نویسنده: جوشن همانسکی
منبع: دیپلومات
برگردان: ابوبکر صدیق
در پانزدهم جنوری، ۵ روز پیش از رسیدن جو بایدن به کاخ سفید، اداره‌ی دونالد ترامپ برنامه‌ی کاهش نظامیان امریکایی را در افغانستان به ۲۵۰۰ نفر عملی کرد.
اعلام نتیجه‌ی انتخابات منجر به یورش طرفداران ترامپ به کاخ کنگره شد. این موج از هرج‌ومرج در واشنگتن دی‌سی پس از اعلام نتیجه انتخابات صورت گرفت. حمله بر کاخ کنگره به دلیل چالشی کردن نتیجه انتخابات بود؛ رویکردی که برای چندی حضور امریکا را در افغانستان به فراموشی برد.
کمک‌ها به افغانستان منجر به ثبات نیم‌بند و به پا ایستادن نیروهای امنیتی–دفاعی افغانستان و تقویت حکومت مرکزی و نیز این روند منجر به ایجاد راهکار مذاکرات صلح در دوحه شد.
باوجود این شرایط، هنوز هم نیروهای امریکایی در خط مقدم جنگ افغانستان در برابر طالبان و اکنون داعش قرار دارند.
جسیکا دونتی (Jessica Donti) مسئول پیشین شبکه‌ی وال‌استریت ژورنال در کابل، در کتاب «فرود شاهین» روی حضور نظامیان امریکایی روشنی انداخته است و هم‌چنان حضور بخشی از نیروهای امریکایی که قرار است در امر مبارزه با تروریزم در افغانستان باقی بمانند پیش‌بینی کرده است. در تعریف خانم دونتی؛ فراموشی جنگ افغانستان برای امریکا برگشت سربازان به خانه از یک جنگ نا‌فرجام است؛ اما جامعه‌ی امریکا نگران حضور نیروهای خاصی است که به نمایندگی از امریکا در این جنگ باقی می‌مانند.
متخصصان خاموش
کتاب فرود شاهین ناراحت‌کننده است؛ اما یکی از کتاب‌های پیشگام در بخش جنگ امریکا است.
برخلاف این نیروها به‌جای ناو‌های جنگی ابزارهای اندکی و کتاب کمی در اختیارشان قرار می‌گیرد. خانم دونتی پیش از پیش به دست‌آوردهای این گروه اشاره کرده است. او گفته که محور گروه ویژه افغانستان است.
این نیروها به حمایت از نظامیان افغانستان می‌جنگند، اما مسئولیت کماندوهایی که پیش از آنان در افغانستان بودند را به دوش نمی‌کشند. آن‌ها به‌صورت مستقیم در حملات دخیل نیستند و یا ایست بازرسی ایجاد نمی‌کنند یا این‌که از برخی مقامات ویژه‌ی افغانستان محافظت کنند. کاری که در سال‌های پیش نیروهای امریکایی در افغانستان انجام می‌دادند. حملات «سبز و آبی» به دوش این نیروها است تا اعتماد میان امریکا و افغانستان که پس از قربانی‌های زیادی به‌دست‌آمده است را حفظ کنند.
حفظ نیروهای خاص در افغانستان در میان رهبری واشنگتن بحث‌برانگیز شده است. پیش‌ازاین نیروهای امریکایی هم در میدان جنگ نبوده‌اند، مهم این‌که آنان مصروف مشورت‌دهی و آموزش نیروهای امنیتی – دفاعی افغانستان بودند.
بانو دونتی نشان می‌دهد که این کار موردقبول نیروها نبوده و بخشی از کارهایی بود که برای افسران راحتی ایجاد کرده بود و حملات نظامی را فلج ساخته بود.
تراژدی افغانستان
تراژدی این کتاب تنها فراموشی زخمی‌ها و کشته‌ها به‌عنوان یک درد نیست. درد این است که ناکامی کارکرد نیروهای خاص مبارزه با تروریسم در افغانستان از ابتدا معلوم است.
در زمان حکومت اوباما نیز برنامه‌ی خروج روی دست گرفته شد؛ اما ناگهان این روند تغییر یافت. چنان‌چه خانم دونتی اشاره می‌کند، سوزان رایس، مشاور امنیت ملی حکومت اوباما، بدون در نظرداشت وضعیت تا پایان ریاست جمهوری بارک اوباما به خروج می‌اندیشید؛ اما رییس‌جمهور برنامه‌ی خود را تغییر داد و تا ریاست‌جمهوری ترامپ، نیروها در جنگ باقی ماندند. این برنامه روی اهداف راهبردی امریکا تکیه کرده بود، اما به دست آوردن اهداف راهبردی یک پل با فاصله طولانی است.
گزینه‌های ملموس در فرود شاهین، دیدگاه رهبری در امریکا و افغانستان است. پایان یافتن یک دوره‌ی سیاسی در واشنگتن روی کابل تأثیر دارد. جنگ همواره غم‌انگیز است؛ اما ادامه‌ی سیاست به اهداف مختلف نیاز به پایان راه سیاسی دارد. پس از ۲۰ سال جنگ ایجاد یک راه‌حل سیاسی و انگیزه‌ی پایان دادن تنش‌ها یک دست‌آورد است، توسعه فنی نیاز به پیشرفت چشم‌گیری دارد، اما توسعه راهبردی نیاز به زمان بیشتر دارد.
