نهمین نشست «قلب آسیا-پروسهی استانبول» روز سهشنبه (۱۰ حمل)، زیر عنوان «تقویت اجماع برای صلح و انکشاف» در دوشنبه، پایتخت کشور تاجیکستان برگزار شد.
در این نشست دو روزه، ۱۴ کشور عضو دایمی، بهشمول افغانستان، ایران، هند، پاکستان، عربستان و چین، ۱۷ کشور دیگر و ۱۴ سازمان منطقهای و جهانی ناظر شرکت کرده بودند.
این نشست همهساله با حضور رهبران کشورهای منطقه و سازمانهای بینالمللی در مورد موضوعات مرتبط به آسیا به میزبانی کشورهای مختلف عضو آن برگزار میشود. سال گذشته، این نشست در ۱۸ قوس با میزبانی ترکیه برگزار شده بود که بخش اصلی آجندای آن در مورد روند صلح افغانستان بود.
در نشست امسال نیز، بیشتر موضوعات موردبحث شرکتکنندگان این نشست در پیوند به گفتوگوهای صلح افغانستان و حمایت کشورهای منطقه از این روند بود.
وزیران خارجهی نشست قلب آسیا-پروسهی استانبول، بر ختم جنگ در افغانستان و خروج مسئولانهی نیروهای خارجی از این کشور تأکید کردند. امامعلی رحمان، رییسجمهور تاجیکستان که میزبانی این نشست را به دوش داشت، گفت که کشورش همیشه طرفدار صلح و ثبات دایمی در افغانستان بوده است؛ زیرا تأمین صلح و ثبات در منطقه وابسته به صلح و ثبات در افغانستان است.
رییسجمهوری تاجیکستان، تأکید کرد که عامل جنگ کنونی در افغانستان مداخلات بیرونی است و کشورهای منطقه نباید افغانستان را در این جنگ تنها رها کند. «مردم افغانستان بر اثر جنگ و جدال تحمیلیای که عامل آن مداخلات بیرونی است و همهروزه رنج میبرند، مایه نگرانی همه ما است و کشورهای منطقه نباید افغانستان را در چالشهای تحمیلشده، تنها بگذارد.»
آقای رحمان در ادامه گفت که کلید پایان جنگ افغانستان در دیپلوماسی و توافق سیاسی و اندیشیدن راههای معاصر است. او همچنان گفت که مسئلهی جنگ افغانستان هیچگونه راهحل نظامی ندارد.
از سویی هم سایر شرکتکنندگان این نشست نیز دیدگاههای متفاوتی در مورد صلح افغانستان داشتند، شماری از آنها بر خروج مسئولانه نیروهای خارجی از این کشور تأکید کردند و هشدار دادند که در صورت عدم خروج مسئولانه، ممکن جنگ در افغانستان شدت بگیرد.
وانگ یی، وزیر خارجهی چین در جریان صحبتهایش گفت: «نیروهای خارجی باید خروج مسئولانه از افغانستان داشته باشند تا کدام مشکلی پیش نیاید.» او از همهی طرفهای درگیر جنگ خواست که در نتیجهی همکاری مشترک، تلاش کنند که القاعده، داعش و سایر گروههای تروریستیای که در منطقهی آسیا، بهویژه افغانستان فعالیت دارند را از میان بردارند.
ایران و پاکستان در این نشست تأکید کردند که مخربین داخلی و خارجی روند صلح افغانستان باید شناسایی شوند تا بیشتر از این گفتوگوهای صلح با چالش مواجه نشود. محمدجواد ظریف، وزیر خارجهی ایران در این نشست گفت: «مهم است که جامعه بینالمللی مراقب باشد که کنشگران خارجی برای اهداف سیاست داخلی خود، آینده افغانستان را به مخاطره نیندازند. همهمان باید در خصوص تلاش داعش برای بهکارگیری عناصر افراطی مذهبی جهت تغییر منازعات مذهبی و قومی در افغانستان هوشیار باشیم.»
همینگونه، شاهمحمود قریشی، وزیر خارجهی پاکستان گفت: «ما همواره از نقش مخربین هم در داخل و هم در بیرون از افغانستان هشدار دادهایم. ما از ادامه خشونتها در افغانستان نگران هستیم.»
