بخشی از سیاسیون با محوریتهای عبدالله عبدالله نامزد ریاستجمهوری و حامدکرزی رییسجمهور پیشین افغانستان، تیم حاکم را متهم به تقلب گسترده در انتخابات ریاستجمهوری و نتیجهی نهایی اعلامشده از سوی کمیسیون را رد کرده اند. کمیسیون انتخابات یک نامزد انتخابات را برنده و بقیه را بازنده اعلام کرد؛ اما در این میان، هم آقای غنی مصروف برگزاری مراسم تحلیف ریاستجمهوری است هم عبدالله مصروف گماشتن والیهای خود در ولایات؛ جو سیاسی افغانستان سهقطبی شده است: قطب اول به طرفداری از عبدالله برخواسته اند، قطب دوم به طرفداری از غنی اما قطب سومی هم به تودههایی مربوط میشود که هر دو را خالق چالشهای سیاسی را دانسته و نفی میکنند. با وجود فضای پیچیده اما روی آوردن به تشکیل دولت همهشمول و یا هم به قول عامیانه، ایجاد حکومت موازی، ضربهی روحی شدیدی را بر مردم افغانستان وارد کرده که بسیاری مردم از سیاستهای ناپختهی نخبگان انتقاد میکنند.
ثبات و همگرایی میگوید، ایجاد دولت همهشمول خیلی جدی است و مورد حمایت اکثریت نخبگان سیاسی قرار دارد. نورالرحمان اخلاقی، عضو رهبری دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی، گفت: «هر لحظه به متقلب اعظم و حواریون و پیشمرگهایش وضعیت سختتر و حلقه تنگتر میشود. دنیا فهمیده است که نتیجه اعلامشده تقلبی است و کسی حاضر نیست نتیجهی تقلبی را حمایت کند. در داخل اجماع سیاسی بیسابقهای بر عدم پذیرش نتیجهی تقلبی شکل گرفته است و ولایات یکی پی دیگر از کنترل شاه تقلبی بیرون میشوند.»
این عضو رهبری دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی، معتقد است که مردم سرشار از روحیهی مقاومت و ایستادگی در صحنه حضور دارند و از حق شان دفاع میکنند. «این همه مژدهای است که برای مردم افغانستان در زمینهی نهادینه شدن مردمسالاری و دفاع از حق رأی، منتظر سزای عمل شان باشند.»
به گفتهی نورالرحمان اخلاقی، مردم افغانستان طی نیم قرن تلاش و مبارزه کرده و حالا هم این فرصت را نمیدهند که به رأی آنها دستبرد زده شود؛ البته ممکن است که تأثیرات مختلفی بر زندگی مردم و روند صلح داشته باشد؛ اما اولویت، آزادی، دموکراسی و رأی مردم است که باید حفاظت شود.
ثبات و همگرایی تأکید میکند که آقای عبدالله در ایجاد تشکیل دولت همهشمول قاطع است، ولایات در حال تغییر و مردم از ایجاد این دولت اعلام حمایت میکنند. والیها تعیین میشوند و دولت همهشمول در ابعاد مختلف تشکیلاتی در حال گسترش است؛ اما در عین حال، گفتوگوهای سیاسی در سطوح مختلف سیاسیون ادامه دارد و آنها از تشکیل این دولت حمایت کرده و نتیجهی انتخابات را رد کرده اند.
در همین حال، مسؤولان ادارهی ارگانهای محل میگویند، بر بنیاد قانون هر افغان حق راهاندازی تظاهرات دارد؛ اما هرگز حق ندارد که با کارها و اقدامات خود، منافع ملی را به خطر مواجه کند. سیدشاه سقیم، سخنگوی ادارهی ارگانهای محل، تعیین والیها از سوی داکتر عبدالله را به عنوان ایجاد تشنج توصیف میکند. «اگر کسی در ولایتی دست به چنین اقدامی میزند، اینها حتما شناسایی و به پنجهی قانون سپرده خواهند شد.»
