رییس جمهور غنی، دیروز در همایشی در میان زنان افغان گفت که انتخابات ریاستجمهوری برای حفاظت و حمایت از نظام جمهوری افغانستان برگزار میشود. او، انتخابات را یگانه راه مشروع برای تعیین سرنوشت در کشور عنوان کرده گفت: «انتخابات سرنوشتساز است و برای تقسیم قدرت نیست؛ بلکه برای حفاظت و حمایت از جمهوری اسلامی افغانستان است.» این در حالی است که بسیاری از سیاسیون کشور بر این تأکید دارند که انتخابات سبب اخلال در گفتوگوهای صلح و رسیدن به یک نتیجهی مهم و اساسی در مورد صلح میشود. در سخنان سیاسی افغانستان این روزها دو نکته بیشتر از همیشه محور قرار گرفته است. این دو نکتهی محوری در سخنان سیاسیون افغان انتخابات و صلح است.
اما گذشته از اختلافات درونی در میان سیاسیون طرفدار نظام، افراد طالبان نیز در این اواخر ابراز نظرهایی در رابطه به صلح و انتخابات داشته اند. طالبان برخلاف انتخابات سخن میگوند و دلیل آن نیز مشخص است؛ زیرا این گروه میخواهند حکومت امارتی را در افغانستان برقرار کنند؛ یعنی حکومتی که طالبان برای احیای آن در کشور سالهاست با مردم و نیروهای افغان درگیر استند.
آغا جان معتصم، وزیر مالیهی رژیم طالبان در یک گفتوگوی تلویزیونی گفته است که طالبان اشتباههای بزرگی را [در دوران حکومت شان] مرتکب شدند؛ عدم صلح با گروههای درگیر جنگ در آن زمان و برخورد نادرست ادارهی امر بالمعروف این گروه با مردم شهرنشین از جملهی این اشتباههای گروه طالبان بود.
اما حرفهای این فرد گروه طالبان تنها این نبود، بلکه سخنانی نیز در مورد نظام آیندهی افغانستان زده است که این نگرش او نگرانیهای زیادی را در مورد دستآوردهای مردم افغانستان در طول سالهای پس از حکومت طالبان به وجود میآورد. این فرد از گروه طالبان گفته است که برای شکستن بنبست میان طالبان و حکومت افغانستان دربارهی چگونگی نظام آینده، باید یک نظام ترکیبی از امارت اسلامی و جمهوری اسلامی – «امارت جمهوری اسلامی» – ایجاد شود. شاید سخنان رییس جمهور که بیشتر از همیشه تأکید بر حفظ نطام جمهوری را نشان میداد، برخاسته از این ابراز نظر باشد. البته که برای حفظ نظام در چنین موقعیتی، باید بیشتر از همیشه تلاش صورت بگیرد و راهی جز برگزاری انتخابات برای چنین هدفی وجود ندارد؛ اما گذشته از جو کمپاینیای که در رابطه به چگونگی و چیستی انتخابات در سخنان سیاسیون افغان وجود دارد، افغانستان به عنوان کشوری که فعلا نظام جمهوری را دارد و برای نهادینهسازی اساسهای آن قربانی بسیار داده است، باید در پایان هر دورهی ریاستجمهوری که اینک در پایان دورهی پنجسالهی ریاست محمد اشرف غنی، به عنوان رییس جمهور و ریاست داکتر عبدالله عبدالله، به عنوان رییس اجرائیهی حکومت وحدت ملی قرار داریم، انتخابات برگزار کند.
برگزاری انتخابات، از اساسات نظام جمهوری اسلامی افغانستان است و این اصل انکارناپذیر است. طالبان با ارائهی پیشنهاد در رابطه به ساختار نظام آینده، جریان گفوگوهای صلح و نتیجهی آن را مغشوش و غیر قابل درک میسازد. این که قرار باشد به خاطر صلح، حکومتی با ترکیب امارت و جمهوریت ایجاد شود، بر علاوهی این که یک نظام توافقی و ناکام خواهد بود، یک نظام خلاف قوانین انسانی و شهروندی نیز است. مردم افغانستان در طول این سالها، به خاطر به دست آوردن حقوق مشخصی مبارزه کرده اند و قربانی داده اند. بر این اساس، قانون اساسی کشور از جمله مهمترین دستآوردها به شمار میرود و هرگز اجازهی دستبرد به آن داده نخواهد شد.
موضعگیریهای مختلف دیگر از جمله موضع شورای نامزدان، با آن که از لحاظ ایدیولوژیک با نظام دموکراسی همسو است؛ اما در چنین زمانی حساسیتبرانگیز شده و در صورت تأکید بیشتر و حتا عملی شدن، رو به تضعیف ساختن نظام خواهد رفت.
از این جهت سخنانی که در رابطه به تحریم انتخابات و قربانی کردن این روند برای دستیافتن به صلح، گفته میشود، برخلاف قانون اساسی است. بسیاری از نامزدان که زیر چتر شورای نامزدان جمع شده اند بارها از تحریم روند انتخابات سخن گفته اند؛ اما راه حل مناسب برای رسیدن به یک روند شفاف، حذف آن روند نیست. در عین حال، توقع میرود که این نامزدان حساسیت این موضع را در چنین زمانی نیز درک کنند و به نفع دستآوردهای مشترک مردم افغانستان بیندیشند.