هند، ترکیه و روسیه نیز با اشاره به چالشهایی که در مقابل روند صلح افغانستان قرار دارد، تأکید کردند که از این روند حمایت میکنند و بهدنبال راهیاند که پروسهی صلح هرچه زودتر به نتیجه برسد.
نشست استانبول و تأکید رییسجمهور غنی بر برگزاری انتخابات
نهمین نشست قلب آسیا-پروسهی استانبول در حالی برگزار شد که قرار است در روزهای آینده نشستی در پیوند به صلح افغانستان در ترکیه برگزار شود. این نشست نیز در نتیجهی پیشنهاد امریکا و طرح این کشور برای برونرفت از بنبست فعلی، ریخته شده است.
رییسجمهور غنی که از شرکتکنندگان نشست قلب آسیا بود، گفت که آمادهی واگذاری قدرت از طریق انتخابات زودهنگام است؛ اما جامعهی جهانی باید برای تأمین شفافیت از این روند نظارت کند.
آقای غنی در این نشست، ضمن قدردانی از همکاریهای کشورهای منطقه در رابطه به صلح افغانستان، گفت که تأمین صلح و ثبات در این کشور، همانند اکسیژن برای همهی کشورهای منطقه است.
او افزود: «صلح نهتنها یک خواست؛ بلکه نیاز مبرم ما است. ما با متحدان خود در پی یک راهحل و دستیابی به صلح هستیم. امیدوارم که خشونت و زورگویی در افغانستان پایان یابد. ادامهی جنگ و خشونت بر ضد منافع ما بوده و از آن باید رهایی یابیم.»
با این حال، رییسجمهور در بخشی از سخنان خود تأکید کرد که هرگونه توافق صلحی که با طالبان به دست میآید، باید از سوی لویهجرگه تأیید شود و اینگونه توافق سیاسی، زمینهساز یک آتشبس واقعی در افغانستان خواهد بود.
از سویی هم مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجهی ترکیه نیز از آمادگیها برای برگزاری نشست استانبول خبر داد و گفت: «ما با تمام طرفها کار میکنیم. از بسیاری کشورها دعوت کردهایم، انتظار داریم که نشست استانبول بتواند راهی را برای ختم جنگ در افغانستان باز کند.»
هرچند تا هنوز مشخص نیست که در این نشست استانبول، روی کدام موضوعات قرار است بحث شود؛ اما ضمیر کابلوف، فرستاده ویژهی روسیه برای افغانستان در حاشیهی این نشست گفت که یک حکومت انتقالی یا ائتلافی مطرح است و ممکن است این راه رسیدن به صلح در افغانستان باشد.
این در حالی است که قرار است تا چند روز دیگر جدول زمانی حضور نیروهای ناتو و امریکا در افغانستان به اساس توافقنامهی دوحه به پایان برسد؛ اما طوری که دیده میشود، امریکا، ناتو و متحدان این سازمان تمایل زیادی به بیرون شدن از افغانستان بیرون شوند. بهتازگی طلوعنیوز به نقل از منابع نزدیک به طالبان، گزارش داده است که امریکا از این گروه خواسته تا حضور سربازانش را در افغانستان از سه تا شش ماه دیگر تمدید کند.
این منابع هرچند گفتهاند که طالبان در این مورد تا هنوز تصمیم نهایی را نگرفتهاند؛ اما در نخست خواستار رهایی ۷ هزار زندانی و بیرون کردن نام رهبرانشان از فهرست سیاه سازمان ملل متحد شدهاند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه اما در صحبت با روزنامهی صبح کابل از این موضوع ابراز بیخبری میکند و تأکید میکند که هیچ بدیلی، بدون توافقنامه دوحه وجود ندارد.
با اینهمه، در اعلامیهای مشترکی که در پایان نشست قلب آسیا- پروسه استانبول به نشر رسیده، آمده است که یک افغانستان باثبات، به نفع همه کشورهای منطقه است.
در این اعلامیهی که از سوی وزارت خارجه افغانستان و تاجیکستان صادر شده، آمده است که باوجود آغاز گفتوگوهای صلح افغانستان، هنوز هم وضعیت در این کشور متشنج است و خشونتها نیز ادامه یافته است.
