
هشتمین دور مذاکرات امریکا با طالبان در قطر برگزار شد. منابع دو طرف گفته اند که احتمال دارد در این نشست آنها توافقنامهای را امضا کنند. تا حالا در مذاکرات میان نمایندگان طالبان و امریکا که در قطر برگزار شده، موضوع محوری، خروج نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان و تضمین دادن طالبان به امریکاییها بوده که آنها با القاعده رابطه نداشته باشند و از افغانستان برضد امریکا و متحدانش استفاده نشود.
با آن که در جریان مذاکرات گذشته، زلمی خلیلزاد گفته بود که با طالبان در مورد آغاز مذاکرهی بینالافغانی در بارهی چگونگی دولت، آتشبس و صلح با طالبان گفتوگو صورت گرفته است؛ اما طالبان تا حالا از بحث در بارهی موضوعهای مطرحشده، خودداری کرده اند. آنها به این تمرکز دارند که چگونه با امریکاییها به توافق برسند.
زلمی خلیلزاد، گفته است، طالبان چراغ سبز نشان داده اند که در نشستی که برگزار شده، توافقنامهی خروج نیروهای امریکایی و تعهددادن طالبان، به امضا برسد. سخنگویان طالبان نیز به نحوِ دیگر ابراز امیدواری کرده اند که در این نشست توافقنامه، امضا میشود.
همچنان گفته میشود توافقنامهی جدول خروج نیروهای امریکایی و تعهددادن طالبان به امریکا، در نشست هفتم آماده شده بود و متن آن به رهبران حکومت داده شده است. به هر حال، چه این توافقنامه در نشستی که جریان دارد به امضا برسد یا در یک نشست دیگر، آنچه روشن است، این است که امریکا با طالبان، به زودی به توافق میرسد و روشن خواهد کرد که نیروهای خارجی در چه مدتی از افغانستان خارج میشوند.
بودن نیروهای خارجی در افغانستان، بزرگترین بهانه برای طالبان بوده که از آن برای سربازگیری استفاده میکنند و جنگ شان را با آن توجیه میکنند. طالبان هجده سال است که با دولت افغانستان میجنگند و به دنبال فرصتی اند که بتوانند از راه نظامی قدرت را به دست بگیرند. به این دلیل، در مذاکراتی که با امریکا دارند، اصرار میکنند تا توافقنامهی خروج نیروهای امریکایی و ناتو هرچه کوتاهتر باشد.
امریکا با در نظرگرفتن خطری که طالبان میتوانند بهوجود آورند، میخواهد از طالبان تضمین بگیرد تا در آینده برای امریکا تهدید نباشند. با آن که امریکا تهدید طالبان را درک میکند؛ اما این خطر وجود دارد که طالبان به تعهداتی که بدهند عمل نکرده با گروههای تروریستی متحد شوند و طی یک کودتا یا اقدام جنگی قدرت را به طور مطلق بگیرند.
منابع طالبان گفته اند؛ اگر آنها با امریکا در نشست جاری دوحه به توافق برسند در بارهی چگونگی دولت و صلح مذاکره میکنند اگر در این نشست، توافق نهایی صورت بگیرد، آنچه روند صلح خوانده میشود، وارد بخش مهم و سرنوشتساز برای افغانستان میشود.
با آن که رییسجمهور غنی تأکید میکند که «نظام جمهوری» در مذاکرات صلح معامله نخواهد شد؛ نبض مذاکرات صلح در دست دولت افغانستان خواهد بود و دستآوردهای دوه دههی گذشته را حفظ میکند؛ اما واقعیت انکارناپذیر این است که طالبان با دولت افغانستان به عنوان طرف اصلی وارد مذاکره نمیشوند.
مخالفان حکومت، در مورد مذاکره با طالبان دیدگاه مشترک ندارند و از موضع دولت حمایت نمیکنند. در میان مخالفان حکومت بعضی از رهبران جهادی از نظر گرایش مذهبی با طالبان تمایل دارند که شاید در جریان مذاکرات، از طالبان حمایت کنند. این درحالی است که حکومت وظیفه دارد، برای نتیجهبخش شدن مذاکرات، هماهنگی ایجاد کند؛ اما تا حالا به این امر، موفق نشده است.
طالبان تأکید میکنند که دولت افغانستان را به رسمیت نمیشناسند و در مذاکرات صلح با این عنوان مذاکره نمیکنند. این سوالها نیاز به پاسخ دارد که پس از امضای توافق با امریکا چگونه مذاکرات صلح انجام شود؟ و با کدام امکانات و زمینهها، موفقیت به دست آید؟ این در حالی است که طالبان هدفمندانه برنامههای شان را دنبال میکنند.
با توجه به وضعیت آشفتهای در طرف مقابل طالبان وجود دارد و نقش دولت در روند تلاشهای صلح ضعیف است؛ اگر در مذاکرات صلح با یک آدرس و اهداف مشخص، مذاکره نشود، طالبان در مذاکرات امتیاز خواهند گرفت. نتیجهی صلح با طالبان، تحمیل خواستهای این گروه بر مردم افغانستان و تکرار شرایطی خواهد بود که پیش از این، در سایهی حاکمیت طالبان، افغانستان به پناهگاه تروریستان تبدیل شده بود.
مخالفان حکومت و رهبران سیاسی، در مذاکرات باید قدرتمند ظاهر شوند و با یک صدا از جمهوریبودن نظام سیاسی و دستآوردهایی که بانی پیشرفت افغانستان شده و ظرفیت تغییری که در جامعه بهوجود آمده، حمایت کنند.