امکان مخالفت غنی با طرح شورای مصالحه؛ خلیل‌زاد برای پیش‌گیری آمده است

در آستانه‌ی برگزاری نشست استانبول و ادامه‌ی تلاش‌ها برای به‌نتیجه‌ رسیدن گفت‌وگوهای صلح افغانستان، زلمی‌ خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، دیروز (شنبه، ۲۱ حمل) به کابل آمد و با رییس‌جمهور غنی و داکتر عبدالله عبدالله، رییس‌ شورای عالی مصالحه‌ی ملی، دیدار و گفت‌وگو کرد.
ارگ ریاست‌جمهوری در اعلامیه‌ای گفته است که زلمی‌ خلیل‌زاد با رییس‌جمهور غنی در باره‌ی روند گفت‌وگوهای صلح و نشست «قریب‌الوقوع» ترکیه صحبت کرده‌ است.
شورای عالی مصالحه‌ی ملی نیز، می‌گوید که در دیدار آقای خلیل‌زاد با آقای عبدالله در محفلی که معاونان، اعضای رهبری شورای مصالحه‌ی ملی و شماری از شخصیت‌های سیاسی کشور نیز حضور داشتند، روی آمادگی‌ها برای نشست استانبول صحبت شده است. بر بنیاد اعلامیه‌ی شورای عالی مصالحه، آقای خلیل‌زاد و داکتر عبدالله عبدالله روی ارایه‌ی طرح واحد جبهه‌ی جمهوری در نشست استانبول تاکید داشته‌اند.
در این نشست، زلمی خلیل‌زاد، گفته است که ایالات متحده، در تلاش‌های صلح و در دوران پساصلح در کنار ملت و مردم افغانستان می‌ماند: «جهان توقع دارد که جمهوری اسلامی افغانستان با طرح واحد به اجلاس استانبول برود.» این مقام امریکایی هم‌چنان افزوده است که ایالات متحده و جهان خواهان تسریع روند صلح و بیشترین استفاده از فرصت موجود برای پایان دادن به جنگ و استقرار صلح دایمی در افغانستان است: «ایالات متحده از همه طرف‌ها می‌خواهد برای پایان جنگ و دست‌یافتن به صلح دایمی همکاری کنند.»
هم‌چنان داکتر عبدالله عبدالله، رییس ‌شورای عالی مصالحه، از ارایه‌ی طرح واحد دولت افغانستان و آمادگی‌ها برای اشتراک در نشست استانبول اطمینان داده است. آقای عبدالله تصریح کرده است که شورای عالی مصالحه، در توحید دیدگاه‌های جمهوری، گام‌های مهمی برداشته و جمهوری اسلامی با طرح و دیدگاه مشترک به اجلاس استانبول می‌رود.
این در حالی است که شورای عالی مصالحه‌ی ملی روی توحید طرح‌های جریان‌های سیاسی افغانستان کار می‌کند و قرار است تا یکی-دو روز دیگر طرح واحدی برای ارایه در نشست استانبول آماده شود. گفتنی است که رییس‌جمهور غنی نیز، طرح‌اش را به عنوان نقشه‌ی راه صلح، با شماری از کشورهای خارجی و شورای عالی مصالحه‌ی ملی شریک کرده است.
در روزهایی که شمارش معکوس نشست استانبول شروع شده است و طرح واحد دولت افغانستان نیز آماده می‌شود، این سوال مطرح است که سفر نماینده‌ی دولت امریکا به کابل، چه تبعات و پیامدهایی روی طرح دولت افغانستان خواهد گذاشت؟
گفتنی است که آقای خلیل‌زاد پس از آن‌که طرح دولت امریکا همراه با نامه‌ی وزیر خارجه‌ی این کشور را با رهبران افغانستان شریک کرد، به سفرهای منطقه‌‌ای‌اش ادامه داد. کارشناسان سیاسی افغانستان، باور دارند که سفر آقای خلیل‌زاد به دوحه و دیدارش با گروه طالبان به‌درازا کشید و احتمال می‌رود که قناعت گروه طالبان را گرفته و به کابل آمده باشد.
اسدالله ندیم، کارشناس سیاسی افغانستان، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که برای امریکا قانع‌کردن طالبان سخت‌تر از دولت افغانستان است و به همین دلیل، در همه‌ی سفرها نخست با گروه طالبان دیدار می‌کنند و پس از آن به کابل می‌آیند. «در سفرهای آقای خلیل‌زاد نکته‌ی بسیار مهم وجود دارد که او، اول به دوحه می‌رود و بعد به کابل می‌آید؛ به این معنا که امریکایی‌ها با طالبان بسیار به مشکل به نتیجه می‌رسد. پس از آن‌که رضایت آن‌ها کسب شد، به کابل می‌آید و تلاش می‌کند که رییس‌جمهور غنی را به‌سمت پذیرفتن خواست‌های طالبان بکشاند.»
