سرک دارالامان – دهمزنگ که به دلیل چندین انفجار، به سرک مرگ شهرت یافته بود، اکنون شماری از شهروندان از آن به نام سرک لاله‌های سرخ یاد می‌کنند؛ لاله‌هایی که بر دیوارهای بتنی آن با پس زمینه‌ی سفید و با نقاشی نقش بسته است.
امید شریفی، مسؤول گروه «هنرسالار» که این نقاشی‌ها را انجام داده، می‌گوید که ده هزار لاله به یادبود هزاران شهروند افغانی که جان شان را در ناامنی‌ها از دست داده اند، رسامی شده است.«یک لاله از یک انسان بی‌گناه که با تمام آرزوهایش شهید شده یاد آور می‌کند.»
اقای شریفی تصریح می‌کند که گروه هنر سالار، کمپنی‌ای را تحت نام (با توام ای وطن‌دار) راه‌اندازی کرده است تا به وسیله‌ی آن، کمپاین و در آستانه‌ی مذاکرات صلح، از هزاران شهروند بی‌گناه افغان یادآوری کند که جان شان را در جنگ و ناامنی از دست داده اند.
او می‌گوید: «جنگ ویران‌کننده است. سال‌ها جنگ در کشور، بیش از ۱۲۰ هزار افغان را قربانی گرفته است. ما اگر بخواهیم عکس تمام این شهروندان را در دیوارها و در اعتراض به جنگ نصب کنیم، تأثیر روانی بسیار شدید می‌گذارد. به این منظور ما به جای عکس تمام آنها، گل سرخ نقاشی می‌کنیم.»
در کنار لاله‌های سرخ در روی دیوارهای جاده‌ی دارالامان، تصویری از یک دختر جوان و دانشجو به اسم قدسیه نیز دیوارنگاری شده است. او، یکی از ده‌ها شهروند افغان است که در ناامنی‌های سال‌های پسین و در انفجاری در همین جاده جانش را از دست داد؛ اما لاله‌های سرخ دیواری از او نشد و تا این که تصویرش به کار فت.
کمپاین نقاشی گل‌های سرخ، در اعتراض به ناامنی‌ها از جاده‌ی دارالامان شروع شده است. قرار است که این روند ادامه یافته و بیش از ۱۲۰ هزار لاله‌ی سرخ با پس زمینه‌ی سفید، در دیوارهای بتنی ترس‌آور شهر کابل دیوارنگاری شود.
شهر دیوارها
کابل، با دیوارهای بتنی محافظتی‌ای که به دلیل تهدیدهای امنیتی در اطراف اداره‌های مهم دولتی گذاشت شده، به شهر دیوارها شهرت یافته است؛ شهر ترس و اظطراب که هر لحظه عابران را به فکر ناامنی و کشتار می‌اندازد؛اما این دیوارهای بتنی جاده‌های شهر کابل، دیگر تنها دیوارهای محافظتی ترس‌آور نیست. از چند سال به این سو، رفته رفته به محل نقاشی‌های خیابانی تبدیل شده است. این دیوارها، گاهی به محل اعتراض به پدیده‌های منفی، چون فساد اداری، ناامنی، بی‌اتفاقی، خشونت علیه زن، منع مهاجرت و… بدل شده و گاهی به محل تبلیغ و معرفی آثار تاریخی افغانستان.
۷۵۰ نقاشی دیواری؛ این نقاشی‌ها به گفته‌ی شهروندان از استرس زندگی در شهر ناامن و جاده‌های کوچک و احاطه شده با دیوارها می‌کاهد و آنان را غرق در تماشای شان می‌کند.
هنر سالار
نهاد خدماتی هنرسالاران افغان، در سال ۱۳۹۳ با شش نفر ایجاد شد. در ابتدا کار عمده‌ی این نهاد، تمرکز روی فساد اداری در افغانستان بود. اعضای این گروه، به گونه‌ی رضاکار و با هزینه‌ی شخصی به دیوارنگاری مشغول شدند. این گروه در۲۰ ولایت دیوارنگاری کرده است و مجموعه‌ی اثرهای خلق شده توسط آن به ۷۵۰ دیوارنگاری می‌رسد. بیشتر دیوارنگاری با رویکرد انتقادی به همراه است.
