با آن‌که در ۲۰ سال اخیر وزارت صحت عامه‌ی افغانستان در هم‌کاری با سازمان صحی جهان و ده‌ها نهاد هم‌کار دیگر برای محو پولیو در افغانستان کار کرده‌اند؛ اما عدم دسترسی به مراکز صحی، باورهای نادرست و پایین‌بودن سطح آگاهی شماری از خانواده‌ها در افغانستان در مورد واکسیناسیون به ویژه واکسین پولیو یا فلج اطفال، سبب فلج‌شدن کودکان زیادی شده است. همین مسأله سبب شده که افغانستان هنوز هم در جمع کشور هایی باشد که سالانه آمار پولیو در آن به ثبت می‌رسد.
عبدالبصیر، باشنده‌ی ولایت تخار در شمال‌شرق افغانستان که حدود ۶۰ ساله است، می‌گوید که باورهای نادرست در مورد واکسین فلج اطفال، زندگی کودکان زیادی را در روستاهای دوردست این ولایت با چالش روبه‌رو کرده است.
به روایت این مرد، در گذشته‌های نه چندان دور، «داستان‌های» دور از حقیقت در میان مردم وجود داشت که گویا تطبیق واکسین حرام است و بر اساس این باورهای غلط، برخی خانواده‌ها از بردن کودکان شان به مراکز صحی و تطبیق واکسین خودداری می‌کردند.
به گفته او ناآگاهی خانواده‌ها و موجودیت باورهای نادرست در مورد واکسین پولیو، سبب فلج‌شدن ده‌ها کودک شده است که اکنون این کودکان شرایط دشوار زندگی را سپری می‌کنند.
معلم جمعه خان ۵۵ ساله، از بزرگان قومی در منطقه‌ی سرک شرکت شهر تالقان، مرکز تخار است. او نیز روایت‌هایی از موجودیت تبلیغات منفی در مورد واکسین پولیو دارد. او می‌گوید که در دوره‌های جوانی او، شماری به این باور بودند که تطبیق واکسین پولیو ضررهای چون تلف‌شدن اطفال، فلج دایم و لال‌شدن را به همراه دارد.
او، می‌گوید: «حالا مردم از واکسین استقبال می‌کنند و بالاخره طفل‌های شان را واکسین می‌کنند، واکسین بسیار فایده کرده است. در گذشته شایعاتی میان مردم وجود داشت که اگر اطفال واکسین شوند، می‌میرند و یا فلج و گنگ به بار می‌آیند. حالا تمامی مردم آگاه شده‌اند.»
با این حال معلم جمعه خان می‌گوید که اکنون نسبت به گذشته دیدگاه مردم و خانواده‌ها در مورد واکسین پولیو تغییر کرده است.
به گفته او راه‌اندازی برنامه‌های آگاهی‌دهی برای خانواده‌ها از طریق وزارت صحت عامه و افزایش سطح آگاهی مردم و باسوادشدن جوانان در روستاهای دوردست، این باورهای نادرست را تا حد زیادی کاهش داده است؛ اما او هم‌چنان نگران آینده‌ی برخی از کودکان روستایی است که هنوز خانواده‌های شان در گرو باورهای نادرست از واکسین پولیو استند.
معلم جمعه، می‌افزاید که در گذشته شماری از افراد بی‌سواد در روستاها علیه واکسین پولیو و سایر واکسین‌ها تبلیغات منفی راه می‌انداختند و این‌گونه برای مردم می‌گفتند از نظر دینی تطبیق واکسین مشکل دارد.
با این حال، روحانیون و علما در شمال افغانستان، تطبیق واکسین برای اطفال را در تضاد با آموزه‌های دینی نمی‌دانند و می‌گویند که باورهای موجود در مورد واکسین در نزد برخی خانواده‌ها، هیچ ربطی با دین ندارد. به گفته علمای دینی، حفظ جان و صحت‌مندی از دستورات دینی است.
مولوی سید عمادالدین راقم، خطیب مسجد جامع در شهر تالقان در استناد به حدیث، تطبیق واکسین برای اطفال را حلال می‌داند. او هم‌چنان، تأکید می‌کند که پولیو یا فلج اطفال مرض خطرناک و مهلکی است که زندگی انسان‌ها را به تباهی می‌کشاند و نباید خانواده‌ها نسبت به این بیماری بی‌توجهی کنند.
او، گفت: «مرض پولیو یکی از امراض بسیار خطرناک و کشنده بوده که در گذشته‌ها از اطفال ما صدها و هزارها قربانی گرفته است. با کمال خوشحالی و خوشبختی که در این دوره‌ی معاصر ما و در این اواخر واکسین این ]مرض[ پیدا شده است و به خاطر جلوگیری از این مرض کشنده مراکز صحی در خدمت مردم استند و عرضه خدمات می‌کنند.»
