روسیه و امریکا، دو بازیگر اصلی جنگ و صلح افغانستان است. دیدارهایی میان رهبران این دو قدرت رقیب در مورد مسأله‌ی طالبان صورت می‌گیرد. یکی آن، دیدار ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه با مایک پمپئو وزیر خارجه‌ی امریکا در شهر سوچی روسیه بود، در هفته‌ی گذشته و پیشتر از آن صورت گرفته است. پوتین در این نشست گفته است که طالبان قدرت بیشتر گرفته‌اند، باید در افغانستان توازن قدرت به‌وجود آید.
این درحالی‌است که امریکا نیز می‌خواهد در افغانستان دولت مشترک با طالبان به وجود آید. گفت‌وگوهای امریکا با طالبان دقیق، بر روی همین موضوع استوار است که در نهایت از راه گفت‌وگوهای بین‌الافغانی حاصل آن یک دولتی باشد که هم طالبان در آن نقش داشته باشد و هم نمایندگی از نظام کنونی افغانستان کند.
زلمی خلیل‌زاد درآخرین گفت‌وگوی خود با طلوع نیوز گفته بود که از دید شخص خودش، بهتر خواهد بود، نظام آینده‌ی افغانستان معجونی از امارت طالبانی و جمهوری اسلامی باشد. این گفته هرچند از آدرس امریکا مطرح نشده؛ اما آمریکایی‌ها به دنبال تطبیق این نسخه می‌باشند و آن را، راه میان‌بُری برای حل مساله‌ی افغانستان و نقطه پیوند می‌دانند. در نشست سه جانبه‌ی‌ای که در شانزدهم حمل امسال میان نمایندگانِ سه قدرت بزرگ اقتصادی و سرمایه‌داری (امریکا، چین و روسیه) در مسکو برگزار شد، این قدرت‌های سرمایه‌داری به این موضوع پرداختند که از قدرت‌گیری دوباره‌ی طالبان هراس دارند و اینکه افغانستان به مرکز فعالیت گروه‌های اسلام‌گرایی تروریستی نباشد، تاکید کردند.
باوجود اختلاف نظر و رقابت‌های جدی‌ای که روسیه و امریکا باهم بر سر مسأله‌ی افغانستان دارند، هرکدام می‌خواهند روندی که به نام صلح در جریان است را، به نفع خودشان مدیریت کنند. به نظر می‌رسد، مساله‌ی اختلافی میان این دو قدرت بزرگ، که پشت جنگ و صلح افغانستان است، این است که هرکدام می‌خواهند در دولت نامتجانس بعد از توافق صلح، نفوذ بیشتر داشته باشند.
دولت خلق و پرچم که پس از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ در افغانستان به وجود آمد، وابستگی به اتحاد جماهیر شوروی داشت. علت شکست این دولت، جنگ مذهبی مجاهدین نبود. امریکا و دولت‌های ضد شوروی، از مجاهدین استفاده کردند. بزرگ‌ترین قدرتی که از مجاهدین حمایت می‌کرد امریکا بود که در تبانی با دولت و سازمان استخبارات پاکستان، برنامه‌های جنگ مجاهدین با دولت خلقی و پرچم را در افغانستان مدیریت می‌کرد. در نهایت این دولت، در نتیجه‌ی جنگ نیابتی امریکا با روسیه به وسیله‌ی مجاهدین نابود شد.
پس از حاکمیت طالبان، دولت وابسته به امریکا در افغانستان به وجود آمد. این بار روسیه نقش قبلی امریکا را گرفت. هرچند در سال‌های نخستین، رویکرد روسیه مبتنی بر حمایت از طالبان نبود؛ اما پس از ظهور داعش، این رویکرد فعال شد. به‌خصوص از زمانی که داعش در افغانستان ظهور کرد. روسیه پس از آن از طالبان حمایت کرد و گزارش‌های نیز به نشر رسید که نظامیان روسی، طالبان را آموزش نظامی می‌دهند.
بیشتر از هشت ماه است که تحرکاتی در باره‌ی صلح افغانستان به وجود آمده است. روسیه تا حالا، دوبار میزبان نشست مشترک جهادی‌ها، افراد نزدیک به حامدکرزی و اعضای رهبری طالبان بوده است. این دو نشست، تلاشی بود که طالبان را به جهادی‌های رانده شده از حکومت و مخالفان اشرف غنی نزدیک کند. این تلاش عریان‌تر از گذشته صورت می‌گیرد.
طالبان به دلیلی که در هجده سال گذشته، توسط امریکا در افغانستان سرکوب شد، در ظاهر ارتباط با القاعده را انکار کرد. واقعیت، این است که طالبان وابستگی شدید به القاعده دارد. این وابستگی در زمان حاکمیت طالبان سبب شد که امریکا برضد طالبان در افغانستان حمله کند و هنوز هم خطر اتحاد طالبان و القاعده وجود دارد. امریکا در مذاکرات یک‌جانبه‌ی خود با طالبان این موضوع مهم را در نظر گرفته، در پی این است که از طالبان برای قطع این ارتباط از القاعده تعهد بگیرد. امریکا تا حالا موفق به گرفتن اطمینان از جانب طالبان نشده است. با توجه به این تجربهی تلخی که طالبان از امریکا دارد، این گروه بیشتر از امریکا به روسیه متمایل است.
طالبان، گروه بنیادگرای بومی افغانستان است و به این دلیل، با گروه داعش که منشای آن در خارج افغانستان است مخالف است. این مسأله نیز رابطه‌ی طالبان با روسیه را که داعش، بزرگ‌ترین خطر برای روسیه محسوب می‌شود را نزدیک کرده است. داعش برای روسیه و طالبان خطر مشترک است.
با توجه به این واقعیت‌ها، تلاش‌های امریکا در هشت ماه گذشته چندان نتیجه‌بخش نبود.
حالا روسیه در میدان است. سکوت امریکا در باره‌ی نقش روسیه پرسش برانگیز است. یک احتمال می‌تواند این باشد که شاید توافقات غیر رسمی میان روسیه و امریکا در باره‌ی تشکیل دولت مختلط طالبان و دولت کنونی مطرح باشد. بازی این دو قدرت طوری است که در نهایت به نقطه‌ی مشترک که گفته‌ی پوتین توازن قدرت در افغانستان و خلیل‌زاد دولت معجون طالبانی و نظام کنونی را می‌خواهد، برسد. به دلیلی که آقای خلیل‌زاد چند بار در مصاحبه و گفت‌وگوهایش، نشست قبلی مسکو را در ماه عقرب سال گذشته، گام مثبت برای رسیدن به صلح تلقی کرده بود.
