
رییس جمهور افغانستان، محمد اشرف غنی، در جلسهی پایانی جرگهی مشورتی صلح، در سیزدهم ثور، گفت؛ اگر با طالبان، توافق صلح صورت گیرد و نیروهای امریکایی از افغانستان خارج شود، این به معنای حضور امریکا در افغانستان نیست. «رابطه امریکا با افغانستان بنیادی و درازمدت است.» نقش امریکا پس از آن، کمک به توسعهی افغانستان خواهد بود.
از پاکستان، چین، هند و ایران که قدرتهای منطقهای بوده و هرکدام آنها برای داشتن حوزهی نفوذ اقتصادی و سیاسی در افغانستان تلاش میکنند، نیز نام برد که رابطهی افغانستان با این همسایهها دوستانه و مبتنی بر همکاری اقتصادی خواهد بود و از نقش افغانستان بهعنوان مرکز تبادل همکاری اقتصادی در منطقه، سود خواهند برد.
میدانیم بُعد خارجی جنگ افغانستان، رقابت قدرتهای منطقه و جهانی است. این رقابت پس از امضای توافقنامهی پیمان امنیتی میان افغانستان و امریکا بیشتر شد. قدرتهای منطقهای مخالف امریکا مانندِ چین، ایران و روسیه از نفوذ اقتصادی و سیاسی امریکا در منطقه احساس خطر کردند و به دنبال به چالشکشاندن حضور امریکا در افغانستان و منطقه شدند.
گروه طالبان که متلاشی شده بود با حمایت مستقیم و غیرمستقیم رقیبان اقتصادی و سیاسی امریکا، قویتر شد و حالا طالبان، حدود نصف خاک افغانستان را در اختیار دارد و قدرتهای منطقه در پشت طالبان قرار دارند.
امریکا، روسیه و چین در نشست سهجانبهای که در مسکو برگزار شد، توافق کردند که از صلح با مدیریت افغانها حمایت میکنند. زلمی خلیلزاد که در این نشست، به نمایندگی از امریکا شرکت کرده بود، در گفتوگو با طلوع نیوز گفت که پیچیدگیهایی در منطقه دربارهی صلح افغانستان، وجود دارد.
با آنکه امریکا با دو قدرت رقیب خود توافق کردند که نیروهای امریکایی از افغانستان مسؤولانه خارج شوند و آنها تاکید کردند که به تمامیت ارضی افغانستان، احترام میگذارند؛ اما واقعیت این است که رویای اشرف غنی، زمانی تحقق پیدا خواهد کرد که امریکا با قدرتهای منطقه و کشورهایی که هماکنون در جنگ افغانستان نقش دارند، به توافق برسند که از ثبات در افغانستان حمایت کنند و با عوامل ناامنی در منطقه، مقابلهی مشترک کنند.
تا زمانیکه قدرتهای منطقه و همسایههای افغانستان، از حضور امریکا به هرگونهای که باشد احساس خطر کنند، جنگ در افغانستان پایان نمییابد.
توافق صلح با طالبان اگر صورت گیرد، با آنکه میتواند بخشی از مشکل را حل کند؛ اما عامل تداوم جنگ در افغانستان که رقابت قدرتهای بزرگ جهانی و منطقهای برای داشتن نفوذ و استفاده از منابع خام کشور است، پابرجاست. بسیار مشکل است با شرایطی که رقابت قدرتهای منطقهای وجود داشته باشد و کشورهای همسایهی افغانستان از حضور امریکا در افغانستان احساس خطر کنند، رویای اشرف غنی تحقق یابد و افغانستان به چهارراه تبادلهی کالاهای اقتصادی، میان قدرتهای اقتصادی منطقه و جهان تبدیل شود.
اگر تلاشهای صلح به نتیجه برسد، طالبان نیز به امریکاییها تعهد بدهند که از افغانستان برضد امریکا، متحدانش و هیچ کشور دیگری استفاده نشود و آنچه اشرف غنی میگوید پس از موافقهی صلح با طالبان، امریکا در بخش توسعه با افغانستان همکار خواهد بود، این به معنای آن است که امریکا پس از مصالحه با طالبان به برنامههای اقتصادی خود در افغانستان و منطقه تمرکز خواهد کرد و از جانب دیگر قدرتهای منطقهای نیز به آن خواهند پرداخت. از جانب دیگر بعضِ کشورهای همسایهی افغانستان با امریکا مخالفاند.
با توجه به این واقعیت، اگر توافق میان امریکا و قدرتهای منطقه برای ثبات افغانستان شکل نگیرد و از ثبات و امنیت افغانستان حمایت نکنند، جنگ در افغانستان ادامه مییابد. کشورهایی که با امریکا مخالفاند ممکن است گروههای جدید جنگی را برای به چالشکشاندن حضور امریکا در افغانستان و بر هم زدن حوزهی نفوذ این قدرت جهانی ایجاد کنند و این گروهها که وابستگی به قدرتهای منطقه و رقیبان آمریکا خواهند داشت، سبب جنگ و ناامنی دیگر در افغانستان خواهند شد.