مسؤولان ادارهی ارگانهای محل در مورد تعیینات اخیر والیها از سوی داکتر عبدالله، میگویند که مردم در ابتدا به نام تظاهرات جمع شده بودند و بعدا به نام یک حرکت مدنی شروع کردند که به همین ترتیب، معترضان در نزدیک مقام ولایت تجمع کرده و یک نفر را به عنوان والی تعیین کردند.
در همین حال، برخی از سیاسیون افغانستان میگویند، آنها از فیصلهی کمیسیون انتخابات حمایت میکنند و دوام وضعیت موجود به نفع ملت و کشور نیست. محمد اکبری، عضو مجلس سنا و از حامیان دستهی انتخاباتی دولتساز، ابراز امیدواری میکند که در پرتو قانون اساسی، این تنشها در چارچوب تفاهم حل شود و دولتی روی کار آید که به عملیسازی آرزوهای مردم افغانستان متعهد باشد. «به اجماع ملی کمک کند و بتواند مجموعهی قانون اساسی را پذیرفته، کسانی که در داخل دولت و بیرون دولت بودند، یکپارچه با طالبان در میز مذاکره حاضر شوند. ما خواهان تفاهم استیم نه تقابل.»
محمد اکبری، بر این نظر است که برای رفتن به مذاکرات بینالافغانی با طالبان و تا رسیدن به صلح، افغانستان نیاز به اجماع داخلی دارد، البته اجماع ملی با محوریت دولت. کمیسیون انتخابات، محمداشرف غنی را رییسجمهور اعلام کرده و به عنوان رییسجمهور شناخته میشود و انتظار میرود که آقای غنی، دولتی را تشکیل دهد که یک سیاست واحد را دنبال کند.
اوضاع سیاسی افغانستان در آستانهی امضای توافقنامهی صلح امریکا و طالبان متشنج شده و هیچ کسی باور نمیکرد که برایند اعلام نتیجهی انتخابات، اوضاع را در این حد وخیم کند. در عین حال، افکار عمومی در افغانستان متوجه آقای عبدالله شده است؛ زیرا او در سه دور انتخابات ریاستجمهوری کاندیدا بوده؛ اما او همواره از پدیدهی تقلب رنج برده و محکوم به شکست شده است. دیده میشود که این بار آقای عبدالله با قاطعیت در راستای ایجاد دولت همهشمول آستین بالا زده و در حال معرفی والیهای خود است؛ امری که دور از انتظار به نظر میرسید. در شرایط کنونی افکار عمومی با این نگرانیها پیوند خورده؛ مبنی بر این که امریکا و طالبان در هفتهی آینده توافق میکنند و بر اساس این توافق، امریکا افغانستان را ترک خواهد کرد که با این وجود، میدان سیاست به طالبان واگذار میشود و طالبان در شرایطی ظهور میکنند که هیچگونه اقتدار مرکزی برای کنترل طالبان وجود ندارد. آقای غنی کمیسیون دولتیای را برای برگزاری مراسم تحلیف خود تعیین کرده و قرار است که روز پنجشنبه این مراسم برگزار شود و آقای عبدالله هم مصروف ایجاد دولت همهشمول است. آقای عبدالله، افراد وابسته به آقای دوستم را در ولایات شمالی گماشته است؛ دوستمی که در سقوط دولت داکتر نجیب نقش داشت و همینطور گفته میشود که عطامحمدنور به نمایندگی از دولت در شمال کشور فرستاده میشود. وضعیت سیاسی افغانستان با گذشت هر روز پیچیدهتر میشود و هیچ کسی نمیداند که فردا در افغانستان چه اتفاقی میافتد؛ باید منتظر ماند و دید که فرجام دولت همهشمول چه میشود، خواستههای طالبان مبنی بر ایجاد حکومت مؤقت چقدر تحقق خواهد یافت و یا هم ممکن است که نظام جمهوریت در این شرایط حساس و شکننده، بقای خود را حفظ کند.