
زلمی خلیلزاد و وزارت خارجهی افغانستان، روزهای گذشته از برگزاری نشست بینالافغانی در قطر خبر دادند. خلیلزاد گفته بود که این نشست در شانزدهم و هفدهم ماه سرطان با همکاری قطر و آلمان برگزار میشود.
هنوز معلوم نیست چه کسانی در این نشست اشتراک میکنند. طالبان تاحالا موضعشان را بیان نکردهاند؛ اما خلاف انتظار و تاکید بر اینکه دولت در مذاکرات بینالافغانی نقش داشته باشد، حکومت افغانستان اعلام کرده، در این نشست شرکت نمیکند. صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری گفته: «از حکومت افغانستان کسی در این نشست حضور نخواهد داشت و نمایندگی نخواهد کرد.» کسانیکه در این نشست شرکت میکنند به اعتبار خودشان حضور خواهند داشت.
به غیر از هفت دور نشست میان طالبان و امریکا، سه نشست در ارتباط به صلح در افغانستان برگزار شده است.؛ دو نشست در مسکو و یک نشست در لاهور. در این نشستها حکومت افغانستان نقش نداشته است.
نشستهایی که در مسکو برگزار شد، مخالفان حکومت و نمایندگان طالبان در آنها اشتراک داشتند. در نشست لاهور طالبان حضور نداشتند. گفته میشود پاکستان از آنها دعوت کرده بوده؛ اما طالبان به دلیل حضور محمد کریم خلیلی رییس شورای عالی صلح در آن نشست شرکت نکردند.
روز یکشنبهی گذشته، رسانهها به نقل از وزارت خارجهی افغانستان خبر نشست بینالافغانی در قطر را نشر کردند. آن روز این وزارت نگفته بود که حکومت در نشست شرکت نمیکند. دور روز پس از آن، سخنگوی ریاست جمهوری اعلام کرده، حکومت در این نشست شرکت نمیکند.
هنوز خیلی روشن نیست که حکومت افغانستان به کدام دلیل در این نشست شرکت نمیکند؛ اما سخنگوی ریاست جمهوری به این نکته اشاره کرده که حکومت نمیداند چه کسانی در این نشست شرکت میکنند. این حرف میتواند این واقعیت را بیان کند که نظر حکومت افغانستان در بارهی چگونگی برگزاری آن گرفته نشده است.
طالبان از آغاز گفتهاند تا زمانی که برسر خروج نیروهای خارجی توافق حاصل نشود، آنها در مذاکراتی که دولت افغانستان نقش داشته باشد، شرکت نمیکنند. هرباری که سخن از آغاز مذاکرات بینالافغانی مطرح شده، موضع طالبان همین بوده. آنها دولت افغانستان را به نام « ادارهی کابل» یاد میکنند و ادعا دارند که این دولت از مردم افغانستان نمایندگی نمیکند.
امتناع طالبان از مذاکره با دولت، موضوع صلح را پیچیده کرده و مهمترین چالش برای تحقق مذاکرات بینالافغانی است.
باری در ماه حمل امسال، حکومت افغانستان برای مذاکرات بینالافغانی که قرار بود در قطر برگزارشود، آمادگی گرفت، با رهبران سیاسی و جهادی رایزنی کرد، شورای مصالحه با اشتراک رهبران قومی و جهادی تشکیل شد. این شورا خطوط سرخ مذاکرات را مشخص کرد و ۲۴۹ نفر را برای شرکت در نشست بینالافغانی معرفی کرد. به دنبال آن طالبان این فهرست را به مسخره گرفته آن را مهمانی خواندند و حاضر نشد با این فهرست، نشست داشته باشند. دولت قطر میخواست تعداد شرکتکنندگان را محدود کند؛ اما دولت افغانستان آن را نپذیرفت و در نتیجه، این نشست لغو شد.
فهرست شرکتکنندگانی که از آدرس حکومت اعلام شده بود، اشرف غنی با آنها در ارگ دیدار کرد. این اقدامات نیز حساسیت طالبان را برانگیخت. طالبان گفتند حکومت میخواست، این نشست را به نشست رسمی با آنها تبدیل کند. آنان این مسأله را دلیل مخالفشان مطرح کردند.
با توجه به این نکات، طالبان در هر شرایط از نشست رسمی با دولت افغانستان پرهیز میکنند. اولین نشستی که در ابوظبی برگزار شد، حکومت افغانستان برای آن هیأت معرفی کرد؛ اما طالبان این هیأت را نپذیرفتند.
امنتاع طالبان از مذاکره با دولت افغانستان خوشایند نیست. طالبان با همین تاکتیک در ماه حمل بازی کردند. به نظر میرسد حکومت با تجربه از گذشته و به دلیل این که طالبان اعلام کرده در نشستی که دولت افغانستان نماینده داشته باشد شرکت نمیکنند، تصمیم گرفته باشد که در نشست بینالافغانی هفتهی آینده در قطر شرکت نکند. این موضع حکومت به این دلیل گرفته شده که طالبان بر موضع گذشتهی شان استواراند. حکومت نمیخواهد از موضع ضعیف برخورد کند.