طالبان اقلیت‌های شیعه را از خانه‌های شان کوچ اجباری می‌دهند!

مترجم: اسدالله جعفری «پژمان»

دیدبان حقوق بشر: ۲۲ اکتبر، ۲۰۲۱

نیویورک؛ دیدبان حقوق بشر، اعلام کرده که مقام‌های طالبان در چندین ولایت در سراسر افغانستان، باشندگان محل را به طور اجباری کوچ داده اند و بخشی از زمین‌های آن‌ها را به طرف‌داران خود تقسیم می‌کنند.

بسیاری از این بی‌جاشدگان از مردم اقلیت شیعه‌های هزاره استند و هم‌چنین افرادی که با دولت قبلی هم‌کاری داشتند آن‌ها را نیز، به نوعی هدف مجازات جمعی قرار می‌دهند. در اول اکتبر ۲۰۲۱ میلادی طالبان و شبه‌نظامیان وابسته به آن‌ها صدها خانواده هزاره را از ولایت جنوبی هلمند و از ولایت  شمالی بلخ به زور کوچ دادند. این اتفاقات پس از اخراج‌ هزاره‌ها در ولایت‌های دایکندی، ارزگان و قندهار صورت گرفته است. از زمان روی کار آمدن طالبان در ماه آگست، طالبان به بسیاری از هزاره‌ها و دیگر باشندگان این پنج ولایت، گفته اند که خانه‌ها و مزارع خود را ترک کنند، در بسیاری موارد تنها با هشدار چند روزه و بدون هیچ فرصتی برای ارایه مطالبات قانونی، آن‌ها را از خانه و کاشانه‌ی ‌شان کوچ داده اند.

یک تحلیل‌گر سیاسی پیشین سازمان ملل متحد گفت، اخطارهای تخلیه را مشاهده کرده است که به ساکنان گفته‌اند: «در صورت عدم رعایت این دستورات باشندگان از عواقب و پیامدهای آن حق شکایت را ندارند».

 پاتریشیا گاسمن، مدیر حقوق بشری آسیا در دیدبان حقوق بشر، می‌گوید: «طالبان هزاره‌ها و سایر افراد را بر اساس قومیت  و یا عقاید سیاسی ‌شان به زور و اجبار اخراج می‌کنند تا اموال و جایگاه آن‌ها را به حامیان خود پاداش بدهند».

 وی، افزود که این کوچ‌های اجباری با تهدید به زور و بدون هیچ‌گونه روند قانونی یک تعرض و سوءاستفاده‌ی جدی است که به مجازات جمعی می‌انجامد. رسانه‌ها، گزارش داده اند که ساکنان هزاره‌های ولسوالی قبت‌الاسلام مزار شریف در ولایت بلخ، گفته اند که افراد مسلح از مردم منطقه‌ی کوشانی با نیروهای امنیتی محلی طالبان در تلاش استند تا خانواده‌های هزاره را مجبور به ترک خانه‌های شان کنند و تنها سه روز به آن‌ها فرصت داده اند تا زمین و خانه‌های‌شان را ترک کنند.

بنابراین؛ مسؤولان، طالبان ادعا کردند که این اخراج‌ها بر اساس حکم دادگاه صورت گرفته است؛ اما ساکنان اخراج‌شده، ادعا می‌کنند که آن‌ها از دهه‌ی ۱۹۷۰، مالک این زمین‌های شان بوده اند؛ اما این اختلافات و ادعاهای متناقض ناشی از جنگ‌های قدرت‌طلبانه در دهه‌ی ۱۹۹۰ می‎‌شود.

باشندگان ولسوالی ناوه‌میش ولایت هلمند به دیدبان حقوق بشر، گفته اند که طالبان در اواخر ماه سپتمبر در نامه‌ی اخطاری‌که برای ۴۰۰ خانواده صادر کرده بود و به آن‌ها دستور اخراج داده است، با توجه به زمان اندک، خانواده‌ها نتوانستند وسایل خود را بردارند و یا هم محصولات زراعتی خود را کامل برداشت کنند.

