را گذاشت؛ اما حکمتیار در داخل ساختار به دشمن درجهیک نظام بدل شده است. با این وجود چه ضمانتی وجود دارد که طالبان با پذیرفتن صلح سر جنگ را با مردم افغانستان نگیرند. رییس جمهور غنی زمانی که از صلح دوامدار سخن میگوید، طرح او برای آیندهی صلح چیست؟ آیا طرح او تطهیر مجرمان جنگی است، آنچه دولت با حکمتیار انجام داد؟
از شواهد و اظهارنظرهای مشاور امنیت ملی برمیآید که طالبان در گفتوگوهای صلح جدی نیستند و دامان جنگ در افغانستان به درازا کشیده خواهد شد. دولت افغانستان باید راههای دیگری را در پیش بگیرد (دیپلوماتیک) تا دولتهای حامی طالبان زیر فشار بروند، در غیر این صورت؛ افغانستان برعکس گفتههای غنی درگیر «جنگ دوامدار» خواهد شد و هیچ ضمانتی نیز وجود ندارد که طالبان گروهی یکدست و تحت یک فرمان باشد. اگر اینچنین نباشد، اکثریت طالبان انشعاب کرده به گروههای دیگر میپیوندند که خود شعلهی جنگ دیگر را در کشور در میدهد.
