زلمی خلیلزاد، فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، در حال حاضر، مصروف آرایش دیپلماتیک با جریان‌های سیاسی در کابل است. او، هر ازگاهی بعد از توقف مذاکرات صلح با طالبان به کابل می‌آید و جریان مذاکرات را به طرف‌های افغانستان توضیح می‌دهد؛ اما این‌بار تفاوت‌های باریک در لحن توضیحات خلیلزاد پیرامون مذاکرات صلح دیده می‌شود. منظور این است که پیش از این، آقای خلیلزاد با تاکتیک‌های ویژه‌ای، طرف‌ها را برای تحقق مذاکرات صلح افغانستان ترغیب می‌کرد؛ اما دیدار تازه‌ی او با محمداشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، نشان داد که وی، این‌بار با هر جناح دخیل در روند صلح، مطابق میل و رفتارش صحبت می‌کند؛ مثلا، به رییس‌جمهور افغانستان گفت که در مذاکرات صلح با طالبان تا هنوز پیشرفتی نداشته است.
خلیلزاد، به خوبی می‌داند که دولت افغانستان از توافق امریکا و طالبان راضی نخواهد شد؛ مگر این که خواسته‌های دولت افغانستان در محور این توافق قرار گیرد. در همسایگی ارگ ریاست‌جمهوری، آقای خلیلزاد به دیدار حامدکرزی، رییس‌جمهوری پیشین افغانستان رفت و در این دیدار، خلیلزاد طوری لب به سخن گشود که آقای کرزی انتظار شنیدن آن را داشت. خلیلزاد به آقای کرزی از پیشرفت‌های مذاکرات صلح در قطر ابراز خوش‌بینی کرد. کرزی، انتظار دارد که امریکا و طالبان هرچه زودتر حتا بدون درنظرداشت ملاحظات دولت، توافق کنند تا زمینه‌ی خروج نیروهای خارجی از افغانستان فراهم شود.
فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، به ریاست اجرائیه رفت و با عبدالله، عبدالله شریک حکومت وحدت ملی، دیدار کرد. او، بدون اشاره به برقراری آتش‌بس، به طرح کاهش خشونت متمرکز شد. «ایالات متحده، بر اصل کاهش خشونت با تعریف و مکانیزم مشخص برای امریکا، حکومت و مردم افغانستان به عنوان پیش‌شرط امضای توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان متعهد و در این راستا، منتظر پاسخ گروه طالبان است.»
زلمی خلیلزاد، پس از ختم دیدارهایش با سیاسیون افغانستان، حرف‌های اصلی خود را پیرامون مذاکرات صلح با طالبان به سفارت امریکا در کابل بیان کرد. او، عصر روز یک‌شنبه (۱۳ دلو) در سفارت این کشور گفت، آتش‌بس ضروری است؛ اما پیش از امضای توافق‌نامه، صلح ممکن نیست. او، توافق صلح با طالبان را در چهار مرحله تعریف کرد: مرحله‌ی اول کاهش خشونت، مرحله‌ی دوم، شروع مذاکرات بین‌الافغانی، مرحله‌ی سوم آتش‌بس و مرحله‌ی چهارم توافق جامع.
شماری از اعضای پیشین طالبان می‌گویند که در دور یازدهم مذاکرات صلح، هیأت مذاکره‌کننده‌ی طالبان با تعدد شرایط آقای خلیلزاد مواجه شد که این امر، یک نوع بی‌اعتمادی را میان طرف‌ها به وجود آورد و سبب شد که توافق‌نامه‌ی صلح امضا نشود.
سیداکبر آغا، عضو پیشین گروه طالبان، بیان می‌کند که فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان در مذاکره با طالبان، دو شرط اساسی را مطرح کرد: یکی آتش‌بس و دوم کاهش خشونت؛ شرط دوم از سوی گروه طالبان پذیرفته شد ولی بعدا، خلیلزاد از بحث کاهش خشونت پشیمان شد و مسأله‌ی آتش‌بس ده‌روزه را پیشکش کرد که این آتش‌بس ده‌روزه نیز از سوی طالبان پذیرفته شد؛ اما بعد از چند هفته مذاکره، سرانجام نماینده‌ی امریکا در مذاکرات صلح، به آتش‌بس دایمی متمرکز شده که از جانب طالبان پذیرفته نمی‌شود.