 یکی از ساکنان این ولسوالی گفت: طالبان شش مردی را که می‌خواستند دستور آن‌ها را به چالش بکشند را بازداشتکردند و چهار نفر از آن‌ها هنوز هم  در بازداشت طالبان به سر می‌برند. یکی دیگر از ساکنان این ولسوالی، گفت که در اول دهه‌ی ۱۹۹۰ نیز، فرماندهان محلی زمین‌های وسیعی را بین اقوام و طرف‌داران خود تقسیم کردند که این موضوع، سبب تنش‌های زیادی قومی و قبیله‌ای در میان آن‌ها شد. تأمین ادعای مالکیت زمین بستگی به این دارد که چه کسانی در قدرت بودند و کسانی که در تصمیمات حکومت قبلی شکست خورده اند، اکنون از طالبان خواسته‌اند تا از ادعاهای آن‌ها حمایت کنند. یکی از کنش‌گران در ولایت هلمند، گفت که این اموال و زمین‌ها در میان اعضای طالبان که دارای مقام‌های رسمی و دولتی استند، توزیع می‌شود. وی افزود «آن‌ها زمین‌ها و سایر امکانات عام‌المنفعه را به نیروهای خود توزیع می‌کنند».

بیش‌ترین کوچ‌های اجباری در ۱۵ روستای ولایت‌های دایکندی و ارزگان رخ داده است؛ جایی که طالبان در ماه سپتمبر، دست کم ۲۸۰۰ نفر از مردم هزاره را کوچ دادند. خانواده‌های بی‌جا‌شده در ولسوالی‌ها و مناطق هم‌جوار فرار کردند، همه‌ی اموال و محصولات خود را پشت سر گذاشتند.

یکی از ساکنان این ولایت، گفت: «پس از سقوط کشور به دست طالبان، ما نامه‌ای از سوی طالبان دریافت کردیم که به ما هشدار داده بودند بایستی خانه‌های خود را ترک کنیم؛ زیرا این زمین‌ها مورد اختلاف و منازعه حقوقی است». چندین نماینده و بزرگان مردمی برای درخواست تحقیقات قضایی نزد مسؤولان طالبان در ولسوالی مربوطه رفتند؛ اما حدود پنج نفر از آن‌ها را بازداشت کردند. بنابراین، کارشناسان دیدبان حقوق بشر هنوز نتوانستند مشخص کنند که آیا آن‌ها آزاد شده اند یا خیر. این باشنده‌ی محل می‌افزاید: «طالبان در جاده‌های خارج از روستاها ایست بازرسی ایجاد کرده و اجازه نمی‌دهند که کسی حتا محصولات و مایحتاج اولیه خود را با خود ببرد».

پس از پوشش خبری قضیه بی‌جاشدگان توسط رسانه‌ها؛ مقامات طالبان در کابل دستور تخلیه برخی از روستاهای ولایت دایکندی را تکذیب کردند؛ اما تا ۲۰ اکتبر هنوز هیچ کسی از باشندگان ولایت دایکندی به خانه و کاشانه‌ی خود بازنگشته است. در اواسط ماه سپتامبر در ولایت کندهار، طالبان به ساکنان یک مجتمع مسکونی متعلق به دولت سه روز فرصت دادند تا آن جا را ترک کنند. با این‌حال، این زمین توسط دولت قبلی به کارمندان ملکی دولت توزیع شده بود. بر اساس قوانین بین‌المللی «اخراج و کوچ‌های اجباری به عنوان حذف دایم یا موقت افراد؛ خانواده‌ها یا گروهی برخلاف خواست‌های از آن‌ها از خانه و یا سر زمینی‌شان، بدون دست‌رسی به دادگاه عدلی و قضایی مناسب و یا محافظت قانونی از آنان غیرقانونی و ممنوع است». هزاره‌ها عمدتاً یک اقلیت قومی مسلمان- شیعه استند که در دهه‌ی ۱۹۹۰ نیز، هدف کشتارهای دسته‌جمعی و نقض جدی حقوق بشری توسط نیروهای طالبان قرار گرفتند. هزاره‌ها بیش از ۱۰۰ سال با تبعیض، خشونت و بدرفتاری دولت های توارثی و ارثی در افغانستان مواجه بوده اند. کوچ‌های اجباری در افغانستان در حالی اتفاق می‌افتد که اکثر بی‌جاشدگان داخلی بی‌سابقه، ناشی از خشکسالی، مشکلات اقتصادی، و درگیری‌ها بوده است.  بر اساس آمارهای اخیر ۶۶۵۰۰۰ هزار نفر تنها در سال ۲۰۲۱ میلادی بی‌جا شده اند. در کل حدود چهار میلیون نفر در افغانستان آواره شده اند. گاسمن گفت: «کوچ‌دادن و آواره‌کردن خانواده‌ها در هنگام برداشت محصولات زراعتی و درست قبل از شروع فصل سرد زمستان بسیار ظالمانه و بی‌رحمانه است». طالبان باید کوچ اجباری هزاره‌ها و سایر گروه‌ها را متوقف کند و در مورد اختلافات زمین و مشکلات حقوقی بر اساس قانون در یک روند عادلانه‌ای قضایی اقدام کند.