
گسترش جنگ میان نیروهای افغانستان و طالبان؛ نگرانیای که بسیاری از شهروندان افغانستان را به این باور رسانده که گویا ممکن است گروه طالبان، بدون رسیدن به نتیجهی گفتوگوهای صلح، قدرت بیسابقهای را در دورهی پس از فروپاشی حکومتش به دست بیاورد.
هرچند بسیاری از فعالیتهای این گروه، بیشتر جنبهی تبلیغی دارد که این را میتوان از پخش برگههای مختلف در مورد عضویتگیریها و بیانیههای شان در میان مردم، دریافت؛ اما چیزی که میتواند سبب نزدیککردن چنین فعالیتهایی به واقعیت شود؛ بیتوجهی حکومت به آن است.
حکومت افغانستان به آنچه در فضای مجازی کشور در جریان است، چندان توجهی ندارد؛ در حالی که بیشترین تاثیر روانی امروز بر شهروندان به وسیلهی پخش اطلاعات راست یا دروغ در رسانههای اجتماعی است.
طالبان برای ایجاد وحشت، بخشی از تاثیرش را بر مردم از طریق رسانههای اجتماعی داشته است. این شیوه را میشود جنگ رسانهای یا هر چیز دیگری نام گذاشت؛ اما مهم این نیست، آنچه اهمیت دارد، تلاش طالبان (گروهی که به تاریکبینی و ضدیت با وسایلی چون رسانه محکوم است) در استفاده از هر وسیلهای برای رسیدن به قدرت است.
گذشته از این، جنگ طالبان پس از گفتوگوهای این گروه با امریکاییها و ابراز آمادگی شان به آغاز گفتوگوهای صلح با هیئت فرستادهشدهی حکومت به دوحه، وارد مرحلهی تندتری شده است. این مرحله، همزمان با تاکتیکهای روانی و رسانهای شامل حملههای مسلحانه و تروریستی نیز بوده است.
چه فعالیتهای مجازی و تبلیغی و چه مسلحانه؛ هر عملی از سوی طالبان، نشاندهندهی وخامت اوضاع بوده و بیش از همه عدم تعهد آنان را به برنامهی مشترک گفتوگوهای صلح در دوحه بیان میکند. طالبان علاقهای به این برنامه ندارند و میخواهند آن را به بنبست بکشانند؛ برنامهای که همهی ارزشهای نوین مردم افغانستان را به گروگان گرفته است و تا ادامهی بنبست اصلی خود -جنگ طالبان با نیروهای امنیتی- امکان رهایی از آن وجود نخواهد داشت.
دیروز والی ولایت فاریاب، آقای نقیبالله فایق، در برگهی تویترش نوشت که جنگ در تمام ولسوالیهای ولایت فاریاب شدت یافته و نیروهای امنیتی نیز، تمام شب از سنگرهای شان دفاع میکنند.
گسترش جنگ تا این حد، میتواند سبب سقوط این ولایت شود؛ سقوطی که اگر در چنین زمانی اتفاق بیفتد، صدمهی شدیدی به مردم و باور آنان نسبت به تواناییهای نیروهای امنیتی وارد خواهد کرد. احتمال این که طالبان برای حفظ حاکمیت شان در ولایت خاصی، بیشتر از دفعههای قبل تلاش ورزد و آن را به عنوان امتیازی در برابر دولت برای نشاندادن برابری قدرت شان استفاده کند، بسیار است.
این موضوع، میتواند گفتوگوهای صلح افغانستان را به جایی برساند که گروه طالبان بر اساس آن، چالش دیگری را پیش کشیده و مطابق به آن تقاضای امتیاز کند.
اوضاع نابهسامان امنیتی در ولایتهای مختلف کشور(هلمند، فاریاب و…)، آن هم زمانی که قرار است نیروهای امریکایی از کشور خارج شوند و میدان را ترک کنند؛ روحیهی زیادی به طالبان خواهد داد.
روز شنبهی هفتهی جاری، عبدلله عبدلله، رییس شورای مصالحهی ملی نیز با اشاره به حرفهای ترامپ مبنا بر خروج نیروهایش از افغانستان، گفته بود؛ با خروج بیوقت نیروهای خارجی از افغانستان، خلای امنیتی به وجود خواهد آمد.
چنین خلایی از اکنون نیز قابل درک بوده و نتایجی را پیش از خروج نیروهای امریکایی با خود داشته است؛ اگر حکومت افغانستان، نتواند هجوم بیوقفهی گروههای تروریستی را بر ولسوالیهای کشور مهار کند، گفتوگوهای صلح افغانستان بیشتر از این که سبب رسیدن به توافقهای دو جانبه شود، زمینهساز باجگیریهای طالبان از حکومت خواهد شد.
با توجه به این که مردم افغانستان از جنگ چندساله، خسته شده اند؛ میتوان حدس زد که دیگر توانی برای فعالیتهای مردمی در برابر گروههای تندرو برای شان نمانده است. بنا بر این، ممکن است انفعالیت ناشی از چنین خستگیای باعث بیباوری آنان نسبت به یک نظام آزاد و مردمی شده و از مبارزه برای ساختن آن، قطع امید کنند.