یکی از تفاوتهای اصلی انتخابات ریاستجمهوری امسال با دورههای گذشته، استفاده از دستگاههای بایومتریک بود. دستگاههایی که قرار بود، به برگزاری انتخابات کمک کرده و شمارش آرا را آسان کند؛ اما نه تنها مشکل حل نشد که بدتر هم شد. از این فنآوری در انتخابات پارلمانی هم استفاده شد که مشکلاتی را به همراه داشت و قرار شده بود در انتخابات ریاستجمهوری مشکلات آن حل شود. در انتخابات پارلمانی و در برخی مراکز، با ضعف فنی کارمندان کمیسیون و مشکل دستگاهها در شناسایی افراد، مشکلساز شد. این بار اما وضع بدتر از آن شد. تا نزدیک برگزاری انتخابات که صلح در اولویت بود، عزم جدی برای برگزاری انتخابات دیده نمیشد؛ اما پس از لغو مذاکرات صلح، ظاهرا کمیسیون در معرض یک عمل انجامشده قرار گرفت و با فرستادن نزدیک به ۴۰ هزار دستگاه بایومتریک به سراسر کشور، انتخابات را برگزار کرد که باز هم این دستگاهها در شناسایی رأیدهندگان که مشخصات شان که در انتخابات پارلمانی ثبت شده و رأی داده بودند، ناکام ماند. هر چند نزدیک به ۹ میلیون نفر ثبت نام کرده بودند؛ اما در نهایت مشخص شد که تعداد شرکتکنندگان بسیار کم بوده است. قرار بود در پایان روز انتخابات، اطلاعات ذخیره شده در بیشتر دستگاهها، به صورت خودکار به کمیسیون فرستاده شود که این امر محقق نشد.
گفته شده بود که انتقال سریع اطلاعاتِ بیش از ۷۰ درصد مراکز رأیدهی، ممکن است؛ اما چنین نشد. حتا پس از آن که، بسیاری از دستگاهها گم شد، به مرکز انتقال نیافت، یا شکسته و بدون کارت حافظه به کمیسیون رسید؛ باز هم، روزها به دلیل کندی کار -که گناهش به گردن شرکت سازنده انداخته شد- مراحل انتقال این دادهها به مرکز، معطل ماند یا بسیار آهسته انجام شد.
تا چندی پیش، همه نگران آن ۳۰ درصد دستگاههایی بودند که امکان انتقال انترنتیاش در روز انتخابات وجود نداشت؛ اما حالا نسبت به تمام سازوکار کمیسیون انتخابات، شک و تردید وجود دارد.
نتایج ابتدایی انتخابات در روز تعیین شده که بیستوهفتم میزان بود، اعلام نشد و کمیسیون از مردم عذرخواهی کرد. گفته شد که این تأخیر برای تأمین شفافیت است که حالا مورد شک واقع شده است. رییس کمیسیون همان روز معذرتخواهی و گفت که ناظران تیمها، در کار کمیسیون دخالت غیرمسؤولانه دارند؛ اما نگفت که کدام ناظران. پس از آن بود که برخی از نامزدان کمیسیون را به طرفداریِ برخی نامزدان متهم کردند و تأخیر در اعلام نتایج را مشکوک دانستند.
پیش از این، تنها نگرانیها از کندی کار و عدم انتقال معلومات به سرورها بود؛ اما اینروزها بلوای تازهای شکل گرفته و تیمهای انتخاباتی، کمیسیون را متهم میکنند که در تبانی با یکی از تکتهای انتخاباتی، قفل دروازهی دهلیز مرکز اطلاعات کمیسیون را شکسته و نیروهای نظامی وارد نقاط ممنوعه شده ند. کمیسیون در ابتدا این بلوا را انکار کرد؛ اما در نهایت پذیرفت که چنین کاری انجام شده است. مهمتر از همهی اینها، توجیه کمیسیون است که میگوید، سربازان نگهبان به دلیل سردی هوا قفل را شکسته اند تا وارد محوطهی ممنوعه شده و خود شان را گرم کنند.
مشکل دیگر این است که برخی از کمیشنران و مسؤولان کمیسیون انتخابات هیچگاه نتوانستند مثل گذشته، بیطرفی سیاسی شان را نشان دهند. حالا اوضاع به اندازهای آشفته است که برخی از کمیشنران به صراحت بر همه چیز تاخته و در تلاش برای ایجاد ذهنیت تقلب و فساد گسترده اند.
یکی از تیمها خواهان برکناری رییس دبیرخانه است و دیگری در صدد حذف مسوولان دیگر. مشخص است که درز بزرگی در کمیسیون انتخابات وجود دارد و بین اعضای این کمیسیون هماهنگی و همصدایی، شبیه آنچه از یک تیم متحد و کارا انتظار میرود، وجود ندارد. این روزها هیچ چیزی سرجای خودش نیست؛ نه کمیشنران مشغول طراحی برنامه برای شمارش آرا استند و نه دبیرخانهی کمیسیون، برنامهی راهبردی و ویژهای برای عبور از این مرحله دارد. حالا هر کسی ساز خودش را میزند و کمیشنران بیمی ندارند که آشکارا از تیم و یا نامزدی حمایت کنند. بارها و بارها در همین ستون گفته شد که مسؤولان کمیسیون انتخابات با ایمانداری و شفافیت، اجازه ندهند که باور مردم به دموکراسی، انتخابات و حکومت مردمسالار، از بین برود؛ اما گویا این انتظار درستی نبوده است. با وجودی که کمیسیون این روزها مدام کلمهی شفافیت را تکرار میکند؛ اما با این همه نابسامانیها، باور شفافیت بسیار سخت شده است.