یک روز پیش از تاریخ تعیینشده برای نشست استانبول که به دلیل کناررفتن طالبان از اشتراک در این نشست، برگزاری آن تا زمان نامعلومی به تعویق افتاد، وزیران خارجهی افغانستان و پاکستان وارد ترکیه شده اند تا با مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجهی این کشور گفتوگو کنند. وزارت خارجهی افغانستان، هدف این نسشت را، گفتوگوی سهجانبه در مورد از سرگیری گفتوگوهای صلح میان هیئت دولت افغانستان و طالبان خوانده و گفته است که در این دیدار، در مورد تقویت اجماع منطقهای برای صلح افغانستان و نقش ترکیه و پاکستان، گفتوگو خواهد شد. وزارت خارجهی پاکستان نیز، هدف از سفر شاهمحمود قریشی، وزیر خارجهی این کشور به ترکیه را، « دستیابی به اهداف مشترک برای افغانستان صلحآمیز و باثبات از طریق سیاسی به رهبری افغانستان و متعلق به افغانستان» خوانده است.
تنشهای بهوجودآمده میان طالبان و دولت امریکا بر سر خروج نیروهای ناتو که طبق توافقنامهی دوحه، باید در اول ماه می اجرا میشد، روند گفتوگوهای صلح را که از دوحه به استانبول رخت سفر بسته بود، به بنبست کشانده است. طالبان بر خروج نیروهای خارجی از افغانستان تأکید دارند و میگویند که تا آنها از افغانستان خارج نشوند، در هیچ نشستی مربوط به صلح افغانستان اشتراک نخواهند کرد.
هر چند، پاکستان در روزهای اخیر از طالبان خواسته که در گفتگوهای صلح اشتراک کنند؛ اما مقامات افغانستانی، در مورد صداقت پاکستان نسبت به صلح افغانستان با دیدهی شک مینگرند. چند روز پیش، رییسجمهور غنی که در مراسم اهدای مدالهای دولتی به اعضای پولیس و امنیت ملی صحبت میکرد، خطاب به پاکستان گفت: «اگر شما آسایش ما را میخواهید، شما نیز آسایش خواهید داشت. انتخاب دوستی و دشمنی در دست شما است.»
امرالله صالح، معاون اول ریاستجمهوری که دو روز پیش –دوم حمل- در مراسمی برای افتتاح یک شفاخانه در کندهار صحبت میکرد، با اشاره به نقش پاکستان در حمایت از گروههای تروریستی، گفت؛ بیشتر مواد انفجاریای که طالبان استفاده میکنند، از پاکستان خریداری میشود. با این هم، حنیف اتمر، عازم ترکیه شده تا با همهی شکوتردیدها، مقابل همتای پاکستانی اش بنشیند و در مورد صلح و آیندهی سیاسی افغانستان چانهزنی کند.
در کنار شرایط سیاسی، اقتصادی و امنیتی و جغرافیایی کشورها، نقش بازیگران سیاسی نیز برجسته است؛ یعنی اگر کشوری با شرایط ناخوب، دارای بازیگران سیاسی موفق باشد، میتواند شرایط را به نفع خودش تغییر دهد و اگر کشوری با قدرت و امکانات خوب، بازیگران سیاسی درستی نداشته باشد، امکان بهحاشیهرفتن آن کشور دور از انتظار نیست؛ بنا بر این، کسانی که به نمایندگی از سیاست خارجی کشورها در نظام بینالملل بازی میکنند، باید افرادی باشند که توان درک و اقناع واحدهای سیاسی دیگر را داشته باشند و بتوانند منافع کشورهای شان را تأمین کنند.
حنیف اتمر که به دلایل مختلف، در گفتوگوهای صلح افغانستان به حاشیه کشانده شده بود، در نشست استانبول رفته تا به نمایندگی از افغانستان گفتوگو کند. تجربهی سیاسی اتمر، این انتظار را به وجود آورده است که بتواند نظر همتاهای پاکستانی و ترکی اش را در مورد صلح افغانستان بیشتر جلب کند و این نشست، دستآوردی برای صلح افغانستان باشد. این نشست که قرار بود روز جمعه برگزار شود، تا ناوقت جمعه، جزییاتی از آن رسانهای نشده است.
احتمال میرود نشست سهجانبه در ترکیه، به توافقی بین سه کشور بینجامد تا بتوانند به کمک کشورهای دخیل در مناسبات افغانستان و سازمان ملل، فشارها بر طالبان را فزایش داده و آنان را وادار به اشتراک در نشست استانبول کنند. هر چند، به نظر میرسد که طالبان منتظر خروج نیروهای خارجی و افزایش خشونتها استند تا از این راه به قدرت برسند؛ اما فشارهای خارجی، درشرایطی که طالبان دلیلی به ادامهی جنگ نداشته باشند، میتواند آنها را وادار به صلح از راه گفتوگو کند؛ چون اگر طالبان پس از خروج نیروهای خارجی، همچنان بر خشونتورزی ادامه دهند، نقش این گروه در افکار عامه بیشتر از این مردود شده و به حاشیه کشانده خواهد شد. در صورت بایکوت طالبان از سوی افکار عمومی در شهرها و روستاهای افغانستان، فشارهای خارجی میتواند این گروه را وادار به کاهش خشونت و تعقیب گفتوگوهای صلح کند.
