محمد اشرف غنی در مناظره با عبدالله عبدالله که تلویزیون آریانا برگزار کرد، شرکت نکرد. تا آخرین دقایق مانده به این مناظره، هواداران اشرفغنی در شبکههای اجتماعی از شرکت او در این برنامه خبر میدادند و حتا پرسشی را مطرح میکردند که «آیا عبدالله عبدالله در این مناظره شرکت خواهد کرد؟»
این پرسش بر عکس شد. در آخرین دقایق، اشرفغنی از مناظره با عبدالله عبدالله خودداری کرد.
نصیر فیاض که باید مناظرهی اشرف غنی و عبدالله را گردانندگی میکرد، گفت که اشرف غنی در «دقایق نود» از اشتراک در این مناظره خودداری کرده و به آنها گفته شده که دلیل انصراف آقای غنی این بوده که عبدالله عبدالله و تیم «ثبات و همگرای» «برنامه» ندارد.
انصراف اشرفغنی از مناظره با عبدالله، از لحظاتی که اعلام شد واکنش گسترده را به دنبال داشت.
عبدالله، رقیب انتخاتی اشرفغنی و شریک پنجاهدرصدی حکومت وحدت ملی، لحظاتی پس از اعلام انصراف غنی، پشت میز مناظره ظاهر شد و تا توانست با کنایه و فکاهی، خودداری اشرف غنی از مناظره را زیر سوال برد و آن را دلیل برتری و موفقیت خود عنوان کرد.
عبدالله عبدالله، با بیان این شعارِ اشرف غنی که «حساب میدهیم و حساب میگیریم» گفت: «این آدم که چنین میگوید؛ اینجا جایش بود که بیاید به ما حساب بدهد»… حالا او «یک گریز جانانه کرده، باز در یک میدان دیگر روبهرو میشویم».
دلیل انصراف اشرفغنی از مناظره با عبدالله، اگر نبودن برنامهی انتخاباتی برای تیم ثبات و همگرایی باشد یا هر انگیزه و دلیلی دیگری داشته باشد، اشرف غنی یک فرصت را برای پاسخگویی به مردم و تشریح برنامههایش از دست داد. این تصمیم او، برای مخالفانش و برای مردم، غیرمنتظره بود. او، بارها منتقدان و مخالفانش را به حسابدهی فرا خوانده بود و شعار داده بود که «حسابدهنده و حسابگیرنده است.»
این مناظره، برای عبدالله و غنی فرصت خوبی بود که میتوانستند با استفاده از آن به عنوان رهبران حکومت وحدت ملی، به پرسشها و انتقادهای مردم از کارکرد حکومت پاسخ میدادند و آن طوری که گردانندهی برنامه نیز گفت؛ پرسشها را شهروندان از طریق شبکههای اجتماعی به آنها فرستاده بودند که با اشرف غنی و عبدالله در میان گذاشته شود.
چگونگی پاسخدهی اشرفغنی و عبدالله به پرسشها و نگرانیهای مردم و اتهاماتی که آنها برضد همدیگر داشتند، در این مناظره مطرح میشد و فرصتی بود که آنها پاسخ میدادند و اعتماد مردم را میگرفتند؛ این گونه ممکن بود تمثیلی از یک رهبری پاسخگو و دموکرات را میکردند.
اشرف غنی با انصراف از مناظره و عبدالله با ضعف و ذوقزدگی، نتوانست از این فرصت استفاده کند.
عبدالله، بهجای پاسخهای قناعتبخش، احساسات و عقدههایی خود را بروز داد؛ بیشتر شخصیت اشرفغنی را زیر سوال برد و گفت که او، با هیچ کسی «سرسازگاری ندارد، با خود در جنگ است.» و فضا را طوری ساخت که نشان داده شود که او، امتیاز دارد.
با آن که عبدالله یک هفته برای شرکت در مناظره آمادگی گرفته بود؛ آنچه را که به عنوان برنامههایش گفت، برنامهی حکومتداری نبود و نشان داد که او به عنوان نامزد ریاستجمهوری، برای مدیریت کشور بیبرنامه است.
عبدالله، اتهامات سنگینی را متوجه حکومتداری و برنامههای اشرف غنی کرد و دلیل ناکامیهای خود را رویکرد یکجانبهی غنی در حکومتداری تلقی کرد و غنی را متهم کرد که او، با داشتن موقف برتر، از صلاحیتهایش سوء استفاده کرد و عامل ناکامی حکومت وحدت ملی است. این اتهام، متوجه تیم اشرفغنی بود؛ اگر غنی در مناظره شرکت میکرد، مجبور به آن پاسخ میداد.
عبدالله در غیبت اشرفغنی گفت که او رییسجمهور منتخب نیست و به خاطر فداکاری و نجات افغانستان از بحران، با اشرف غنی حکومت وحدت ملی را تشکیل داد.
تیم دولتساز، دلیل انصراف اشرفغنی از مناظره با عبدالله را، بیبرنامگی میخواند؛ اما برنامهی تیم دولتساز و اشرفغنی نیز چندان روشن نیست. جا داشت که آقای غنی با شرکت در این مناظره از کارنامهاش در حکومت وحدت ملی و از برنامههایش در آینده میگفت. عدم اشتراک او در مناظره به هر دلیل و توجیهی که باشد، او، یک فرصت را برای نشان دادن تواناییهایش از دست داد. اگر در یک مناظرهی دیگر، اشرفغنی با عبدالله و هر نامزد دیگر شرکت کند، تاثیرگذاری این مناظره را که اولین مناظرهی دو رقیب سیاسی و انتخاباتی بود، جبران نمیکند.
عبدالله، با حاضر شدن خود در مناظره، این تصور را داد که اگر برنامه ندارد، میتواند از هر فرصت به نفع خود استفاده کند و اشرف غنی اگر برنامه داشته باشد به دلیلی ترس از خشمگین شدن یا هر دلیل دیگر، نمیتواند در مناظره شرکت کند.
خودداری اشرفغنی از مناظره و بیبرنامگی عبدالله و شعارهایش، نشان داد که رهبران حکومت وحدت ملی هر توجیهی که برای شان داده باشند؛ اما از پاسخ گفتن به ناکامیهای حکومت شان ترس دارند و دلیل این ترس، اشتباهات شان است.