مولوی محمد نادر، از عالمان دینی در ولایت بغلان نیز، درمان‌کردن امراضی را که سبب سالم ماندن انسان‌ها شود از اساسات دین و دستورات پیامبر اسلام می‌داند و می‌گوید که «واکسین‌کردن، سوزن‌زدن، شربت‌خوردن» ممنوعیتی در دین اسلام ندارد.
این عالم دینی از شهروندان کشور می‌خواهد که به خاطر آینده‌ی کودکان شان از رفتن به مراکز صحی خود داری نکنند و هم‌چنان در تطبیق واکسین برای کودکان شان تلاش کنند تا مسؤولیت شان را ادا کرده باشند.
این روحانی برجسته در ولایت بغلان می‌گوید: «علمای دینی و امامان مساجد در تمامی افغانستان باید در آگاهی‌دهی مردم از فواید واکسین پولیو تلاش کنند تا اطفال صحت‌مند به جامعه و کشور تقدیم شود.»
تبلیغ سو و باورهای نادرست در مورد واکسین پولیو، سبب فلج‌شدن شماری زیادی در نقاط مختلف افغانستان شده است که اکنون به نحوی بار دوش خانواده‌های شان شده‌اند و عمر خود را در حسرت واکسین‌شدن می‌گذرانند؛ اما این فرصت دیگر از دست شان رفته و برگشت آن ممکن نیست.
انیسه، یکی از همین قربانیان باورهای ناپسند در اجتماع افغانستان است. او ۲۷ سال پیش در یک روستای دور افتاده به دنیا آمد و باورهای نادرست در مورد واکسین و سطح پایین آگاهی خانواده‌اش سبب شد که او از گرفتن واکسین باز بماند. حالا او هر لحظه حسرت دو قطره واکسین پولیو را می‌خورد؛ زیرا پاهای فلج‌شده‌ی او سبب شده است که در ادامه‌ی زندگی هرگز نتواند به پای خود بیایستد.
انیسه باشنده‌ی ولسوالی نهرین ولایت بغلان است. در روستای دره‌گی این ولسوالی زمانی به دنیا آمد که باورهای نادرست، سطح پابین آگاهی، نبود امکانات و نرخ بلند بی‌سوادی در اوج خود قرار داشت.
او می‌گوید: «خانواده‌ام در زمانی که کودک بودم، زحمت رفتن به یک مرکز صحی را نکشیدند و حالا یک عمر تاوان غفلت آن زمان آنان را به دوش می‌کشم.»
این زن جوان تمامی عمر خود را محتاج هم‌کاری یکی از اعضای خانواده‌اش است که به او کمک کند. زندگی از دید او متفاوت است، آرزوی راه‌رفتن و قدم‌زدن در محله شان را دارد؛ آرزویی که تحقق آن دیگر ممکن نیست.
محمدنسیم، پدر انیسه که حدود ۸۰ سال سن دارد، خود را مقصر می‌داند؛ اما می‌گوید که نبود امکانات در آن سال‌ها، یکی از دلیل‌های بزرگی است که سبب شد دخترش از دریافت واکسین باز بماند.
محمدنسیم و دخترش انیسه، تنها زندگی می‌کنند. انیسه مادرش را هنگامی که تنها دو سال داشت از دست داد و محمد نسیم نیز، به علت فقر نتوانست برای بار دوم ازدواج کند.
حالا این پدر و دختر که تنها زندگی می‌کنند، هردو نیازمند هم‌کاری دیگران استند؛ زیرا کهولت سن محمد نسیم را و پولیو انیسه را زمین‌گیر کرده است.
با این همه، نیازمحمد اکاخیل، آمر مراقبت‌های صحی ریاست صحت عامه‌ی طالبان در ولایت بغلان، می‌گوید که مرض پولیو یا فلج اطفال یک مرض ساری و در عین حال خطرناک است که در صورت بی توجهی خانواده‌ها و واکسین‌نشدن کودکان امکان شیوع دوباره‌ی آن وجود دارد.
بر اساس آمار سازمان جهانی صحت، در سال ۲۰۲۰، ۵۶ مورد واقعه‌ی پولیو در افغانستان ثبت شد، در سال ۲۰۲۱، ۴ مورد و در سال ۲۰۲۲، ۲مورد به ثبت رسیده است.
با این حال سازمان جهانی صحت در برج عقرب سال ۱۴۰۱، اعلام کرد که افغانستان به محو بیماری فلج کودکان نزدیک‌تر شده است.