در همین حال، عبدالله عبدالله، رییس اجرائیه‌ی حکومت، دیروز دوشنبه (۱۴ دلو) در نشست شورای وزیران گفت: «با خلیلزاد صحبت‌های مفصلی داشتیم و در مورد این که برای شروع مذاکره شرط نداریم؛ اما در جریان مذاکره به نمایندگی هیأت همه‌شمول که خواسته‌های اکثریت مردم را نمایندگی می‌کنند، شرط خود را می‌داشته باشد.» آقای عبدالله که خود بخشی از قدرت در حکومت وحدت ملی است، با سخنان درشت بیان کرد که شرط گذاشتن برای شروع مذاکره به معنای این است که آن‌ها یا تعلل می‌کنند و یا هم عدم تعهد شان را برای رسیدن به خواست مردم افغانستان نشان می‌دهند.
فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا، وضعیت افغانستان را ناگوار توصیف کرده و گفته است که این کشور با شرایط سختی مواجه شده و در این شرایط «اجماع ملی» برای موفقیت مذاکرات صلح یک امر مهم و حیاتی است.
شماری از آگاهان سیاسی، نیز معتقد اند که در مذاکرات صلح، عمده‌ترین مسأله اجماع ملی است و در این هیچ‌گونه جای شک و تردیدی وجود ندارد؛ اما دولت و سیاسیون با پراکندگی روبه‌رو اند؛ این که اجماع ملی چگونه شکل بگیرد، یک بحث اساسی است. محمد ناطقی، آگاه سیاسی می‌گوید، سال گذشته احزاب سیاسی، طرح و چارچوبی را ارائه کردند که پایه و اساس این چارچوب را همان مذاکرات چهارجانبه تشکیل می‌داد.
محمد ناطقی می‌گوید: «در این طرح، مذاکرات بین‌الافغانی را تعریف کردیم و در مذاکرات چهارجانبه، چهار طرف مهم شرکت داشته باشند. حکومت، احزاب سیاسی، شخصیت‌های ملی و مدنی و همین طور تحریک طالبان. این چهار جهت در گفت‌وگوهای صلح شرکت کنند. این طرحی بود که ما یک سال پیش بیرون داده بودیم. در حال حاضر هم، اگر گفت‌وگوهای صلح پیش‌رفت داشته باشد، ما احتیاج داریم باید اولین کاری که کنیم، یک هسته‌ی ملی را برای مذاکرات ایجاد کنیم.»
او با اشاره به تلاش‌های وزارت دولت در امور صلح، تأکید کرد که عبدالسلام رحیمی، با انجام دیدارهایی که با سیاسیون به ویژه حاجی محمدمحقق داشته است، تلاش دارد تا چگونه اجماع ملی را به وجود آورد. محمد ناطقی، از هم‌گام شدن سیاسیون با دولت افغانستان ابراز امیدواری کرد که احیای اجماع ملی به منظور رفتن در مذاکرات بین‌الافغانی، بستگی به اقدامات دولت دارد. «در مذاکرات صلح اصولا در این طرف یعنی کابل، جانب افغانستان در محتوای مذاکرات در اهداف و اصول مذاکرات هیچ اختلافی نیست و همه به یک چیز نظر دارند؛ اما اختلاف در شکلیات، ترکیب هیأت و اجماع ملی است که چند نفر باشد. این اختلافات پیش آمده است.»
پس از تصویب تشکیلات وزارت دولت در امور صلح از سوی مجلس نمایندگان، عبدالسلام رحیمی، شکل‌دهی اجماع داخلی را برای رفتن به مذاکرات بین‌الافغانی در محراق توجه قرار داده است. او، طی چندین هفته‌ی گذشته با شمار زیادی از رهبران سیاسی از جمله، عبدالرب رسول سیاف، محمدیونس قانونی، حاجی محمدمحقق، محمدحنیف اتمر و معصوم استانکزی دیدار داشته است. به دنبال این دیدارها، مقام‌های وزارت دولت در امور صلح اعلام کردند که در جهت مذاکره با طالبان، نخست نیاز است تا مشکلات درونی (سیاسیون) افغانستان حل شود.
