جمعه، سوم ماه ثور، به مناسبت روز جهانی کتاب و حق مؤلف، نمایشگاهی زیر نام «نمایشگاه کتاب صلح»، در مرکز فرهنگی پل سرخ برگزار شد. این نمایشگاه که با اشتراک برخی از ناشران کابل به راه انداخته شده است، برای پنج روز به روی مراجعهکنندگان باز است. برگزارکنندگان این نمایشگاه، هدف از برگزاری آن را، ترویج فرهنگ کتابخوانی و فروش کتاب توسط ناشران و کتابداران میگویند.
زبیر رضوان، از برگزارکنندگان این نمایشگاه، با استناد به جملهی مشهور «ملتی که کتاب نمیخواند، باید تاریخ را تکرار کند»، میگوید که افغانستان دچار تجارب تلخ تاریخی شده که مردم آن به دلایل مختلف، از آموزش، تحصیل و کتابخوانی دور شده اند. به باور آقای رضوان، برگزاری نمایشگاههای کتاب میتواند تلاشی برای رساندن کتاب به مخاطبان و گسترش آگاهی و دانش باشد. رضوان، امیدوار است که چنین نمایشگاههایی، بتواند به آیندهی روشنتری بینجامد. او، نمایشگاه کتاب صلح را، چراغی کوچک در تاریکی توصیف میکند.
افغانستان، با داشتن چهل سال تجربهی جنگ در تاریخ معاصر، یکی از کشورهای عقبمانده در بخشهای مختلف اقتصادی، امنیتی و تحصیلی است؛ زمینهای که باعث شده بیشتر شهروندان و روستانشینان آن از تحصیل دور بمانند. در بیست سال اخیر، فرصتی مهیا شده که با دوبارهسازی نهادهای دولتی و خصوصی پس از نابودی کامل آن در زمان مجاهدان و طالبان، گامهایی به سوی ترقی و پیشرفت برداشته شود. با شکست رژیم طالبان، کتابخانهها و ناشران بسیاری در کابل و ولایتهای مختلف افغانستان آغاز به فعالیت کرده و کتابهای مختلفی را وارد بازار افغانستان کردند؛ کتابهایی که پیش از آن در بازارهای افغانستان خریدوفروش آن از سوی طالبان جرم پنداشته میشد. با گذشت دو دهه از این فرصت جدید، ظاهرا وضعیت بدتر از سالهای آغازین شده و نگرانی ازدسترفتن دستآوردهای دو دههی اخیر را به میان آورده است.
رضوان، مسئول بخش فروش کتاب مرکز فرهنگی پل سرخ، میگوید که به دلیل کمشدن حمایت نهادهای بینالمللی و کشورهای همکار در افغانستان، سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی در افغانستان تأثیرپذیر شده است که بازار فرهنگ نیز از این تأثیر استثنا نیست. به باور رضوان، تاجران بسیاری، به دلیل عدم اعتماد به آیندهی سیاسی افغانستان، آماده به سرمایهگذاری در افغانستان نیستند. بازار کتاب اما؛ که در افغانستان هیچ وقت رونق آنچنانی نداشته، در سالهای اخیر بیشتر آسیبپذیر شده است.
در نمایشگاه کتاب صلح، بیشتر کسانی که مراجعه کرده اند، جوانانی استند که یا دانشجو اند، یا در بخشهای خاصی از علوم علاقه و تخصص دارند و یا هم جوانانی که پروژههای علمی زیر کار و نیاز به کتاب دارند. در قفسههای و میزهایی که برای فروش کتاب در این نمایشگاه گذاشته شده، بیشتر کتابهایی که به چشم میخورد، کتابهایی در بخشهای مختلف علوم انسانی و کتابهای دانشگاهی است که به فروش گذاشته شده است.
خالد نورا، یکی از اشتراککندگان در نمایشگاه کتاب صلح، فهرست مجموعهای از ده اثر محمود دولتآبادی، نویسندهی مشهور ایرانی را در صفحهی فیسبوکش نشر کرده که از این نمایشگاه خریده است. نورا، در گفتوگو با صبح کابل، برگزاری چنین نمایشگاههایی را ایجاد انگیزه برای مردم میداند و میگوید که زمینهای میشود برای شناخت علاقهمندان با کتابها و نویسندگان مختلف. به باور نورا، راهاندازی نمایشگاهها، راهی برای ارتباط ناشران، کتابفروشان و کتابخوانان میشود. این علاقهمند به کتاب که امروز چند جلد کتاب تحفه دریافت کرده و کتابهایی هم به دوستانش تحفه داده است، میگوید که بیست درصد تخفیف از سوی برگزارکنندگان نمایشگاه در فروش کتابها در نظر گرفته شده است.
نمایشگاه کتاب صلح، برای پنج روز برگزار میشود که هر روز آن، در حمایت به یکی از موارد وابسته به صلح نامگذاری شده است. سوم ثور، اولین روز این نمایشگاه، در حمایت از حقوق بشر برگزار شد؛ چهارم ثور، در حمایت از آزادی بیان و همینطور روزهای بعدی را در حمایت از زنان، قربانیان جنگ و نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان برگزار میشود. رضوان، این نامگذاری را حمایت معنوی از این بخشها خوانده و میگوید که تلاشی است برای ترویج کتاب و خواندن؛ تا بتواند مردم را آگاه کند.
نمایشگاه کتاب صلح، به همکاری مرکز فرهنگی پل سرخ، نشر دانشگاه، نشر مادر، نشر امیری و چند نهاد دیگر در بخش کتاب برگزا شده است.
بیستوشش سال پیش، -۱۹۹۵-، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد –یونسکو- تصمیم گرفت «۲۴ اپریل/۳ ثور» را روز جهانی کتاب نامگذاری کند. ایدهی نامگذاری روز جهانی کتاب در این روز، اولین بار در کاتالونیای اسپانیا شکل گرفت و در ۲۳ اپریل –روز سن ژورژ-، به ازای هر کتابی که فروخته میشود، یک شاخه گل رز به خریدار هدیه میدهند. در این روز، همهساله از سوی ناشران و دیگر نهادهای فرهنگی، در سراسر جهان با راهاندزای نمایشگاههای کتاب و برنامههای مرتبط با کتاب بزرگداشت میشود.