طرح سه‌مرحله‌ای آقای غنی که نکته‌های برجسته‌ی آن «دولت صلح» و «انتخابات زودهنگام» است، از دید کارشناسان سیاسی افغانستان، عملی نبوده و جامعه‌ی جهانی و گروه طالبان آن را نمی‌پذیرد. ظاهر عظیمی -کارشناس دیگر افغانستان- می‌گوید که در نشست پیش‌ رو، امریکایی‌ها تلاش می‌کنند که طرح خودشان را مبنی بر برقراری «دولت صلح افغانستان» عملی کنند و در این رابطه با گروه طالبان نیز صحبت کرده‌اند؛ ازاین‌رو، آقای خلیل‌زاد تلاش می‌کند، تاثیرش را روی طرحی که قرار است از جانب دولت افغانستان ارایه شود، بگذارد. «خلیل‌زاد تلاش می‌کند که جانب دولت افغانستان طرح‌اش را ملایم‌تر کند.»
پیش‌ازاین، شماری از چهره‌های سیاسی افغانستان به‌شمول حامدکرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان و کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، از طرح آقای خلیل‌زاد حمایت کرده بودند. هرچند گروه طالبان آشکارا در این رابطه ابراز نظر نکرد؛ اما این گروه با حکومت انتقالی در این کشور موافق است و بارها گفته‌ است که آقای غنی و حکومت فعلی، مانعی برای صلح در این کشور است.
آگاهان باور دارند که آقای غنی می‌خواهد که با طرح «انتخابات زودهنگام» طرح آقای خلیل‌زاد و نشست استانبول را به چالش بکشد. آقای ندیم می‌گوید که طرح آقای غنی یک طرح گُنگ است؛ هدف آقای غنی از پیشنهاد این طرح، به چالش کشیدن نشست استانبول است؛ اما آقای غنی، رییس‌جمهور یک دولت ضعیف است و نمی‌تواند طرحش را به‌سرانجام برساند.
با این حال، کارشناسان افغانستان از ادامه‌ی جنگ در کشور هشدار می‌دهند؛ زیرا از دید آن‌ها، رییس‌جمهور غنی طرح آقای خلیل‌زاد و به احتمال قوی طرح توحید‌شده‌ی شورای عالی مصالحه‌ی ملی را اگر در مغایرت به اهدافش باشد، نمی‌پذیرد؛ چیزی را که امریکایی‌ها دوست ندارند اتفاق بیافتد.
آقای ندیم می‌گوید که به ماه می- زمان خروج نیروهای امریکایی، نزدیک می‌شویم، امریکایی‌ها تلاش می‌کنند که تا پایان ماه می، گفت‌وگوهای صلح افغانستان را فیصله کنند و سر دو راهی –ماندن و رفتن- گیر نمانند. «اگر نشست استانبول، به چالش کشیده شود، دولت افغانستان بیش از این، تاوان می‌کند. جنگ داخلی اتفاق خواهد افتاد و افغانستان به‌سوی تجزیه پیش خواهد رفت.» به‌گفته‌ی او، رهبران سیاسی و حلقه‌ی داکتر عبدالله در صورتی‌که طرح توحیدشده، پذیرفته نشود، طرح دیگری را جدا از ارگ ریاست‌جمهوری تهیه خواهد کرد.
تاکید آقای ندیم بر این است که اگر گفت‌وگوها تا ماه می به توافق نرسد، امریکا دوباره با طالبان وارد جنگ نمی‌شود. «طالبان هم عقب‌نشینی نمی‌کنند. طالبان حتا حاضر نمی‌شوند که روی طرح آقای غنی بحث کنند. طالبان انگشت امریکایی‌ها را گیر داده و فشار می‌دهند. به همین خاطر آقای خلیل‌زاد به کابل آمده است.»
این همه در حالی است که امروز –یک‌شنبه، ۲۲ حمل- کمیته‌ی توحید طرح شورای عالی مصالحه نشست پایانی‌اش را برگزار می‌کند و پس از آن، طرحی را به‌عنوان طرح واحد از جانب دولت افغانستان، به نشست استانبول خواهد برد. با این‌حال، باید منتظر بود، طرح واحدی که از جانب شورای عالی مصالحه ارایه می‌شود، چه موضع‌هایی را به دنبال‌خواهد داشت و آیا دولت افغانستان با همین طرح به نشست استانبول می‌رود؟