نظر به آمارهای موجود، افغانستان در ردهبندیهای جهانی از شمار فقیرترین و کمامکاناتترین کشورهای جهان بهحساب میآید. چراکه بیشتر شهروندان این کشور، نیازهایشان را از زمینهای زراعتی و دامداری سنتی برآورده میکنند. نبود امکانات مدرن زراعتی و زیربناهای اقتصادی بروز، وضعیت مالی و معیشتی شهروندان را وابستهی برف و باران و وضعیت آبوهوا کرده است.
با وجود سختیهای زمستان، اما مردم پیوسته، چشم به برف و باران برای وضعیت معیشتیشان دارند. اگر زمستان خشکی در پیش بیاید، نظر به اقلیم نیمهصحرایی کشور، وضعیت علفچرها و زراعت، در زمانی که نیاز است (تابستان) روند زندگی و وضعیت معیشتی شهروندان را دچار اختلال جدی میکند.
با اینکه در شروع زمستان همین سال، ادارهی هواشناسی کشور، پیشبینی کرده بود که زمستان امسال ۱۳۹۹ یکی از سختترین و سردترین زمستانهای یک قرن اخیر است، اما برعکس اعلامیه این ریاست؛ زمستان امسال، خشک و گرمترین زمستان چند سال کشور به نظر میرسد. اگر خشکسالی به همینگونه پیش برود، به مفهوم این است که شهروندان کشور، سال سختی را در پیش دارند و امکان این وجود دارد که کشور دچار قحطی بیمانند شود.
با وجود اعلامیهی امیدوارکنندهی اداره هواشناسی کشور؛ سازمان بینالمللی حمایت از کودکان، در ۳۰ جدی همین سال گزارش داده بود که حدود نیمی از جمعیت افغانستان، به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند. در گزارش این نهاد آمده بود که ۱۸٫۴ میلیون نفر در افغانستان به شمول ۹٫۷ میلیون کودک، به کمکهای فوری بشردوستانه نیاز دارند.
با وجود اخطار سازمان حمایت از کودکان که در ۳۰ جدی نشر شده بود، دولت افغانستان هیچ تلاشی برای مهار این بحران نکرد اما با خبرهای جعلی، امید پوشالیای را در دل مردم خلق کرد. خلق کردن ازایندست امیدها، توانایی خلق بحران عمیق و غیرقابل پیشگیری را دارد؛ اگر شهروندان آگاهی از خشکسالی داشته باشند، با روشها و اقدامهای سنتی از خلق فاجعه جلوگیری میکنند و اگر پناه به امیدهای پوشالی ببرند، فاجعهی انسانی رخ خواهد داد.
در گزارش دیگری که دیروز از سوی سازمان جهانی مهاجرت نشر شد. هشداری متوجه مردم افغانستان میشود؛ در این گزارش آمده است که در سال روان میلادی، به دلیل بارش برف و باران کم، افغانستان با خشکسالی و قحطی روبهرو خواهد شد. نیک بیشپ، مسئول وضعیت اضطرار سازمان جهانی مهاجرت، گفته است: «یک طرح برای کمکهای بشری نیاز است؛ زیرا ۱۷ میلیون افغان که ۴۲ درصد نفوس افغانستان را تشکیل میدهند، تحت تأثیر خشکسالی و قحطی قرار خواهد گرفت.»
این در حالی است که اخیراً، ادارهی هواشناسی افغانستان نیز از خشکسالی در سال پیش رو خبر داده است. بهجای اینکه ادارهی هواشناسی در آغاز سال جاری از این رویداد آگاهی میداد در زمانی که بهصورت طبیعی شهروندان از بحران خشکسالی آگاهی یافتند، خبر داده است، اما خبرهای بیوقت چه دردی را میتواند دوا کند؟ شهروندان افغانستان که زندگی بیشترشان به کشاورزی وابسته است، در خشکسالی با چالشهای بسیاری روبهرو خواهند شد که غیرقابل پیشگیری است.
همچنان در گزارش سازمان جهانی مهاجرت آمده است که در سال ۲۰۲۰ میلادی، بیشترین مهاجران که تعدادشان به دهها هزار نفر میرسد، به افغانستان برگشتهاند و هزاران نفر دیگر به دلیل درگیریها از خانههایشان بیجا شدهاند و در حال حاضر، هیچ منبع درآمدی ندارند. اگر بحران بدین بزرگی متوجه مردم افغانستان است و سرازیر شدن مهاجران خطر را بیشتر کرده، باید دولت افغانستان، در کوتاهمدت با کمک گرفتن از نهادها و سازمانهای غذایی و بشردوستانه از این بحران جلوگیری کنند؛ اما در درازمدت نیاز است که بنیادهای اقتصاد کشور محکم، زراعت و دامداری کشور از شیوهی سنتی به شیوهی مدرن تغییر کند.
دولت افغانستان باید با توجه به وضعیت اقلیمی کشور، آبگیرهای بزرگتری را برای دهقانان فراهم و با مدیریت آبهای کشور، از بحرانهای پیش رو که با رشد جمعیت بیشتر میشود، پیشگیری کند.
در کنار مدیریت آبهای کشور، نیاز است ادارهی هواشناسی در قبال شهروندان برخورد مسئولانه را در پیش بگیرد، چراکه خبرها و امیدهای جعلی میتواند فاجعهی عظیم انسانی را بهوجود بیاورد که غیرقابل پیشبینی و غیرقابل بخشش خواهد بود.
