طب یونانی، درمان محبوب در افغانستان

درمان یونانی در افغانستان به خصوص در میان روستائیان از سابقه‌ی طولانی‌ای برخوردار است و بیشتر مردم از اثرگذاری این داروها راضی بوده و زمانی که با مشکل صحی‌ مواجه می‌شوند، به جای مراجعه به داکتر، دست به دامان این درمان‌گران سنتی شده و این نوع درمان را بهترین درمان می‌دانند.
در عصر حاضر با وجود شفاخانه‌ها و وسایل مدرن درمان، فرهنگ استفاده از گیاهان و ادویه‌ی یونانی در میان مردم رایج است.
در بازارها و فروشگاه‌های پرجمع‌وجوش کابل اگر دقت کنیم، دکان‌های کوچک و بزرگی وجود دارد که پر از گیاهان و داروهای یونانی است که مشتریان با پرداخت پول اندک، این دواها و گیاهان را خریده و استفاده می‌کنند.
مسؤولان وزارت صحت عامه می‌گویند که هشت سال قبل، آزمونی از متقاضیان درمان سنتی گرفته شد که در آن آزمون صد نفر موفق شدند و وزارت صحت عامه به آنان جواز فعالیت درمان را داد؛ اما به آنان جواز فروش داروها داده نشد.
نعمت‌الله نوروزیان، رییس سیستم خدمات دوایی بعد از مارکیت، در وزارت صحت می‌گوید: «وزارت صحت به کسی جواز فروش داروهای یونانی را نداده است و فروش این داروها غیرقانونی است.»
نوروزیان افزود، تا هنوز با چند تن از کسانی‌ که چنین داروهایی را می‌فروشند، برخورد قانونی صورت گرفته و دکان‌های دیگر نیز تحت تعقیب است.
فواید و ضررهای گیاهان و داروهای یونانی
درمان‌گران یونانی ادعا دارند که گیاهان و داروهای یونانی، بدون ضرر است؛ اما متخصصان پزشکی مدرن، این ادعا را رد می‌کنند. داکتر محمدسلیم مایار می‌گوید که مصرف هم‌زمان چندین دوای گیاهی و یا مصرف دوامدار تنها یک دوای گیاهی زیان‌بار است.
او افزود که در باره‌ی بیشتر گیاهان یونانی، تا هنوز تحقیق نشده است و مردم به صورت خودسر و یا به توصیه‌ی درمان‌گران سنتی، از این گیاهان استفاده می‌کنند که آسیب‌های جدی به صحت آنان می‌رساند.
بیشتر متخصصان پزشکی، به این باور اند که درمان یونانی با روش‌های درمان امروزی مطابق نیست. تشخیص مرض در درمان یونانی نمی‌شود؛ فقط روی گفته‌های مریض دوا داده می‌شود. درمان‌گران سنتی، آموزش اکادمیک و علمی ندیده اند و هر کار را به صورت تجربی و به شکل خودسرانه انجام می‌دهند. داروهای آنان معیاری نبوده و عوارض جانبی به بار می‌آورد.
در همین حال، داکتر مایار می‌گوید که این گیاهان مضر نیست؛ اما این که درمان‌گران یونانی بدون تشخیص این دواها را به مردم می‌دهند، بدون شک عوارض جانبی به همراه دارد. او افزود که ممکن است، شماری از این دواها و روش‌های تداوی سنتی، مؤثر باشد؛ اما مطالعات بیشتری در باره‌ی برخی از محصولات و روش‌های طب سنتی نیاز است.
درمان‌گران سنتی
بیشتر درمان‌گران سنتی که داروهای یونانی می‌فروشند، بر اساس تجربه‌‌های دیگران به این کار رو آورده اند. آنان درمان یونانی را از درمان‌گران دیگر به ارث برده اند.
شمس احمدی، در مندوی شهر کابل دکان عطاری کوچکی دارد که روزانه، ده‌ها مشتری برای خرید ادویه‌ی‌ یونانی، به این دکان مراجعه می‌کنند. به گفته‌ی او، مشتریانش زنان، مردان، کهن‌سالان و جوانان است؛ اما بیشتر زنان برای خرید ادویه، به او مراجعه می‌کنند.
او، می‌گوید که ده سال است، این شغل را دارد و درمان یونانی را از برادر بزرگش یاد گرفته است.
درمان‌گران سنتی، از گیاهانی که در افغانستان موجود است و گیاهانی که از پاکستان، ایران و هندوستان وارد می‌کنند، دارو می‌سازند. آنان از داروی‌های یونانی، بیشتر برای تداوی مرض‌های کمردرد، پا‌ی‌درد، امراض جلدی و استخوان‌دردی‌ها استفاده می‌‌کنند.
شمس احمدی می‌گوید که در دکان او حدود ۵۰۰۰ گیاه مختلف وجود دارد که برای تداوی امراض مختلف مفید است.
درمان‌گران سنتی به این باور اند که ادویه‌ی یونانی، بی‌ضرر و ارزان است و از گیاهان طبیعی به دست می‌آید.
«رنجت سنگهـ» یکی دیگر از درمان‌گران سنتی در کابل می‌گوید که این درمان قدامت خیلی زیادی دارد و ما با استفاده از تجربه‌های گذشته، به مردم دوا می‌دهیم.
او افزود: «اثربخشی این داروها، طولانی‌‎مدت است و برای مریض مفید واقع می‌شود. بیشتر مردم از تأثیرگذاری این دواها راضی اند.»
«رنجت سنگهـ» بیست‌سال است که به درمان یونانی رو آورده و درمان را در پاکستان از استادش آموخته است.
