پاکستان یکی از جدیترین بازیگران صلح افغانستان است و اعمال نفوذ این کشور روی طالبان، میتواند برای گفتوگوهای صلح و پایان جنگ افغانستان موثر واقع شود. این کشور اما پیوسته در تلاش ناامنکردن افغانستان قدم برداشته و اقدام موثری برای آوردن صلح در افغانستان نکرده است.
به همین دلیل، چندی پیش رییسجمهور کشور، محمداشرف غنی، در نشست فوقالعادهی شورای ملی افغانستان، گفته بود که دوران نادیدهگرفتن خطاهای طالبان گذشته است و همچنان در ادامهی این نشست گفته بود که پاکستان از حمایت این گروه دست بردارد؛ در غیر این صورت، افغانستان از پاکستان به شورای امنیت ملل متحد شکایت خواهد کرد.
رابطهی پاکستان و افغانستان با فرازونشیبهای پیهم توصیف و تعریف میشود؛ اما آنقدر که پاکستان در ناامنیهای همیشگی افغانستان توسط طالبان و دیگر گروههای تروریستی دست داشته است، هیچ گروه یا کشوری در تقابل نیابتی با هیچ کشوری، در قلمرو کشور مقابل اینقدر ناامنی ایجاد نکرده است. بیشتر کشورهای جهان، پاکستان را به عملکردهای تروریستی اش میشناسند. از همین رو، راه حل امنیتی افغانستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود ندارد. پس نیاز است، ریاستجمهوری افغانستان از این بداههگوییها دست بردارد و امنیت افغانستان را در جای دیگر دنبال کند.
در جریان گفتوگوهای صلح افغانستان، طالبان بارها و بیشتر از هر کشور دیگر به پاکستان سفر کرده است؛ چیزی که نشاندهندهی رابطهی عمیق گروه طالبان با پاکستان است.
طالبان چندی پیش به دلیل عدم خروج نیروهای خارجی از افغانستان، در نشست استانبول که برای صلح افغانستان برگزار میشد، اشتراک نکردند. به جای آن اما راهی پاکستان شدند و پس از سفر استراتژیک این گروه به پاکستان، وزیران خارجهی افغانستان و پاکستان به کشور ترکیه سفرده کرده و در آنجا با هم دیدار کردند. وزیران خارجهی سه کشور، در رابطه به صلح افغانستان، نشستی را در استانبول تدارک دیدند. در این نشست، وزیران خارجهی سه کشور خواهان آتشبس فوری در افغانستان شدند و وزیر خارجهی ترکیه، یگانه راه حل بحرانهای افغانستان را، راه حل سیاسی خواند.
و اما نکتهای که در تضاد با نشست سهجانبهی افغانستان، ترکیه و پاکستان در استانبول به نظر میرسد؛ سخنان وزیر خارجهی پاکستان در خبرگزاری اناتولی ترکیه است. وزیر خارجهی پاکستان، شاهمحمود قریشی، به خبرگزاری اناتولی ترکیه گفته است: در صورت عدم تفاهم و توافق سیاسی میان دولت و گروه طالبان، احتمال وقوع جنگ داخلی در افغانستان قابل پیشبینی است؛ اگر چه پهلوهای دیگر مصاحبهی وزیر خارجهی پاکستان بسیار خوشبینانه به نظر میرسد؛ اما در این موقع حساس، هدف از این مصاحبه بیشتر از آن که نگرانی پاکستان را در قبال افغانستان به نمایش بگذارد، هشدار این کشور به افغانستان است.
البته هشدارهای پاکستان به افغانستان، همواره از سوی نیروهای نظامی این کشور متوجه افغانستان بوده است؛ اما این هشدار در آستانهی صلح افغانستان از سوی ارشدترین دیپلمات این کشور، در صورت برآوردهنشدن توقعات پاکستان از افغانستان، افغانستان را به کام جنگهای داخلی غرق خواهد کرد.
البته پاکستان پیوسته دخالت خود را در ناامنی افغانستان به پای جهادیزم رایج در افغانستان ختم کرده است. روش جنگ نیابتی پاکستان در افغانستان، تکتیک کلاسیکی دارد که همانا خنجرزدن از پشت است. با این وجود اما پاکستان پیوسته در نشستهای رسمی برای صلح افغانستان، پیشقدمتر از کشورهای دیگر بوده است؛ تا باشد اعمال خود را در لفافه پنهان کند.
در سوی دیگر، بعضی از آگاهان سیاسی، دلیل عقبافتادن نشست استانبول را برگشت هواپیمای رییس پارلمان پاکستان از فرودگاه کابل میخوانند و اضافه میکنند که اکنون، پاکستان در صدد گرفتن انتقام از افغانستان است. پس از عقبافتادن نشست استانبول به بهانهی حضور نیروهای خارجی در افغانستان، اکنون طالبان درخواست رهایی هفت هزار زندانی خود را از زندانهای افغانستان کرده است. با این حساب، اگر پاکستان در صدد انتقام از افغانستان باشد و با فشارهای بینالمللی هفت هزار زندانی طالبان را از زندانهای افغانستان رها کند و گفتوگوهای صلح با شکست روبهرو شود، افغانستان جز افتادن در آتش جنگهای دخلی، راه دیگری ندارد؛ پیشبینیای که گفتههای محمود قریشی را تأیید میکند.
با این حساب، نیاز است، ریاستجمهوری افغانستان دست از شکایت بردارد و دنبال راهکار دیگری برای تأمین امنیت در افغانستان باشد؛ تا دست پاکستان و کشورهای دیگری چون پاکستان را از دخالت در امور کشور کوتاه کند؛ در غیر این صورت، افغانستان همواره در جنگ نیابتی با پاکستان شکست خواهد خورد.