صلح یا انتخابات؛ از کدام راه باید رفت؟

صبح کابل
صلح یا انتخابات؛ از کدام راه باید رفت؟

پس از نزدیک به دو ماه چانه‌زنی از سوی دولت مبنی بر «آتش‌بس» و تأکید طالبان بر «کاهش خشونت‌ها»، مقامات امریکایی اعلام کردند که پیش‌شرط کاهش خشونت از سوی طالبان مورد پذیرش رییس‌جمهور ترامپ قرار گرفته و از جمعه‌شب (۲۶ دلو)، طالبان خشونت‌های شان را کاهش خواهند داد؛ کاهش خشونتی که یک‌هفته‌ای است و اگر طالبان در این یک هفته به تعهد شان پابند بمانند، توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان امضا خواهد شد. هر چند دولت افغانستان پیش از این بر آتش‌بس تأکید داشت و کاهش خشونت‌ها را به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی، رد کرده بود؛ اما پس از پذیرفتن پیش‌شرط کاهش خشونت از سوی امریکا، رییس‌جمهور غنی نیز آن را پذیرفت.
پذیرش کاهش خشونت و باور به آنچه طالبان در توافق‌نامه‌ی امضا نشده‌ی شان با امریکا وعده داده اند، تا این‌جای کار، بیشتر از این که ضمانت اجرایی داشته باشد، به یک قمار سیاسی می‌ماند. مایک پومپئو، وزیر خارجه‌ی امریکا، گفته است که ممکن طالبان با استفاده از فرصت، دست به تبلیغات سو بزنند و اذهان عامه را مخدوش کنند؛ اما واقعیت این است که باید آنان با تروریزم قطع رابطه کنند و در عمل نشان بدهند که خواهان صلح و پایان جنگ استند.
طبق گفته‌ی برخی از منابع، اگر پیش‌شرط یک‌هفته‌ای کاهش خشونت‌ها از سوی طالبان به صورت درست عملی شود، در اخیر همین هفته، توافق‌نامه‌ی این گروه با امریکا امضا خواهد شد که پس از آن تا دو هفته‌ی دیگر، گفت‌وگوهای بین‌الافغانی آغاز می‌شود.
و اما؛ این طرف قصه‌ی افغانستان، نتیجه‌ی نامشخص انتخابات است که طی روزهای اخیر، واکنش‌هایی را از سوی تیم‌های انتخاباتی به همراه داشته است. در حالی که کمیسیون انتخابات مصروف بازشماری آرایی است که به تفتیش ویژه رفته است، برخی از دسته‌های انتخاباتی هشدار می‌دهند که اگر کمیسیون‌های انتخاباتی درست به کار شان عمل نکنند، نتیجه‌ی انتخابات را نمی‌پذیرند و گزینه‌های دیگری روی میز دارند؛ گزینه‌هایی که یکی از آن طی هفته‌ی گذشته از سوی جنرال دوستم، از اعضای ارشد دسته‌ی انتخاباتی ثبات و همگرایی اعلام شد. آقای دوستم گفت که اگر نتیجه‌ی انتخابات به صورت شفاف اعلام نشود، آنان (تیم ثبات و همگرایی)، به رهبری عبدالله عبدالله، حکومت موازی اعلام خواهند کرد.
با توجه به وضعیت پیش آمده، هنوز مشخص نیست که کلید نجات افغانستان گفت‌وگوهای صلح خواهد بود یا حکومتی که برآمده از انتخابات است. غیر از دسته‌ی انتخاباتی دولت‌ساز که مدعی برنده شدن انتخابات و داشتن صلاحیت گفت‌وگو با طالبان است، چند دسته‌ی انتخاباتی مطرح دیگر، نه آمادگی برای پذیرش نتیجه‌ی انتخابات نشان داده اند و نه دولت را مرجعی می‌دانند که از همه مردم و طرف‌های سیاسی در گفت‌وگوهای صلح نمایندگی کند.
تا آخر همین هفته، قرار است توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان امضا شود و دولت افغانستان دو هفته فرصت دارد که با تشکیل هیأت همه‌شمول، در میز مذاکرات بین‌الافغانی حضور یابد. اگر تنش‌ها بین دسته‌های انتخاباتی بر سر نتایج انتخابات و حضور در میز مذاکره با طالبان هم‌چنان ادامه داشته باشد، بعید نیست که دو هفته بعد، نتیجه‌ی انتخابات به نفع یکی از تیم‌های انتخاباتی اعلام شود و به تنش‌های دیگری بینجامد که مذاکرات بین‌الافغانی را به حاشیه براند و یا هم حضور در این گفت‌وگوها نیز بر حسب امیازخواهی بیشتر جریان‌های سیاسی و دولت، به چالش کشیده شود. بیشتر تحلیل‌گران و نهادهای ناظر انتخابات، بر این باور اند که انتخابات امسال در دور اول برنده‌ای ندارد و در صورت اعلام برنده، برخی تیم‌های انتخاباتی آن را نپذیرفته و بحران تازه‌ای را به راه خواهند انداخت. آنچه به صلاح دولت و مردم افغانستان دیده می‌شود، این است که در شرایط موجود، بحث انتخابات کنار گذاشته شود و با تشکیل یک اجماع سیاسی قوی که از همه جریان‌ها نمایندگی کند، وارد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی شوند تا بتوانند با به نتیجه رساندن این گفت‌وگوها، در سال آینده انتخابات را برای بار دوم برگزار کنند تا شاید به دلیل امنیتی که پس از صلح خواهد آمد، انتخابات پاک‌تر و همه‌شمول‌تر برگزار و از آن زعیمی برای افغانستان انتخاب شود.