او می‌گوید: «برای آموختن این علم، تنها تجربه مهم است و من از تجربه‌هایم در تهیه و فروش دواها استفاده می‌کنم و مشتریانم نیز از من راضی استند.»
افراد مصاب به بواسیر، درد گرده، درد مثانه، زردی و مشکلات جنسی به این درمان‌گران بیشتر مراجعه می‌کنند.

چرا درمان یونانی؟
فقر و عدم‌ آگاهی مردم از روش درمانی مدرن، موجب شده است که آنان به این روش درمانی، روی بیاورند؛ چون دواهای یونانی ارزان‌تر از داروهای شیمیایی است.
فوزیه یکی از بیماران می‌گوید: «هرگاه مریض می‌شوم، به دکان عطاری (ادویه فروشی یونانی) مراجعه می‌کنم. باپول کم، مقداری دوای یونانی می‌خرم و معمولا برایم اثرگذار است.»
عده‌ای از مردم به این باور اند که کیفیت داروهای یونانی، بهتر از داروهای شیمیایی است، به همین دلیل، آنان از این دواها استفاده می‌کنند.
احمدرضا، یکی از مشتریان این دواها می‌گوید که برای درمان کمردردش، چندین بار به شفاخانه مراجعه کرده؛ اما نتیجه‌ی مطلوب نگرفته است. نزدیکانش به او توصیه کرده ‌اند که به درمان‌گران سنتی مراجعه کند.
او می‌گوید: «از وقتی که دواهای یونانی استفاده می‌کنم، بهتر شده‌ام و برایم تأثیر مثبت داشته است.»
در همین حال، تعدادی از مردم بااستفاده از گیاه‌هان دارویی، به گونه‌ی غیرعلمی به تداوی مشکلات صحی خود می‌پردازند.
فهیمه می‌گوید: «گیاهان زیادی در خانه دارم که هرگاه، خودم یا یکی از اعضای خانواده‌ام مریض می‌شوند؛ از این داروها استفاده می‌کنیم، نیاز به داکتر و درمان نیست.»
در همین حال، شماری از درمان‌گران سنتی شکایت داشته و می‌گویند که بیشتر این درمان‌گران، بدون شناخت از گیاهان و داروها، آن را به مردم می‌دهند که در این صورت، ضرر آن بیشتر از فایده‌اش است.
شکیبا می‌گوید که نمی‌تواند باردار شود و داکتران متخصص علت آن را، نوشیدن مکرر جوشانده‌ی زنجبیل می‌دانند که به توصیه‌ی درمان‌گران سنتی استفاده کرده بود.
درمان یونانی و روش‌های درمان آن
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، طب سنتی مجموعه‌ای از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمالی است که بر پایه‌ی نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف استوار است که در بهداشت، پیش‌گیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی استفاده می‌شود.
خوراکی‌های سرد و گرم
در طب سنتی، خوراکی‌ها‌ را از لحاظ خاصیت‌ به دو دسته‌ (خوراکی‌های ‌سرد و گرم) تقسیم‌بندی می‌کنند. به باور درمان‌گران سنتی، خوراکی‌های سرد ارزش غذایی منفی در شخص ایجاد کرده و خوردن آن‌ها سبب‏ رخوت، سستی، ضعف عمومی، رنگ‌پریدگی، بی‌حالی، کم‌حوصلگی، کاهش نیروی ‏جنسی و پرخوابی می‌شود و خوردن غذاهای گرم، باعث بالا رفتن فشار خون، ‏برافروختگی چهره،‌ کم‌خوابی، جوش‌صورت و جوش‌های چرکی خواهد شد.
گیاه‌درمانی: یکی از روش‌های معمول در طب سنتی، گیاه‌درمانی است که این روش در افغانستان نیز رایج است و مردم بیشتر به‌ شکل خودسر از این گیاهان استفاده می‌کنند.
حجامت: روش خون‌گیری‌ای که برای درمان و پیش‌گیری‌های امراضی چون آسم، اعتیاد به مواد مخدر، نارسایی هضم غذا، سردردهای مزمن، اعصاب، چربی‌ خون، غلظت خون و بیماری‌های پوستی انجام می‌شود.
رگ زدن: یکی دیگر از روش‌های خون‌گیری در طب سنتی است که این عمل باعث دفع بسیاری سموم از بدن می‌شود؛ هم‌چنان مواد اضاف‌ای را که در خون رسوب و افزایش می‌یابد، دفع می‌کند.
درمان افسردگی در طب سنتی: در طب سنتی، برای درمان امراض روحی، به خصوص افسردگی به طور معمول از روش گیاه‌درمانی استفاده می‌شود. درمان‌گران سنتی، زعفران، سیاه دانه، بادام، شیره‌ی انگور، عرق بهار نارنج، انجیر و زیتون را برای درمان امراض روحی مفید می‌دانند.
درمان یونانی و استفاده از گیاهان طبیعی، برای درمان بیماری‌ها از آغاز پیدایش انسان تا کنون وجود داشته و مردم به صورت سنتی با این روش درمانی، خود را درمان می‌کنند.
سازمان جهانی صحت در سال ۲۰۱۷، در گزارشی اعلام کرده است که در شماری از کشورهای آسیایی و افریقایی، حدود ۸۰ در صد جمعیت برای مراقبت‌های ابتدایی صحی، به درمان یونانی و دواهای سنتی وابسته استند.
بر اساس آمار این سازمان، داروهای سنتی گیاهی یا یونانی در جهان، سالانه ۶۰ میلیارد دالر درآمد دارد.