مجله‌ی فورچون امریکایی، به تازگی، فهرستی از ۵۰ تن را به عنوان رهبران سال جهان نشر کرده است. در این فهرست، فوزیه کوفی، وکیل سابق پارلمان و عضو هیئت گفت‌وگوکننده‌ی صلح افغانستان، در ردیف چهلم قرار دارد. انتخاب فوزیه کوفی در جمع ۵۰ رهبر جهان از کشوری مانند افغانستان، بیان‌گر این است که دو دهه‌ی اخیر، تغییراتی در افغانستان آورده و کسانی را روی صحنه آورده است که پیش از دو دهه –در زمان طالبان و مجاهدان-، اجازه‌ی بیرون‌شدن از خانه را بدون محرم نداشتند؛ چه برسد به تحصیل، کار و حضور فعال در جامعه.
فوزیه کوفی، یکی از زن‌های حاشیه‌دار دو دهه‌ی اخیر در افغانستان است. حضور او در دو دور پارلمان و حذف از فهرست کاندیدای دور سوم انتخابات پارلمانی به دلیل دست‌داشتن در ایجاد نیروهای مسلح غیرمسؤول و حضورش در فهرست هیئت گفت‌وگوکننده با طالبان، از او چهره‌ی رسانه‌ای و پرحاشیه ساخته است. خانواده‌ی کوفی، بنا به شواهد مردمی، از خانواده‌های موجود در قدرت در افغانستان بوده و در تاریخ معاصر این کشور، در سطوحی از قدرت حضور داشته اند. برخی، حضور خانواده‌ی کوفی در قدرت را، آلوده با استفاده‌جویی و بدون سمت و جهت می‌خوانند و می‌گویند که او، با حضور در پارلمان و متن گفتمان زنان در افغانستان، به دنبال اندوختن ثروت بوده است؛ تا خدمت برای زنان. به باور این عده که نقدهایی بر فوزیه کوفی وارد می‌کنند، او، اعضای خانواده‌اش را در کلیدی‌ترین بخش‌های بندر شیرخان در کندز و بندر اشکاشم در بدخشان جابه‌جا کرده و از این طریق، به قاچاق مواد مخدر و سنگ‌های قیمتی به کشورهای آسیای میانه و از آن‌جا به منطقه و جهان دست برده است؛ ادعایی که دست‌گیری و متهم‌شدن دو تن از برادران او به فساد و قتل و هم‌چنان اعضای نزدیک خانواده‌اش، آن را به واقعیت نزدیک می‌کند. در انتخابات پارلمانی سال ۱۳۹۸، نام فوزیه کوفی و خواهرش مریم کوفی، به دلیل حمایت و دست‌داشتن در ایجاد گروه‌های مسلح غیرمسؤول، از فهرست نام‌زدان پارلمان حذف شد. در آن زمان، هر چند خانم کوفی و خواهرش این ادعا را رد کردند؛ اما کمیسیون انتخابات و شکایت‌های انتخاباتی، نام آنان را از فهرست نام‌زدان حذف کرد.
پس از حذف نام بانو کوفی از فهرست نام‌زدان، او که جایگاه سیاسی و اجتماعی‌ای برای خودش دست و پا کرده بود، به حاشیه نرفت و هم‌چنان بر حضور فعالش ادامه داد. کوفی، با حضور در دو دور پارلمان و جایگاه اقتصادی و سیاسی‌ای که داشت، روابط خوبی با جریان‌های سیاسی داخلی و دولت ساخت و هم‌چنان، رابطه‌اش را با نهادهای بیرونی محکم کرد. حضور فعال او در سیاست و جریان‌های روز به عنوان زنی فعال، از او، چهره‌ی شناخته‌شده‌ای بین زنان افغانستان ساخته بود که امکان به‌حاشیه‌رفتنش را خنثا کرد. کوفی، چند سال پیش، کتابی به نام «نامه‌های برای دخترانم» را به زبان انگلیسی نشر کرد که زمینه‌ی شناخت او را با نهادهای مختلف جهانی در بخش زنان و حقوق بشر فراهم کرد. این کتاب که نگرانی‌های یک زن و مادر حاضر در مناسبات سیاسی افغانستان را به تصویر کشیده، برای جهانی که شناخت نزدیک و واقعی از وضعیت زنان در جامعه‌ی افغانستان نداشتند، کتابی است جذاب و درخور خوانش که فوزیه کوفی، آن را روایت می‌کند. بماند این که کتاب توسط خانم کوفی نوشته شده یا مشاورانش؛ اما این اقدام توسط او، اقدامی بوده به موقع و مؤثر که توانسته است زمینه‌ی شناخت او با جریان‌های فکری زنان در جهان را فراهم کند.
حضور فوزیه کوفی در فهرست هیئت گفت‌وگوکننده‌ی افغانستان در دوحه، او را که چند بار از سوی طالبان مورد هدف قرار گرفته بود و شوهرش مدت‌ها در زندان طالبان و زیر شکنجه‌ی آنان بود، دوباره از حاشیه‌ی حذف از فهرست کاندیدان پارلمان، به متن آورد و در آن روزها که دستش به دلیل سوء قصد در مسیر کابل-پروان گلوله خورده بود، از او چهره‌ای مبارز و فعال‌تری ساخت. سال گذشته، دولت افغانستان اعلام کرد که قرار است فوزیه کوفی، نامزد جایزه‌ی صلح نوبل شود. با این که او، در این جایزه نامزد نشد؛ اما نهادی به نام خانه‌ی آسیا، او را برنده‌ی جایزه‌ی «تنوع و توسعه‌ی پایدار» اعلام کرد.
با این که حضور زنان در افغانستان سمبولیک است و بیش‌تر فقط به دلیل حضور، برجسته می‌شوند؛ اما پیام این برجستگی، در جامعه‌ای که زنان با چالش‌های بنیادینی از حضور در اجتماع و سیاست طرف استند، درخور تأمل است. این که زنی از افغانستان به دلیل حضور فعالش، از سوی نهادهای جهانی به عنوان نماد صلح، توسعه یا رهبری شناخته می‌شود، نشان می‌دهد که دو دهه‌ی اخیر، تأثیرات و تغییراتی را در جامعه‌ای افغانستان به وجود آورده و قهرمانان امروز و آینده‌ی افغانستان، نه به اساس زور و یا سمت که به اساس حضور فعالِ همه‌جانبه و مؤثر انتخاب خواهند شد.
اتهام‌هایی بر فوزیه کوفی وارد است؛ اتهام‌هایی که بر آدم‌های زیادی در سطح او وارد بوده؛ حتا با وجود وارد بودن اتهامات، برجسته‌شدن فوزیه کوفی، نشانی از تحول در زندگی زنان است. شاید فوزیه کوفی، نماینده‌ی واقعی زنان صادق در افغانستان نباشد؛ اما بدون شک که نماینده‌ی زنان است و این فرصت را برای زنان دیگر نیز مساعد کرده است که به جای او، از سوی نهادهای جهانی به عنوان زن فعال یا تأثیرگذار شناخته شوند. کوفی، رییس موج تحول افغانستان است که یک جریان سیاسی در این کشور است.