قسمی که بایدن نوشته است؛ اداره‌‌ها بوش، اوباما و ترامپ برای رسیدن به یک راه‌حل موفق سیاسی در افغانستان ناکام بودند، آنان برای ایجاد یک دموکراسی «جیفرسونی» در افغانستان و شکست القاعده و گروه‌های تروریستی موفق نشدند، هم‌چنان در فلج ساختن حملات عراق موفقیتی نداشتند. در یک بخش از این کتاب ذکر شده است که حضور نیروهای امریکایی تنها گزینه هستند که به جنگ‌سالاران اطمینان می‌دهند که از دولت کابل حمایت ادامه میا‌بد. در قسمت دیگر کتاب نویسنده به گفت‌وگوی از مشاور امنیتی ترامپ H.R McMaster مک ماستر اشاره می‌کند که از اعضای گروه خود می‌پرسد: درباره برنده شدن چه فکر می‌کنید؟ هنوز از چنین برنده شدن خبری نیست و حتا در زمان مسئولیت خودشان موفقیت به دست نیامد.
راهبردی جنگی تنها به سربازان مرتبط نیست، قدم‌های اشتباه می‌تواند غم‌انگیز تمام شود. خانم دونتی به حملات AC-13 امریکا در ولایت کندز به شفاخانه دکتران بدون سرخط در جریان بازپس‌گیری مرکز این ولایت از طالبان اشاره می‌کند که به دلیل اشتباه [کوردیناتی] شمار زیاد کشته و زخمی شدند و چقدر روی پزشکان و همکاران افغانستانی‌شان تأثیر منفی گذاشته بود؛ اما اندکی بعدتر فرمانده این حملات دوباره برای بازسازی آن شفاخانه تلاش‌های بی‌حدوحصری انجام داد.
همکاران غایب و امکانات ناچیز
غیابت حکومت افغانستان در تمام صفحات کتاب به نظر می‌رسد، در حالی نیروهای خاص با نیروهای افغانستان حملات مشترک را انجام می‌دهند، اما با امکانات اندکی انتظار دست‌آوردها و ارزش‌های بزرگ قابل پرسش است.
یکی از بن‌بست‌های اصلی حملات «سبز و آبی» است؛ طوری که بانو دونتی اشاره می‌کند که در بیشتر حملات که نماینده‌‌ها مردم ملکی حضور نداشتند و نظارت جدی از حملات نیروهای در شهرها صورت نمی‌گرفت و دولت کابل شاهد ثبات طولانی در این ولایت‌ها نبود. نیروهای خاص کمک‌های راهبردی را انجام می‌دادند، اما خون‌ریزی تمام‌شدنی نبود و به زخمی‌ها رسیدگی نمی‌توانست.
اما نیروهای خاص مسئولیت حملات را در برابر تروریزم دارند و هیچ راهبرد ندارند، آنان با همکاران خود روی حملات تمرکز می‌کنند: حملات مستقیم، مبارزه با تروریزم بین‌المللی و …، حضور آنان استراتژیک و مفید است، اما از اهداف سیاسی دفاع نخواهند کرد، آنان تنها برنامه‌ی خارجی را عملی می‌کنند که یک عملیات خطرناک است.
برای عملی کردن اهداف امریکا نیاز است تا صلاحیت‌های نیروهای امریکایی محدود نشود و تمرکز بیشتر کاخ سفید و پنتاگون در رابطه به عملیات نیروهای خاص در افغانستان باشد.
امریکا در حالی به کاهش نیروها و حفظ نیروهای اندک مبارزه با تروریزم پافشاری دارد که در یک جدال داخلی در فرصت اندکی نتوانست با تغییر کد درب‌های ورودی کاخ کنگره از ورود معترضان جلوگیری کند.
دونتی به توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان در دوحه‌ی قطر اشاره کرده که روی خروج نیروها از این کشور تعهد کرده‌اند. طالبان نیز تعهد کردند با دولت کابل گفت‌وگو را آغار کنند و رابطه‌‌ی خود را با القاعده قطع کنند. دولت کابل به دلیل فساد و سیاست‌های ناموفق قبیله‌ای برای عمومی مردم افغانستان رویکرد قناعت بخش ندارد. پیشرفت‌ها روزانه در زندگی مردم به نظر می‌رسد، اما هنوز خون‌ریزی و اتفاقات غم‌انگیز جریان دارد.
خانه‌ها در خط مقدم جنگ
دونتی به خانه‌های اشاره کرده است که در خط مقدم جنگ و حملات امریکا آسیب دیده‌اند و برخی از اعضای خانواده‌شان تهدید و شمار کشته زخمی شده‌اند.
خانم دونتی با خانواده‌های صحبت کرده است که اعضای خود را در حملات هوایی از دست داده‌اند. او شاهد بررسی حملات بوده که غیرنظامیان در آن آسیب دیده‌اند. کتاب او از قصه‌های است که باید امریکایی‌ها آن مطالعه کنند.
فرود شاهین یکی از عمیق‌ترین داستان‌های جنگ امریکا است، این یکی از غم‌انگیزترین قصه‌های از ناکامی‌ها در جنگ مدرن است با آن‌هم در میدان جنگ تلاش می‌شد از آن طفره بروند، داستان به کسانی که در میدان جنگ هستند اشاره دارد و هم به کسانی که در خانه‌ها. دونتی اشاره می‌کند؛ پس از ۱۹ سال جنگ مردم امریکا به این نتیجه رسیده‌اند که برای چه ارزشی در افغانستان قربانی داده‌اند و جنگیده‌اند.
