صدای پای استبداد

این روزها تمام نگاه‌ها به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری و البته گفت‌وگوهای صلح امریکا و طالبان در قطر است. نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری که بدترین انتخابات تاریخ افغانستان است، بر تمام زندگی مردم تأثیر گذاشته و سرنوشتش هنوز معلوم نیست. تأخیر در اعلام نتایج ابتدایی، نهایی و جنجال‌های انتخابات که برخی ریشه‌ی آن را با مذاکره‌های صلح دوحه متصل می‌دانند، از مشکلات بزرگ در افغانستان بوده است؛ مذاکره‌هایی که در غیبت دائمی حکومت و مردم افغانستان چند بار قطع و حالا دوباره از سر گرفته شده است.
به نظر می‌رسد این روزها فاصله بین حکومت افغانستان و امریکا زیاد شده است که آن ‌هم وابسته به انتخابات و گفت‌وگوهای صلح است. از قرائن و شواهد پیدا است که حکومت افغانستان امید چندانی برای تأثیرگذاری روی روند توافق‌نامه و آینده‌ی صلح افغانستان حداقل در این مقطع ندارد؛ برای همین، معاون رییس‌جمهور افغانستان «سرور دانش» روز گذشته در کابل به گونه‌ای سخن گفت و از تشدید جنگ در صورت توافق امریکا و طالبان روی نظام امارتی ابراز نگرانی کرد که مشخص بود سران حکومت افغانستان کاملا از متن ماجرا دور اند.
دانش گفت که توافق روی نظام امارتی و یا هر نظام دیگر که صدای پای استبداد از آن شنیده شود، صلح نیست؛ بل تشدید جنگ با نام و عنوان دیگر است.
حرف‌های معاون رییس‌جمهور ضمن آن که یک تهدید واضح بود، نشان از آن داشت که حکومت افغانستان بیش از مردم نگران نتایج گفت‌وگوهای صلح و مفاد توافق‌نامه‌ی امریکا و سران طالبان در قطر است. این روزها محور بحث و دغدغه‌ی سیاست‌مداران افغانستان توافق امریکا و طالبان بر سر کاهش خشونت‌ها و ندادن تضمین واضح برای آتش‌بس است. طالبان گفته اند که با امریکایی‌ها بر سر کاهش خشونت‌ها در شهرهای بزرگ به توافق رسیده اند؛ اما حکومت افغانستان می‌گوید که کاهش خشونت، ضمانت اجرایی نداشته و از نظر حقوقی، کسی را متعهد به رعایت چیزی نمی‌کند. مشکلی که وجود دارد، عدم یک‌پارچگی سیاسی، اجماع عمومی و هماهنگی با امریکایی‌ها به عنوان بزرگ‌ترین حامی حکومت افغانستان در این زمینه است. هم‌زمانی گفت‌وگوهای صلح و انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان و مشکلاتی که در درون حکومت وحدت ملی وجود داشت، موجب شد که اختلاف‌های سیاسی و اجتماعی در افغانستان نسبت به هر زمان دیگری بیشتر شود و حکومت از رسیدن به یک اتحاد و هماهنگی برای ورود به گفت‌وگوهای صلح که ضامن حفظ تمام دست‌آوردها باشد، باز بماند.
بدون هیچ شکی، مردم و حکومت افغانستان دوست دارند که پس از چند دهه، جنگ و خون‌ریزی در کشور به پایان برسد؛ اما برای به وجود آمدن این وضعیت، فساد و نابسامانی‌های درون‌حکومتی و نارضایتی خارجی‌ها از وضعیت سیاسی کشور نیز از دلایل مهم است. اشتباه‌های راهبردی نظام و عدم تعریف درست جنگ و برخورد با گروه‌های مخالف، عدم تجهیز کامل و مناسب نیروهای نظامی افغانستان به خصوص در بخش هوایی از سوی کشورهای کمک‌کننده و مماشات با تروریست‌ها، موجب شد که آن‌ها هر روز بیشتر از گذشته بال و پر گرفته و کار به جایی برسد تا بگویند که حکومت و مردم افغانستان را به عنوان طرف مذاکره‌کننده‌ی صلح قبول ندارند.
به نظر می‌رسد با وجودی که حکومت از چندی به این‌ طرف وزارت دولت در امور صلح را ایجاد کرده است؛ اما هنوز مکانیزم مذاکره‌های صلح و ترکیب قوی و نخبه وجود ندارد که بر تمام زوایای گفت‌وگو و رسیدن به صلح عزت‌مند، مطابق با خواست و نظر مردم افغانستان مسلط باشد؛ صلحی که حکومت و مردم افغانستان در محور آن بوده و تمام نهادهای مدنی، احزاب سیاسی و گروه‌های قومی در آن شریک باشند تا ارزش‌ها و دست‌آوردهای به دست آمده حفظ شود.
معاون رییس‌جمهور گفته است نظامی که صدای پای دیکتاتوری و استبداد از آن شنیده شود، جمهوریت و حقوق افراد را نقض کند، صلح نه که جنگ با نام دیگر است؛ در حالی که فضای سیاسی افغانستان در تمام این سال‌ها به سمتی حرکت کرده است که هر روز مردم بیشتر از دیروز نگران شده اند؛ چون فقر، بی‌کاری، فساد و ده‌ها مشکل دیگر، دمار از روزگار انسان افغانستانی درآورده است.