امید شریفی می‌گوید: «ما شش نفر برای اولین بار سعی کردیم که با دیوارنگاری خیابانی در مقابل پدیده‌های منفی اعتراض کنیم تا برای محو آن گفتمان به میان بیاید.»
اقای شریفی اضافه می‌کند که دو سال گروه هنر سالار با هزینه‌های شخصی دیوارنگاری کرده و گاهی هم در این راستا مردم نیز سهیم شده اند و سبب شده که دیوارنگاری در افغانستان به یک رفتار جمعی انتقادی نظام‌مند تبدیل شود.
من ترا می‌بینم
در مرکز شهر کابل، روی دیوارهای بلند امنیتی، در کنار مهم‌ترین نهادهای امنیتی؛ حتا نهاد ریاست‌جمهوری، چشمان تیز و درشت افرادی را که بر دیوارها نقش بسته، می‌بینید که به شما نگاه می‌کنند و انگشت شان را به شما نشانه رفته اند و نوشته‌هایی که (من شما را می‌بینم، رشوت‌خور دشمن خدا و رسول است.) و در کنار این، چندین نقاشی و دیوارنگاری دیگر.
گروه هنر سالار، به منظور مبارزه با فساد، فعالیت‌ها هنری زیادی را در جاده‌های پررفت‌وآمد شهرها بی‌‌ویژه در شهر کابل انجام دادند. به حدی که دیوارهای منتهی به جاده‌های پررفت و آمد شهر، نمای ضد فسادی اداری را به خود گرفت.
بنا بر گفته‌ی مسؤول گروه هنر سالار، این دیوارنگاری‌های منحصر به فرد برای بار اول در دل دیوار جاده‌های شهر کابل نقش بست و به همین دلیل گروه هنرسالار، در سال ۱۳۹۵ برنده‌ی جایزه‌ی جهانی خلاقیت ونوآوری در بخش مبارزه با فساد اداری را به خود اختصاص داد.
این گروه، به نمایندگی از افغانستان، در میان نهادهای بیشتر از ۱۰۰کشور جهان مقام نخست را گرفته و برنده‌ی این جایزه شد. این جایزه‌ی جهانی، از سوی مرکز حاکمیت قانون و مبارزه با فساد قطر، با حضور امیر این کشور و دبیرکل سازمان ملل متحد، به این گروه داده شد.
به گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت، افغانستان چهارمین کشوری است که در سطح جهان دارای بیشترین میزان فساد مالی و اداری در جهان است.
همگرایی
در کنار چشم‌های «من ترا می‌بینم»، شما نقشه‌هایی از افغانستان زخمی و تکه شده را می‌بینید که به هم وصله شده است. شعارهای حک شده‌ی زیر این تصاویر و نقاشی‌ها، مردم افغانستان را به همگرایی و اتحاد دعوت می‌کند.
شماری از این دیوارنگاریها را نیز شهروندان عادی افغانستان نقش کرده اند؛ نقش‌هایی که خواسته‌های درونی آنان است.
محو خشونت
خشونت رفتاری و تندروانه، میراث دیگر جنگ در افغانستان است که با آمدن طالبان تشدید شد؛ به ویژه خشونت در مقابل زنان که بعد از سقوط این گروه نیز همچنان تداوم یافت به حدی که در حوت ۱۳۹۳ در کابل، مردان یک دختر جوان را با اتهام به آتش‌زدن قرآن، در مقابل مسجد شاه دو شمشیره ، ابتدا مورد لت و کوب قرار داده و بعد به آتش کشیدند. این رفتار سبب شد که گروه هنرسالار، به کمک دیوار و دیوارنگاری به آن اعتراض کنند. حال در روی شماری از دیوارهای منتهی به جاده‌ها در شهر کابل، تصاویری از زنان به ویژه تصویرهایی از فرخنده نقش بسته است. این تصاویر در راستای مبارزه با خشونت علیه زن در افغانستان است.
با این حال، براساس نتایج پژوهش انستیتوت تحقیقات صلح در ناروی و انستیتوت جورج‌تاون برای زنان، صلح و امنیت در امریکا، شاخص جدید وضعیت زنان را در جهان ارائه کرده و بهبود معیشت زنان را عنصر کلیدی برای صلح و امنیت کشورها عنوان کرده است. افغانستان و سوریه، بدترین کشورها برای زنان محسوب می‌شوند.
منع مهاجرت
در میان مهاجران کشورهای مختلف دنیا، بیش از شش میلیون نفر را شهروندان افغانستان شکل می‌دهند که در کشورهای مختلف مهاجر هستند.
مهاجرت افغان‌ها، همزمان با آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان شدت گرفت. تشکیل دولت موقت در سال ۱۳۸۰ این روند را تا حدودی کند کرد؛ اما بار دوم روند مهاجرت افغان‌ها، در بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ شدت گرفت. گروه هنرسالار، به منظور نکوهش این روند و خطرهای مهاجرت، دیوارنگاری‌هایی را با سوژه‌ی مهاجرت خلق کرده است.
مسؤول این گروه می‌گوید که دیوارنگارها به منظور آگاهی‌دهی در مورد خطرهای مهاجرت‌های غیر قانونی صورت گرفت تا مردم بدانند که در فرار قرار نیست و راه مهاجرت را پیش نگیرند.
موترهای شیشه‌سیاه
در کنار این دیوارنگاریها، در بعضی از دیوارها موترهای شیشه‌سیاه نیز دیوار نگاری شده است. این دیوارنگاری، در اعتراض به ناامنی و موترهای شیشه سیاه که گفته می‌شد، ناامنی را در شهر کابل دامن می‌زنند، نقاشی شده است. جوانان افغان، صاحبان موترهای شیشه سیاه را فرعون خطاب کرده از آنها پرسیده اند که در موترهای شان چه چیزی را انتقال می‌دهند که شیشه‌ی آنها را سیاه کرده و به قوانین شهری به ویژه به قوانین ترافیک پابند نیستند.
این کمپاین اعتراضی نیز سبب شد که ارگان‌های مسؤول، در پی پاکسازی فیلم از روی شیشه‌ی موترها برآیند.
آثار تاریخی
در کنار این دیوارنگاری‌های انتقادی، از دو سال به این سو، شماری از دیوارهای بتنی در جاده‌های کابل، با تصاویری از مکان‌های تاریخی مزین شده است؛ تصاویری که کمک می‌کند مردم مکان‌های تاریخی را بشناسند و از تخریب آن مکان‌ها جلوگیری کرده از آنها لذت ببرند.
هنر خیابانی
دیوارنگاری، هنری به تصویرکشیدن نقش‌ها، نوشته‌ها، نمادها و نشانه‌ها بر روی دیوار و سطح شهرها و مکان‌های عمومی است که بخشی از هنر خیابانی به شمار می‌رود. دیوارنگاری، در بسیاری از شهرها در جهان معمول است؛ اما در افغانستان عمر زیادی ندارد؛ زیرا پیش، از این دیوارنگاری بیشتر در قالب شعارها و تبلیغات غیر منظم رواج داشت و از چند سال به این سو در افغانستان به صورت حرفه‌ای رواج یافته است.
این موضوع از آن جا نشأت می‌گیرد که شمار زیادی از فعالان مدنی افغان، در صدد پیام‌رسانی برای شهروندان از این طریق شده اند. با این حال، شماری از گروه‌های دیوارنگاری می‌گویند که بسیاری از دیوارنگاری‌های افغانستان، آثار خلق شده‌ی افغان‌ها است که بعد‌ها در روی شمار دیوارهایی در ده کشور دیگر نیز دیوارنگاری شده است.
به هر حال، امروز بیش از هر زمان دیگر، بحث طراحی و دیوارنگاری جدی شده. اکثرا برای زیباسازی شهرها و ایجاد آگاهی در میان مردم در باره‌ی مسائل مهم و حاد روز، از این روش استفاده می‌شود. دیوارنگاران افغان نیز، از دو سال به این سو با هماهنگی اداره‌های دیگر و به منظور زیباسازی جاده‌ها و کاهش تأثیرات روانی دیوارهای بتنی، به دیوارنگاری به گونه‌ی نظام‌مند آن رو آورده اند و اکنون بیشتر جاده‌ها با دیوارنگاریها با پیام‌های مختلف آن زیبا شده است. روندی که بنا برگفته‌ی روان‌شناسان، تأثیرات روانی مفیدی را بر جا خواهد گذاشت.
